Pochodzenie
nazwy
W Polsce przez pewien czas po uzyskaniu przez
Madagaskar niepodległości w 1960 używano wobec tego państwa
nazwy"Republika Malgaska",wywodzonej od nazwy rdzennych mieszkańców
tej wyspy,Malgaszów.
Geografia
Madagaskar z powierzchnią 587040 km² jest 46.co do
wielkości państwem na świecie i czwartą,co do wielkości wyspą.Wielkością
porównywalny jest do Kenii.Na wschodnim wybrzeżu przeważają niziny,które
przechodzą w strome urwiska,centralna część w głównej mierze składa się z
wyżyn.Na północy kraju Masyw Tsaratanana zbudowany z gór wulkanicznych(najwyższym
szczytem wyspy jest wygasły wulkan Maromokotro 2876 m n.p.m.).Na zachodnim
wybrzeżu wiele zatoczek i rozległych równin.Południe wyspy to region
płaskowyżów i pustyń.
Historia
Archeolodzy datują,iż pierwsi ludzie przybyli na
Madagaskar pomiędzy II a V w.Naszej ery z południowo-wschodniej Azji,najprawdopodobniej
z Borneo.Równocześnie,lub krótko po tym przybyli Bantu z Afryki.W VII w.Kupcy
arabscy założyli na Madagaskarze faktorie.
·10 sierpnia 1500 portugalski statek
dowodzony przez Diogo Diaza,zniesiony przez prądy morskie trafił na nieznaną wyspę(Madagaskar).Z
uwagi na okoliczność,iż na ten dzień przypadały imieniny Świętego Wawrzyńca
wyspę nazwano wyspą Świętego Wawrzyńca.
·Ok.1600 ziemie kontrolowane przez lud
Merina zostają podzielone na siedem niezależnych lokalnych państw-miast.
·W 1625 jeden z lokalnych wodzów
plemienia Merina o imieniu Andrianjaka zakłada w sercu wyspy obecną stolicę
Republiki Madagaskaru Antananarivo.
·w 1643 Francuzi założyli na Madagaskarze
faktorię Fort Dauphin,która przetrwała do 1672.Mieszkańców ewakuowano w 1674.
·W latach 1646-1649 Anglicy próbują
kolonizować wyspę,zakładając osady niedaleko obecnego miasta Toliara oraz wyspy
Nosy Be.
·W 1665 r.dyrektor generalny François
Caron Francuskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej(fr.Compagnie des Indes
Orientales)dopłynął do Madagaskaru.Kompanii nie udało się założyć kolonii na
Madagaskarze,jednakże w tymże roku francuscy kolonizatorzy osiedlili się na
pobliskich wyspach,tj.Reunion(pierwotnie nazwaną Bourbon)oraz Mauritius(nazwaną
Île-de-France).
·W latach 1680-1725 Madagaskar był jedną
z ulubionych kryjówek piratów.
·W 1745 w państwie,Ambohimanga przychodzi
na świat Ramboasalama.
·W 1776 Maurycy Beniowski,którego w 1773
rząd Francji wysłał z misją kolonizacyjną na Madagaskar,został przez tubylców
obwołany królem(ampansakebe) wyspy.
·W 1783 wybucha powstanie przeciwko
władcy państwa-miasta Ambohimanga o imieniu Andrianjafy.Andrianjafy zostaje
pojmany i sprzedany w niewolę jednakże Ramboasalama uwalnia go.Za ten wyczyn
Andrianjafy adoptuje Ramboasalama i nadaje mu nowe imię Andrianampoinimerina.Obaj
kontynuują walkę z rebeliantami z fortu Ilafy.
·W 1786 Andrianjafy zawiera traktat
pokojowy z państwem-miastem Antananarivo.
·W 1790 umiera władca Ambohimanga
Andrianjafy.Andrianampoinimerina zostaje nowym władcą państwa Ambohimanga.Merina
zaprzestaje płacić trybut plemieniu Sakalava z państwa-miasta Menabe.
·W 1792 Andrianampoinimerina zdobywa
Antananarivo.
·W 1793 Antananarivo zostaje wyznaczone
na stolicę królestwa Merina.
·W 1808 Radama,aby uzyskać primogeniturę
skrytobójczo morduje najstarszego syna Andrianampoinimerina Ramavolahy'ego.
·Kolejno w 1820,1821 i 1822 Radama I
przeprowadza najazdy na królestwo Menabe.Władca Menebe Ramitraho proponuje
Radamie I mariaż.Radama I poślubia córkę Ramitraho Rasalimo.Pomimo mariażu
Radama I kontynuuje ofensywę i dopiero w 1827 przystępuje do rokowań
pokojowych.Z uwagi na śmierć Radamy I pokój nie został zawarty.
·1824 największa grupa etniczna
Madagaskaru lud Merina po podbiciu prawie całej wyspy tworzy królestwo Merina,które
przetrwało do 1896.
Władcy
królestwa Merina
·Król Andrianampoinimerina(1783-1810)
·Król Radama I(1810-1828)
·Królowa Ranavalona I Okrutna(1828-1861)
·Król Radama II(1861-1863)
·Królowa Rasoherina(1863-1868)
·Królowa Ranavalona II(1868-1883)
·Królowa Ranavalona III(1883-1897)
·W 1834 po śmierci Ramitraho królestwo
Merina anektuje południową część królestwa Menabe.
·W 1846 królowa Ranavalona I lokuje w
stolicy Menabe oddziały wojska oraz osadników w anektowanej części królestwa.Pomimo
braku traktatu pokojowego już nigdy więcej nie prowadzono działań wojennych,a
dwa miasta należące do plemienia Sakalava,tj.Menabe i Boina(Mahajanga)nigdy nie
zostały zaanektowane przez plemię Merina.
·W 1883 Francuzi dokonują inwazji na
Madagaskar i rozpoczynają pierwszą wojnę francusko-hovską
·W 1885 r.Anglicy uznają francuskie prawa
do Madagaskaru.
·W 1895 Francuzi zdobywają stolicę
królestwa Merina Antananarivo.
·1896 upadek królestwa Merina nastąpił w dniu,w
którym francuski parlament przyjął uchwałę o zaanektowaniu wyspy oraz o
wysiedleniu królowej Ranavalony III początkowo na wyspę Reunion,a następnie do
Algierii.
·1897 14 sierpnia pod Anosimena i 30
sierpnia pod Ambiky 10 tys.wojowników plemienia Sakalava,uzbrojonych w strzelby
stacza dwie bitwy z oddziałami francuskimi.Król Menabe Toera ginie w walce.Jednakże
Francuzi anektują Menabe dopiero w 1900.
·1912 powstały pierwsze organizacje
niepodległościowe.
1942
·18 września na wschodnim brzegu wyspy
kontrolowanej przez Francję Vichy w Tamatave lądują oddziały brytyjskie.
·22 września oddziały wierne rządowi w
Vichy opuściły stolicę Tananariwę i wycofały się na południe.Następnego dnia
wojska brytyjskie i wolnych Francuzów zajmują miasto.
·5 listopada wojska francuskie poddały
się Brytyjczykom w Fort Dauphin.
·1947-1948 niepodległościowe powstanie
zbrojne.
·14 października 1958 proklamowano
powstanie Demokratycznej Republiki Malagasy będącej republiką autonomiczną w
ramach Wspólnoty Francuskiej.
·1960 uzyskanie pełnej niepodległości.
·Kwiecień 1971 powstanie chłopskie na
południu wyspy.
·16 marca 2009 Zamach stanu na
Madagaskarze.Wojsko rozpoczęło szturm na pałac prezydenta Marca Ravalomanany.
Polska
a Madagaskar
W 1773 Maurycy Beniowski,jako podpułkownik wojska
francuskiego został wysłany przez rząd Francji z misją zdobycia nowych krain na
wschodzie.Beniowski dopłynął na Madagaskar,gdzie przyjęto go bardzo ciepło.10
Października 1776 obwołany przez tubylców królem(ampansakebe)wyspy.W tym samym
roku powrócił do Francji,by przedstawić rządowi swe plany wykorzystania nowego
lądu,ale nie uzyskał poparcia.W czerwcu 1785 przypłynął na Madagaskar jeszcze
raz.Opanował francuską faktorię handlową w Zatoce Antongilskiej i stolicę
kraju,wybudował kilka fortów.Zginął w potyczce z Francuzami 23 maja 1786.Ks.Jan
Beyzym(1850-1912),jezuita,apostoł trędowatych na Madagaskarze zmarł 1
października 1912 w Maranie k.Fianarantsoa.W 1898 wyjechał z Krakowa na
Madagaskar,gdzie poznawszy miejscowy język pracował w schronisku dla
trędowatych w Ambahiwuraku.W 1903 rozpoczął budowę nowoczesnego schroniska w
Maranie k.Fianarantsoa.Prócz opieki nad chorymi kierował budową,rzeźbił
elementy do wystroju kaplicy i prowadził szeroką korespondencję.W 1911 ukończył
budowę zakładu,który powstał w dużym stopniu ze składek społeczeństwa
polskiego.Padł ofiarą uporczywej febry,zaraziwszy się wcześniej trądem.Zmarł w
opinii świętości.Beatyfikował go Papież Jan Paweł II 18 sierpnia 2002 podczas
Mszy św.na Krakowskich Błoniach.Niedługo przed II wojną światową pomiędzy
rządami polskimi i francuskim(z inicjatywy francuskiego ministra Mariusa
Mouteta)powstał pomysł przekazania Madagaskaru wówczas francuskiej
kolonii Polsce.Madagaskar miał stać się polskim terytorium zamorskim,pozyskanym
drogą cesji od Republiki Francuskiej.W 1937 na Madagaskar udała się specjalna
polska komisja rządowa(Komisja Studiów),pod przewodnictwem majora Mieczysława
Lepeckiego,byłego współpracownika marszałka Piłsudskiego,celem oceny możliwości
realizacji tego planu.Zamierzenia te pokrzyżowała krytyka w prasie zarówno
lokalnej,jak i francuskiej.Plany skończyły się na dyskusji,a ostatecznie
pogrzebał je wybuch II wojny światowej.
Gospodarka
Madagaskar jest krajem typowo rolniczym.Pracą na
roli zajmuje się ok.75% ludności czynnej zawodowo.Eksportowymi roślinami
uprawianymi są:kawa,banany,trzcina cukrowa,przyprawy oraz rośliny
przem.(bawełna,rafia i agawa sizalska).Lokalne potrzeby żywieniowe
zaspokajają:ryż,maniok,bataty, ziemniaki i kukurydza.W tropikalnym klimacie
możliwa jest także uprawa:cytrusów,liczi,mango,papai,awokado i melonów.W
hodowli przeważa bydło,trzoda chlewna,kozy i owce.Spore znaczenie mają połowy
ryb morskich i śródlądowych.Madagaskar obfituje w cenne surowce
mineralne(m.in.:rudy chromu,berylu,grafit,mika,nikiel,złoto,kamienie
szlachetne),jednak przemysł wydobywczy wciąż nie odgrywa głównej roli w
gospodarce państwa.Przetwórstwo obejmuje obróbkę surowców spożywczych.Rozwija
się przemysł włókienniczy i skórzany.Podstawą energetyki jest hydroenergetyka(62%)
i spalanie paliw kopalnych(38%).Ubogie społeczeństwo wyspy eksploatuje środowisko
w destrukcyjny sposób.Lasy są wycinane i wypalane pod pola uprawne(przeważnie
ryżu).Bardzo uboga ziemia powoduje,że po 2-3 latach uprawy są nieopłacalne,co
przyczynia się do dalszego wypalania lasów.Wyjałowiona ziemia,pozbawiona większej
roślinności szybko eroduje.Woda wypłukuje ziemie tworząc ogromne rozpadliny a w
niższych partiach rzek do gromadzenia się dużych ilości piasku.Zapotrzebowanie
na energie w głównej mierze zaspokaja węgiel drzewny.Jego produkcją zajmuje się
spory odsetek społeczeństwa kosztem czasu,energii oraz najważniejszego surowca drewna.Różne
organizacje oraz ekolodzy starają zmniejszyć degradacje środowiska edukując
społeczeństwo,sadząc lasy,wdrażając odnawialne źródła energii w
wioskach.Sadzone są namorzyny,będące dobrym pożywieniem dla zwierząt
hodowlanych.Rozkwita pozyskiwanie olejków zapachowych i innych substancji
pochodzenia roślinnego dla światowego przemysłu perfumeryjnego i
farmaceutycznego pozwalając na bardziej ekologiczną eksploatację naturalnych
surowców.
Transport
Sieć komunikacyjna w tym kraju jest słabo
rozwinięta.Łączna długość wszystkich dróg w 2003 wynosiła 65663 km(wskaźnik
gęstości 11,2 km/100 km kw.)Nawierzchnia większości głównych dróg jest silnie
zniszczona(nieprzyjazny klimat,erozja).Drogi z nieutwardzoną nawierzchnią są nieprzejezdne
w porze deszczowej ich długość wynosi 58046 km.Mimo tego istnieje silnie
rozbudowana sieć połączeń autobusowych z dziesiątkami stowarzyszeń przewoźników
oferujących kursy w najodleglejsze zakątki kraju.Istnieją dwie czynne linie
kolejowe między Antananarywą i Toamasiną oraz między Fianarantsoa i Manakarą,przy
czym pierwsza odgrywa istotną rolę w przewozie towarów między głównym portem
wyspy(Toamasina),a stolicą kraju.Druga linia funkcjonuje głównie,jako atrakcja
turystyczna.Łączna długość linii kolejowych w 2006 wynosiła 854 km.Cała sieć
kolejowa posiada rozstaw szyn 1000 mm,charakterystyczną dla kolei
wąskotorowych.Na Madagaskarze w 2007 istniały 104 lotniska,z których 27
posiadało betonowe pasy startowe(liczba lotnisk w 1999 wynosiła 133).Przeloty
regionalne obsługuje Air Madagascar.Nie ma bezpośrednich połączeń między
poszczególnymi miastami.Cały ruch odbywa się poprzez stolicę
kraju,Antananarywę.Na początku 2007 częstotliwość lotów została znacznie
ograniczona w związku z restrukturyzacją Air Madagascar(2-3 razy w miesiącu
między głównymi miastami,a stolicą).Są dwa lotniska międzynarodowe,w
Antananarywie oraz na wyspie Nosy Be północno-zachodnich wybrzeży Madagaskaru,która
jest największym kurortem turystycznym kraju.Połączenia międzynarodowe
obsługują:Air Madagascar,Air France,Corsair.Wzdłuż zachodniego wybrzeża
Madagaskaru popularny jest transport morski.Towary i ludzi przewozi się pirogami
bądź małymi żaglowcami.
Klimat
Na całej wyspie panuje klimat równikowy.Na wyżynach
jest nieco chłodniej.Średnia temperatura w Antananarywie to około+15°C w lipcu
i około+25°C w lutym.
Religia
·Religie lokalne 44,77%
·Protestantyzm 31,72%(gł.luteranizm)
·Katolicyzm 15,7%
·Islam 8,0%
·Prawosławie 3,0%
·Bahaizm 0,12%
·Świadkowie Jehowy 0,11%
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz