Maroko

Maroko,Królestwo Marokańskie,Al-Mamlaka al-Maghribijja(arab.المملكة المغربية)państwo położone w północno-zachodniej Afryce nad Oceanem Atlantyckim i Morzem Śródziemnym.Graniczy z Algierią(na wschodzie),Saharą Zachodnią(na południu) i hiszpańskimi eksklawami w Afryce:Ceutą i Melillą(na północy).Należy do państw Maghrebu.

Granice

·łączna długość granic lądowych:2017,9 km

·Z Algierią 1559 km(granica lądowa zamknięta dla ruchu)

·Z Saharą Zachodnią 443 km

·Z hiszpańskimi eksklawami w Afryce

·Ceuta 6,3 km

·Melilla 9,6 km

·Długość wybrzeża morskiego 1835 km

·Najniższy punkt:Sabcha Tah 55 m p.p.m.

·Najwyższy punkt:Dżabal Tubkal 4167 m n.p.m.

Demografia

Przyrost naturalny:1,48%

Śmiertelność niemowląt:36,88/1000 urodzeń

Długość życia:71,8 lat

Analfabetyzm:47,7%

Ważniejsze miasta(ludność wg stanu z IX 2004)

·Casablanca 2946,4 tys.(aglomeracja:3084,6 tys.)

·Rabat 621,5 tys.(1622,9 tys.)

·Fez 946,8 tys.

·Marrakesz 823,2 tys.

·Agadir 346,1 tys.(695,7 tys.)

·Tanger 669,7 tys.

·Meknes 469,2 tys.(536,2 tys.)

·Wadżda 400,7 tys.

·Tetuan 320,5 tys.(396,1 tys.)

·Al-Kunajtira 359,1 tys.

Grupy etniczne

·Arabowie 25,1%

·Berberowie 73,9%

·Żydzi 0,2%

·Inni 0,8%

Religie

·muzułmanie 98,7%(głównie sunnici)

·chrześcijanie 1,1%

·Judaizm 0,2%

Języki

·Arabski(urzędowy)

·Dialekty berberyjskie(wg projektu nowej konstytucji,berberyjski ma uzyskać status drugiego urzędowego języka państwowego)

·Francuski(głównie w turystyce,biznesie i dyplomacji)

Polityka i ustrój

Głowa państwa:król Muhammad VI(od 23 lipca 1999)

Ustrój:dziedziczna monarchia konstytucyjna.Premier powoływany przez króla;wybory do parlamentu.

Parlament:Izba Radców(Madżlis el-Mustaszarin) i Izba Reprezentantów(Madżlis en-Nuwab)

Gospodarka

Bogactwa naturalne:fosforyty,fosforany,rudy żelaza,mangan,ołów,cynk

PKB:4000 dolarów USA na mieszkańca(według parytetu siły nabywczej w 2008 roku)

Transport i łączność Sieć komunikacyjna jest dobrze rozwinięta.Linie kolejowe(połączone z liniami Algierii)mają długość 1,9 tys.km(z tego ponad 50% jest zelektryfikowanych).Linie kolejowe łączą porty z ośrodkami wydobycia fosforytów i dużymi miastami wnętrza kraju.Długość dróg kołowych wynosi 57,7 tys.km(56% utwardzonych).Główne porty morskie mieszczą się w:Casablanca,Asfi,Al-Muhammadija,Agadir,Al-Dżurf al-Asfar.Główny morski port pasażerski znajduje się w Tangerze.Maroko ma 8 międzynarodowych portów lotniczych a,największe znajdują się w:Casablance i w Rabacie.Nowoczesna,choć niezbyt gęsta sieć telefoniczna,w Moroku jest około 1,3 mln abonentów telefonii stacjonarnej.W użytkowaniu znajduje się 9,6 mln telefonów komórkowych.

Geografia i klimat

Maroko leży w zachodniej części Atlasu.Przez środek kraju przebiega pasmo Atlasu Wysokiego(najwyższy szczyt:Dżabal Tubkal,4167 m n.p.m.),równolegle do niego ciągnie się Atlas Średni(Dżabal Bu Nasr,3340 m n.p.m.)na północy i Antyatlas(Imkut,2531 m n.p.m.)na południe.Wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego wznoszą się góry Ar-Rif(Dżabal Tidighin,2456 m n.p.m.)Na północ od Atlasu Średniego rozciąga się Meseta Marokańska(200-1500 m n.p.m.).W południowej i południowo-wschodniej części kamieniste i piaszczyste pustynie Sahary.Nad Oceanem Atlantyckim i w dolnym biegu Wadi Muluja niewielkie niziny aluwialne(Gharb,Dakkala,Sus).Klimat podzwrotnikowy, na wybrzeżach morskich,w głębi kraju suchy i skrajnie suchy(odmiana górska).Średnia temperatura w styczniu+10 do+12°C,w lipcu+35 do+44°C(czasem nawet do+54°C).Roczna suma opadów w Atlasie Średnim do 1000 mm,na południowej i południowo-wschodniej poniżej 200 mm.W górach Atlasu zimą występują opady śniegu.Na wybrzeżu atlantyckim częste mgły(wpływ chłodnego Prądu Kanaryjskiego).Doliny rzeczne i niższe partie stoków wykorzystywane są do uprawy cytrusów,oliwek i winnej latorośli.Na wiosnę między kwietniem a czerwcem powiewa gorący,porywisty,pustynny wiatr niosący pył i piasek,który zwiększa temperaturę i obniża wilgotność.Posiada kilka regionalnych nazw:chamsin,sirocco,chergui.Rzeki w północnej i zachodniej części(głównie Wadi Umm ar-Rabija,Wadi Muluja),o zmiennych stanach wód,są wyzyskiwane do nawadniania i do celów energetycznych.Na południu i wschodzie jedynie nieliczne rzeki okresowe(najdłuższa Wadi Dara),które płyną wąwozami po czym giną w piaskach Sahary.Tworzone są również zbiorniki retencyjne.Na przeważającymi terenie panują stepy i półpustynie,a na północy zarośla makii(wrzosiec drzewiasty,drzewo świętojańskie,pistacja kleista),a w oazach palmy daktylowe.W górach częściowo zachowane lasy(8% powierzchni kraju),głównie cedry,dąb korkowy,endemiczne drzewo żelazne argania.Do najczęściej spotykanych gatunków fauny można zaliczyć:fenki,dromadery,skorpiony,lisy,mangusty,a na zboczach Atlasu muflony.

Historia Maroka

Tereny Maroka są siedzibą koczowniczych plemion berberyjskich.Historia Maroka sięga IV wieku p.n.e.,Kiedy istniało tam państwo mauretańskie(berberyjskie).Przejęte przez Rzymian po upadku Kartaginy,pozostawały przez wieki pod jej władaniem.Później na krótko ziemie te zostały przejęte przez Bizancjum,by stać się ostatecznie domeną świata arabskiego i islamu.Rządzone przez następujące po sobie arabskie i berberyjskie dynastie.W XIX wieku Maroko było areną ścierających się wpływów potęg kolonialnych takich jak Francja,Wielka Brytania,a także przez krótki czas Niemcy.W wyniku porozumienia w Fezie z 1912 roku Maroko stało się protektoratem Francji,a w 1956 roku uzyskało niepodległość.Niepodległe Maroko jest monarchią,które ma ugruntowaną pozycję w świecie arabskim.Od szeregu lat istnieje nierozstrzygnięty problem Sahary Zachodniej,który musiał być zażegnany przez siły ONZ.W 1987 Maroko złożyło wniosek jako kandydat Unii Europejskiej.Odmówiono mu szans na członkostwo,m.in.z powodu nierozwiązanego konfliktu z Saharą Zachodnią.Od tego czasu pozostaje krajem stowarzyszonym.

Ośrodki turystyczne

Najbardziej popularnymi regionami turystycznymi są wybrzeża Morza Śródziemnego oraz Oceanu Atlantyckiego.Oprócz licznych mniejszych kąpielisk nadmorskich,znajduje się w Maroku kilka większych miast,o wysokich walorach turystycznych:Rabat,Casablanca,Tanger i Agadir.Do godnych odwiedzenia miast państwa Maghrebu można również zaliczyć trzy dawne stolice królewskie:Fez,Marrakesz i Meknes.Na południu kraju wartym odwiedzenia jest Tiznit,gdzie na lokalnym targu oferowane są wyroby biżuterii Berberyjskiej oraz przejazdy na dromaderze.W Kuliminie istnieją targi wielbłądów.Mało wykorzystane są dwie górskie miejscowości Azru i Ifran w Atlasie Średnim,a także Michlifene ośrodek sportów zimowych.Dzięki dogodnym połączeniom promowym turyści z Francji i Hiszpanii stanowią większość w ogólnym udziale odwiedzających ten kraj.Turystyka stanowi coraz większe znaczenie w gospodarce Maroka,które jest w czołówce państw Afrykańskich(po Egipcie i Tunezji)pod względem wielkości ruchu turystycznego.Zawdzięcza to głównie dość dobrze rozwiniętej bazie turystycznej i niskiej sezonowości,a także coraz większej europeizacji kraju.Lista obiektów z Maroka na światowej liście dziedzictwa UNESCO w Afryce liczy osiem pozycji.

Kuchnia marokańska

Kuchnia marokańska jest jedną z najciekawszych wśród arabskich.Podczas ramadanu spożywana jest harira zupa ze świeżej kolendry,soczewicy,fasoli i jagnięciny.Tażin(tagine)to mięso(baranina,wołowina,drób)z cebulą i innymi warzywami oraz różnymi dodatkami jak zioła i przyprawy.Równie popularnym nie tylko w Maroko jest kuskus,tradycyjna potrawa piątkowa.Na deser podawane są ghoriba,czyli ciastka z migdałami lub sezamem.Do popicia Marokańczycy przyrządzają mieszankę herbaty zielonej(zazwyczaj jest to gunpowder)z miętą i cukrem;znana jest w Polsce pod nazwą Marokańska,lub Tuareg.

Podział administracyjny

Maroko podzielone jest na 16 regionów.Obecny podział administracyjny obowiązuje od 1997 roku.

1.Asz-Szawija-Wardigha

2.Dukkala-Abda

3.Fez-Bulman

4.Al-Gharb-Szararda-Bani Ahsin

5.Wielka Casablanca

6.Kulimin-Asmara

7.Al-Ujun-Budżdur-Sakija al-Hamra

8.Marrakesz-Tansift-Al-Hauz

9.Meknes-Tafilalt

10.Region Wschodni

11.Wadi az-Zahab-Al-Kuwira

12.Rabat-Sala-Zammur-Zair

13.Sus-Masa-Dara

14.Tadila-Azilal

15.Tangier-Tetuan

16.Taza-Husajma-Taunat