Podstawowe
informacje
·Ważniejsze dzielnice:Monte Carlo,La
Condamine
·Całkowita granica lądowa:4,4 km
·Długość wybrzeża:4,1 km
·Długość granic z sąsiadującymi
państwami:Francja 4,4 km
·Najwyższy punkt:163 m n.p.m.(zbocze
wzgórza),najwyższy wierzchołek Mont Agel 140 m n.p.m.
·Najniższy punkt:Morze Śródziemne 0 m
n.p.m.
·Język:francuski(w użyciu także włoski i
monegaski)
·Waluta:1 euro=100 eurocentów
·Długość linii kolejowych:2 km
·Długość dróg utwardzonych:50 km
Historia
·czasy starożytne kolonia fenicka,grecka
i terytorium rzymskie
·Od X wieku pod władzą Genui
·XII wiek Monako przejściowo pod
władaniem hrabiów Prowansji
·1297 uciekinier z Genui,François
Grimaldi,w przebraniu mnicha wywodzi w pole strażników zamku,którzy wpuszczają
go do środka;Grimaldi wyrżnąwszy w pień załogę odbiera Monako panującej w nim
rodzinie genueńskiej.
·Koniec XV wieku niepodległość Monako
uznają król Francji i papież.
·1524–1641 Monako jest protektoratem
hiszpańskim.
·1793 w czasie rewolucji francuskiej Grimaldi
zostają usunięci z tronu,a księstwo wcielone do Francji.
·1814 Monako odzyskuje byt państwowy,ale
do 1860 pozostaje protektoratem Sardynii.
·1861 traktat z Francją przywraca
księstwu pełną niepodległość.
·1865 unia celna z Francją
·1911 przyjęcie pierwszej konstytucji,wprowadzającej
podział władzy między księciem a pochodzącą z wyborów Radą Narodową.
·1918 układ o stacjonowaniu wojsk
francuskich i zatwierdzaniu przez Francję umów międzynarodowych zawieranych
przez Monako.
·1949 umiera książę Ludwik II;tron
przejmuje jego wnuk,książę Rainier III.
·1956 książę poślubia gwiazdę Hollywood
Grace Kelly,którą poznał rok wcześniej na festiwalu w Cannes.
·1959 monarcha zawiesza Radę Narodową z
powodu sporu wokół budżetu.
·1962 przywrócenie parlamentu i wprowadzenie
nowej,bardziej liberalnej konstytucji.
·1963 zawarcie konwencji finansowej z
Francją w sprawie ceł i podatków.
·1982 księżna Grace ginie w wypadku
samochodowym w Monte Carlo.
·1993 Monako dołącza do ONZ.
·2002 przyjęcie zmian w konstytucji,mających
utrzymać ciągłość sukcesji nawet w razie bezpotomnej śmierci następcy tronu,księcia
Alberta.
·2004 na głównym stadionie piłkarskim wybucha
bomba,ale obywa się bez ofiar.Do dziś nie wyjaśniono przyczyn eksplozji.
·2005 Rainier III umiera,jego najstarszy
syn wstępuje na tron jako Albert II.
Geografia
Monako jest drugim po
Watykanie najmniejszym państwem świata.Monako to państwo-miasto w południowej
Europie,nad Morzem Śródziemnym,na Wybrzeżu Lazurowym.Leży 18 km na wschód od
francuskiej Nicei.Państwo to graniczy jedynie z Francją,długość tej granicy
wynosi 4,4 km.Monako położone jest nad brzegiem Morza Śródziemnego,długość jego
wybrzeża wynosi 4,1 km.
Klimat
Monako jak i całe
Lazurowe Wybrzeże leży w strefie klimatu podzwrotnikowego o łagodne
śródziemnomorskiej odmianie.Zimy w księstwie są wilgotne i łagodne,zaś lata
suche i ciepłe.Średnia temperatura zimą wynosi 8°C,zaś latem od 23 do 26°C.Średnia
suma opadów wynosi od 600 do maksymalnie 800 mm,opady występują głównie
jesienią i zimą.Latem deszcz prawie nie pada,a klimat kształtowany jest w
głównej mierze przez masy powietrza zwrotnikowego.
Przyroda
Monako stanowi przykład
państwa,którego całe terytorium pokrywa infrastruktura miejska.To oznacza,że
naturalna roślinność praktycznie nie istnieje,zajmując jedynie niewielkie
skrawki w postaci roślinności twardolistnej,która stanowiła naturalną formację
roślinną tego regionu.Powszechnie występującym drzewostanem są posadzone przez
człowieka palmowate.Fauna lądowa nie istnieje.Jedynymi dziko żyjącymi
zwierzętami są różne gatunki ptaków morskich.
Podział
administracyjny
Monako stanowi
administracyjnie jedność(nie występują żadne jednostki administracyjne).Jednak
do lat 90.Kraj dzielił się na 4 dystrykty:Monaco-Ville,Monte Carlo,La Condamine
i Fontvieille.Obecnie są to tradycyjne dzielnice miasta Monako,nie posiadające
jednak żadnego znaczenia administracyjnego.Obok tych czterech największych dzielnic
istnieje kilka mniejszych:Moneghetti,Larvotto,Saint Roman,Ténao,Les Revoires,La
Colle,Saint Michel.Granice pomiędzy tradycyjnymi dzielnicami nie są wyznaczone.
Lp.Dzielnica
Spis ludności 1990 Spis ludności 2000 Spis ludności 2006
1 Fontvieille 1961 3292 3995
2 La Condamine 12158 12187 12163
3 Monaco-Ville 1151 1034 975
4 Monte Carlo 14702
15507 16112
System
polityczny
Księstwo Monako jest
monarchią konstytucyjną.Stan taki rozpoczął się w 1911 roku,kiedy to przyjęto
konstytucję tego państwa.Na jej mocy książę zachował pozycję głowy państwa,ale
szereg uprawnień przeszło w ręce innych ciał i instytucji.
Książę
Książę jest samodzielnym
władcą i głową państwa.Jak dotychczas,wszyscy książęta Monako pochodzili z dynastii
Grimaldi.Od 2005 r.księciem jest Albert II.Władza ustawodawcza dzielona jest
pomiędzy księciem i Radą Narodową.Władca wnosi projekty ustaw,a Rada przyjmuje
je lub odrzuca w drodze głosowania.Władza wykonawcza spoczywa niemal całkowicie
w rękach księcia Minister Stanu i Rada Rządowa są bezpośrednio odpowiedzialni
przed księciem za kierunek podejmowanych działań.Również władza sądownicza jest
częściowo zależna od księcia sądy wydają wyroki w jego imieniu.
Rada
Rządowa
Rada Rządowa jest
ciałem wspierającym księcia Monako w rządzeniu.Składa się z sześciu członków.Przewodniczącym
Rady jest Minister Stanu,posiadający podobną pozycję jak we Francji
premier,będący tak naprawdę"pierwszym pomiędzy równymi"(primus inter
pares).
W
skład rady wchodzi także pięciu radców:
·Ds.spraw wewnętrznych,
·Ds.finansów i ekonomii,
·Ds.wyposażenia,środowiska i planowania,
·Ds.polityki społecznej i służby zdrowia,
·Ds.polityki zagranicznej.
Rada
Narodowa
Rada Narodowa jest
parlamentem Księstwa Monako.Składa się z jednej izby(unikameralizm).W jej skład
wchodzi 24 członków,wybieranych w wyborach powszechnych na kadencję trwającą 5
lat.Książę może rozwiązać parlament w każdym momencie,co implikuje nowe wybory,które
muszą odbyć się w przeciągu 3 miesięcy.Rada spotyka się,co najmniej dwa razy na
rok,w celu głosowania nad projektem budżetu i projektami aktów prawnych
wniesionymi przez rząd księcia.
Partie
polityczne
Partie
polityczne w Księstwie Monako:
·Zgromadzenie dla Monako Unia Narodowa i
Demokratyczna(Union nationale et démocratique),
·Unia dla Monako(Union pour Monaco),która
jest koalicją ugrupowań:
·Unia dla Księstwa(Union pour la
Principauté),
·Narodowa Unia dla Przyszłości Monako(Union
nationale pour l'Avenir de Monaco),
·Promocja Rodziny Monakijskiej(Promotion
de la famille monégasque).
Rada
Koronna
Ciało administracyjne
składające się z 7 członków,zbierające się przynajmniej dwa razy do roku w celu
doradzania księciu przy podejmowaniu decyzji w ważnych wewnętrznych i
międzynarodowych kwestiach.Książę powołuje przewodniczącego rady i trzech
innych członków,pozostała trójka wybierana jest przez monarchę spośród
kandydatów wysuniętych przez Radę Narodową.Książę musi skonsultować się z Radą
Koronną przed podpisaniem umów międzynarodowych,rozwiązaniem Rady Narodowej,przyznaniem
obywatelstwa i innymi ważnymi decyzjami.
Sądownictwo
Sądy w Monako obsadzane
są przez księcia.Podobnie jest z Sądem Najwyższym(Tribunal Supreme),w którym
sędziów mianuje monarcha,część spośród kandydatów przedstawionych mu przez Radę
Narodową.
Państwo-miasto
Z powodu tego,iż
Księstwo Monako jest jednocześnie państwem i miastem,równolegle z instytucjami państwowymi,funkcjonują
instytucje miejskie,o podobnych kompetencjach i zakresie działań.Przykładem
tutaj może być Rada Komunalna ciało odpowiedzialne za administrowanie czterema
dzielnicami miasta.Składa się z 15 członków,wybieranych w wyborach powszechnych
na 4 lata i burmistrza,wybieranego przez tę piętnastkę.Rada zbiera się,co 3
miesiące.
Polityka
zagraniczna
Monako,jako w pełni
niepodległe oraz suwerenne państwo ma własną politykę zagraniczną.Jest mocno
związane z Francją,z którą utrzymuje bliskie stosunki dyplomatyczne.Francja w
1919 roku wraz z podpisaniem traktatu wersalskiego zobowiązała się do obrony
suwerenności Monako oraz ochrony kraju przed militarną agresją.W zamian za
ochronę Monako miało zagwarantować Francji strefę wpływów.Traktat z Wersalu
został zreformowany podczas spotkań obu krajów,w 1945 oraz 1963 roku.W 2002
roku Monako podpisało z Francją nową umowę,która weszła w życie w 2005 roku.
Umowa
zawiera następujące gwarancje:
·Francja ma konsula generalnego,który
będzie rezydował we francuskiej ambasadzie.
·Francja akceptuje warunki konstytucji
Monako z 1962 roku,w którym jest potwierdzony zapis o linii sukcesyjnej w
Księstwie Monako.
Monako,jako kraj nie
zrzeszony w Unii Europejskiej,lecz mający szczególne stosunki z Francją ma
prawo do stowarzyszenia z krajami wchodzącymi w skład UE oraz ma możliwość
wprowadzenia euro jako walutę narodową.Monako jest pełnoprawnym członkiem ONZ,do
której państwo wstąpiło w 1993 roku.4 Października 2004 roku dołączyło do Rady
Europy.Monako jest również członkiem Interpolu oraz Międzynarodowej Organizacji
Hydrograficznej,której siedziba znajduje się właśnie w Monako.Monako ma 10
misji dyplomatycznych w Europie Zachodniej,ma stałego członka w Radzie Europy
oraz ONZ.Państwo ma także 106 generalnych konsulatów w 45 państwach świata.76
krajów ma swoje ambasady lub konsulaty na terenie Monako.
Demografia
18%(2003)ludności
stanowią Monageskowie(elitarni obywatele księstwa),pozostali to
imigranci,głównie z Francji(46,8%) i Włoch(16,5%).100% Ludności mieszka w bardzo
gęsto zaludnionym mieście ok.16923 mieszk.na km².Jest to największa gęstość
zaludnienia w Europie i druga na świecie(po Makau).W usługach pracuje 75%
ludności zawodowo czynnej,w przemyśle 25%.Część zatrudnionych dojeżdża do pracy
z terytorium Francji.
(2006)
Liczba
ludności 32543
Ludność
według wieku
0–14 lat 15,2%
15–64 lat 62,1%
Ponad 64 lata 22,6%
Wiek(mediana)
W całej populacji 45,4
lat
Mężczyzn 43,3 lat
Kobiet 47,3 lat
Przyrost
rzeczywisty 0,40%
Współczynnik
urodzeń 9,19 urodzin/1000 mieszkańców
Współczynnik
zgonów 12,91 zgonów/1000 mieszkańców
Współczynnik
migracji 7,68 migrantów/1000 mieszkańców
Ludność
według płci
przy narodzeniu 1,15
mężczyzn/kobietę
poniżej 15 lat 1,15
mężczyzn/kobietę
15–64 lat 0,97
mężczyzn/kobietę
powyżej 64 lat 0,69
mężczyzn/kobietę
Umieralność
noworodków
W całej populacji 5,35
śmiertelnych/1000 żywych
płci męskiej 6,19 śmiertelnych/1000
żywych
płci żeńskiej 4,46
śmiertelnych/1000 żywych
Oczekiwana
długość życia
W całej populacji 79,69
lat
Mężczyzn 75,85 lat
Kobiet 83,74 lat
Rozrodczość
1,76 urodzin/kobietę
Struktura
etniczna
Struktura
etniczna(1998)
Narodowość
% całej populacji
Francuzi 47%
Monageskowie 16%
Włosi 16%
Inni 21%
Wyznania
religijne
Wyznania
religijne w 2000 roku:
·Katolicyzm 83,34%
·Protestantyzm 4,08%
·Judaizm 1,7%
·Islam 0,5%
·Prawosławie 0,24%
Gospodarka
Produkt krajowy brutto
na 1 mieszkańca Monako wynosi ok.70 tysięcy USD rocznie.Podstawą gospodarki są
usługi,zwłaszcza bankowość,turystyka i handel nieruchomościami.Przemysł Monako opiera
się na produkcji żywności,przyrządów precyzyjnych,wyrobów farmaceutycznych,sprzedaży
znaczków pocztowych i turystyce.Port jachtowy i kasyno w Monte Carlo są słynne
na całym świecie.Monte Carlo jest ponadto ośrodkiem badań oceanograficznych.Monako
jest siedzibą wielu firm zagranicznych i banków(z uwagi na korzystne przepisy
podatkowe).Istnieje tu rozbudowana sieć hoteli.W 2000 w hotelach Monako
nocowało 240 tysięcy turystów zagranicznych.Znaczne dochody przynosi kasyno gry
w Monte Carlo oraz emisja znaczków pocztowych i pamiątkarstwo.W dzielnicy
Fontvieille znajdują się nowoczesne zakłady przemysłu
precyzyjnego,chemicznego(w tym farmaceutycznego),odzieżowego i jubilerskiego,ponadto
funkcjonuje lądowisko dla śmigłowców,nowoczesny stadion,przystań jachtowa.Energia
elektryczna w całości importowana jest z Francji.Przez terytorium Monako
przechodzą:linia kolejowa i autostrada Nicea Genua.Transport wewnętrzny
zapewniają samochody prywatne(676 samochodów osobowych na 1000 mieszkańców).Monako
łączy unia celna z Francją,która pośredniczy w całości wymiany handlowej
księstwa.Monako uczestniczy w Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz