Mozambik

Mozambik(port.Moçambique,Republika Mozambiku República de Moçambique)państwo położone w południowo-wschodniej Afryce.Graniczy z RPA,Suazi,Tanzanią,Malawi,Zimbabwe i Zambią.Przez kilka wieków kolonia portugalska,w 1975 uzyskał niepodległość.

Ustrój polityczny

Władzą ustawodawczą jest jednoizbowy parlament o 250 miejscach Zgromadzenie Republiki.Wybory odbywają się co 5 lat.Urząd prezydenta obecnie sprawuje Armando Guebuza z partii FRELIMO,będąc następcą poprzedniego prezydenta i przywódcy FRELIMO,Joaquima Chissano.Wybory prezydenckie odbywają się co 5 lat.W wyborach prezydenckich i parlamentarnych w grudniu 2004 roku zwyciężyła Partia FRELIMO zdobywając ok.60% głosów.RENAMO i inne partie opozycyjne wystąpiły z oskarżeniami o oszustwa wyborcze,lecz głosy te nie zostały uwzględnione.Armando Guebuza objął stanowisko prezydenta 2 lutego 2005.

·święto narodowe:Dzień Niepodległości–25 czerwca.

·ustanowienie konstytucji:30 listopada 1990.

Podział administracyjny

Pod względem administracyjnym Mozambik dzieli się na 11 prowincji:

·Cabo Delgado,

·Gaza,

·Inhambane,

·Manica,

·Maputo(stołeczna),

·Maputo,

·Nampula,

·Niasa,

·Sofala,

·Tete

·Zambezia.

Historia

Na tereny obecnego Mozambiku w 1498 dotarł portugalski odkrywca i podróżnik Vasco da Gama.W 1505 r.Portugalczycy założyli pierwsze osady w pobliżu dzisiejszego miasta Beira.W XVI wieku na wybrzeżu powstawały dalsze portugalskie osiedla.W 1609 utworzono kolonię,która stała się głównym portugalskim ośrodkiem handlu niewolnikami.Opór wobec władz kolonialnych,który pojawił się pod koniec XIX wieku,został zdławiony.Od 1964 roku walkę z władzą Portugalii rozpoczęła komunistyczna partyzantka związana z ruchem FRELIMO.Po przewrocie w Portugalii w 1974 wynegocjowano zawieszenie broni. W r.1975 Mozambik stał się niepodległym państwem.Od tego czasu Mozambikiem targały zbrojne konflikty wewnętrzne(walka z opozycyjną organizacją RENAMO przerodziła się w wojnę domową) i z sąsiadami(Rodezja,RPA).W latach 90.XX wieku konflikty udało się załagodzić i w 1994 przeprowadzono wielopartyjne wybory.Mozambik pozostaje jednym z najbiedniejszych krajów świata.

Geografia

Całkowita długość granic państwowych wynosi 4571 km,z tego z:

·Malawi 1569 km,

·RPA 491 km,

·Suazi 105 km,

·Tanzanią 756 km,

·Zambią 419 km,

·Zimbabwe 1231 km.

Długość linii brzegowej wynosi 2470 km

Najwyższy szczyt to Binga 2436 m n.p.m.

Ważniejsze rzeki Mozambiku:

·Rovuma(Ruvuma)

·Lúrio

·Incomati(Komati)

·Zambezi

·Save(Sabi)

·Limpopo

Główne produkty eksportowe:

·Krewetka

·Bawełna

·Cajú

·Cukier

·Herbata

·Kopra

Zasoby naturalne:

·Energia wodna

·Gaz ziemny

·Węgiel

·Minerały

·Drewno

·Ziemia uprawna

Demografia

Epidemia AIDS ma wpływ na nadumieralność,obniżenie średniego czasu przeżycia,zwiększenie śmiertelności niemowląt,przyrost naturalny,a także zmiany ilościowe w poszczególnych grupach wiekowych.Podane dane liczbowe są szacunkowe.

Struktura wiekowa:

·0-14 lat:42,1%(płeć męska 3634173;płeć żeńska 3725396)(2003),43%(płeć męska 4079240;płeć żeńska 4122578)(2000)

·15-64 lat:55,3%(płeć męska 4712891;płeć żeńska 4945123)(2003),54%(płeć męska 5123178;płeć żeńska 5262618)(2000)

·65+ lat:2,6%(płeć męska 189778;płeć żeńska 271905)(2003),3%(płeć męska 215412;płeć żeńska 301670)(2000)

Przyrost naturalny:0.82%(2003),1.47%(2000)

Wskaźnik urodzin:38,2 urodzeń/1000 ludności(2003),37,99 urodzeń/1 000 ludności(2000)

Wskaźnik zgonów:30,04 zgonów/1000 ludności(2003),23,29 zgonów/1 000 ludności(2000)

Rozdział płci:

·przy urodzeniu:1,03 płeć męska/płeć żeńska

·poniżej 15 lat:0,98 płeć męska/płeć żeńska

·15-64 lat:0,95 płeć męska/płeć żeńska

·65+lat:0,7 płeć męska/płeć żeńska

·całość ludności:0,96 płeć męska/płeć żeńska(2003)

Śmiertelność noworodków:

·całkowita:199 zgonów/1 000 żywych urodzeń,139,86 zgonów/1000 żywych urodzeń(2000)

·płeć żeńska:180,61 zgonów/1000 żywych urodzeń(2003)

·płeć męska:216,85 zgonów/1000 żywych urodzeń

Oczekiwana długość życia w latach:

·Całość ludności:31,3(2003),37,52(2000)

·Mężczyźni:30,98(2003),38,34(2000)

·Kobiety:31,63(2003),36,68(2000)

Wskaźnik płodności:4,87 urodzonych dzieci/kobietę(2003 szac.),4,93 urodzonych dzieci/kobietę(2000 szac.)HIV/AIDS ludzie żyjący z HIV/AIDS:1,1 mln(2001 szac.)HIV/AIDS zgony:60000(2001 szac.)

Grupy etniczne:plemienne grupy tubylcze 99,66%(Shangaan,Chokwe,Manyika,Sena,Makua i inne),Europejczycy 0,06%,Euroafrykanie 0,2%,Hindusi 0,08%

Wierzenia religijne:wierzenia miejscowe 50%,wyznania chrześcijańskie 30%,muzułmanie 20%

Alfabetyzm(% ludności 15 roku życia,która potrafi pisać i czytać):

·Całość ludności:47,8%(2003),40,1%(1995)

·Mężczyźni:63,5%(2003),57,7%(1995)

·Kobiety:32,7%(2003),23,3%(1995)

Religie

·Chrześcijaństwo 32,4%:

·Katolicyzm 23,8%

·Protestantyzm 7,8%,gł.Zbory Boże

·Świadkowie Jehowy 0,23%

·Animizm,wierzenia tradycyjne 25,8%

·Islam 17,8%

·Inni 0,9%

·Niewierzący 23,1%

Gospodarka

Na okres lat 80.XX w.Przypada niezwykle krwawy i długi konflikt wojenny pomiędzy RPA i Mozambikiem.Spowodował on śmierć ponad miliona ludzi a ok.5 mln zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów.Mozambik uznawany jest za najbiedniejszy kraj świata.Nie ma w nim dróg,sklepów,szkół i fabryk,które zostały zniszczone w wyniku działań wojennych i muszą zostać jak najszybciej odbudowane,aby państwo mogło zacząć normalnie funkcjonować.Nie ma na to jednak środków,gdyż odsetki spłacane przez ten kraj corocznie pochłaniają 100 mln $.Zredukowanie zadłużenia w ramach programu HIPC dotyczyło tej części odsetek,która i tak nie była spłacana przez państwo,co w rezultacie nie zmniejszyło obciążenia budżetu Mozambiku.Środków brakuje w podstawowych dziedzinach życia.W Mozambiku,do 2010,nie funkcjonowało nawet powszechne szkolnictwo podstawowe.