Paragwaj

Paragwaj,Republika Paragwaju państwo w Ameryce Południowej nieposiadające dostępu do morza.

Etymologia

Paragwaj"rzeka plemienia Paraguà",nazwa ta występuje w hiszpańskich źródłach XVI w.W postaci Paraguay,w czym można by wyróżnić gua"pieczara",hy"woda".

Geografia

Na północy graniczy z Boliwią,na wschodzie z Brazylią,na południu i zachodzie z Argentyną.Najwyżej położony punkt na terytorium Paragwaju to Cerro Peró 842 m n.p.m.Paragwaj leży w strefie klimatu zwrotnikowego.Istnieje jednak dość wyraźna różnica między klimatem zachodnich suchych lasów zwanych Chaco,a wschodnim Paragwajem.Charakter kontynentalny klimatu rośnie ku zachodowi,a rejon Chaco należy do najgorętszych regionów kontynentu południowoamerykańskiego Średnia temperatura w Chaco w miesiącach letnich(X-III)waha się tu ok.20°C,a miesiącach zimowych(IV-XI)spada do 19°C.Zimą napływają tu czasami gorące masy powietrza równikowego,podnosząc temperaturę do 30-35°C,noce natomiast są na ogół chłodne i temperatura spada często do 0°C.We wschodnim Paragwaju średnie temperatury miesięcy letnich wahają się ok.27°C,zimowych od 15-21°C;niekiedy temperatura spada na kilka godzin do 8°C,a nocą zdarzają się przymrozki.W miarę posuwania się ze wschodu na zachód zmniejsza się ilość opadów.Na Wyżynie Parany roczna suma opadów wynosi ok.2000 mm,w dolinie rzeki Paragwaj od 1200-1400 mm,a w Chaco od 700-1000 mm.W Chaco pora opadów przypada na miesiące letnie,w dolinie rzeki Paragwaj na miesiące zimowe,a we wschodnim Paragwaju deszcze padają w ciągu całego roku.Główne rzeki:Paragwaj,Parana i Pilcomayo są na długich odcinkach granicami państwowymi.Długość rzeki Paragwaj na terytorium republiki wynosi 1280 km(ogólna długość 2200 km),a Parany 800 km(ogólna długość 4700 km).Pilcomayo(1800 km)jest jedyną rzeką andyjską,która dopływa do rzeki Paragwaj.W dolnym biegu,w porze suchej,jej głębokość czasami nie przekracza 20 cm,za to w porze deszczowej dochodzi do 9 m.W zachodniej części Chaco występuje wiele źródeł warstwowych,powstałych wskutek zmniejszającej się miąższości warstw wodonośnych.Dają one początek licznym małym rzekom,które poza Rio Verde nie dochodzą jednak do rzeki Paragwaj,lecz giną po drodze w jeziorach i bagnach.Rzeki o takich samych źródłach,lecz położone bliżej rzeki Paragwaj,osiągają jej bieg(np.San Carlos,Rio Confuso).Mimo,że Paragwaj nie ma dostępu do morza,żeglowne rzeki przepływają przez jego terytorium bądź stanowią jego granice.Rzeka Paragwaj dzieli kraj na dwa regiony o odmiennym charakterze(część wschodnią,wyżynną Paraguay Oriental,zw.Paraneña i zachodnią,równinną Paraguay Occidental,zw.Chaco),które charakteryzuje niewielki spadek w kierunku zabagnionej doliny rzeki i które są przez nią odwadniane.

Historia

Pierwsi Europejczycy przybyli w ten rejon w 1524.W 1537 Hiszpanie założyli osadę Asunción,która stała się stolicą administracji kolonialnej.W latach 1631-1767 istniała tutaj tzw.republika Guarani,w której władzę sprawowali jezuici.15 Maja 1811 roku,po obaleniu dotychczasowego rządu hiszpańskiego,Paragwaj ogłosił niepodległość.W wyniku katastrofalnej wojny paragwajskiej(1864-1870)z trójprzymierzem Argentyny,Brazylii i Urugwaju,Paragwaj stracił prawie 2/3 mieszkańców(w tym 90% mężczyzn) i znaczną część terytorium.W latach 1932-35 Paragwaj prowadził z Boliwią tzw.wojnę o Chaco,w wyniku której spodziewano się uzyskać złoża ropy naftowej.Okazało się,że na spornych terytoriach ropy nie ma.W 1989,po 35-letnich rządach obalony został dyktator Alfredo Stroessner(z pochodzenia syn niemieckiego osadnika i Indianki Guarani).

Ustrój polityczny

Prezydent i wiceprezydent są wybierani w wyborach powszechnych na okres pięciu lat.Prezydent mianuje rząd i funkcjonuje,jako głowa państwa i szef rządu.W wyborach prezydenckich,które odbyły się 20 kwietnia 2008,wygrał,zdobywając 41% głosów lewicowy kandydat,były biskup katolicki Fernando Lugo.Wyprzedził on kandydatkę rządzącej Partii Colorado Blancę Ovelar(31% głosów)oraz generała Lino Oviedo(22%).Dwuizbowy Kongres składa się z 80-osobowej Izby Deputowanych i 45-osobowego Senatu,wybieranych na okres pięciu lat.Najwyższą władzę sądowniczą w Paragwaju sprawuje Sąd Najwyższy,którego dziewięcioro członków wybierają Senat i prezydent.

Podział administracyjny

Paragwaj dzieli się na 17 departamentów i jeden dystrykt stołeczny(*)

·Alto Paraguay

·Alto Paraná

·Amambay

·Asunción*

·Boquerón

·Caaguazú

·Caazapá

·Canindeyú

·Central

·Concepción

·Cordillera

·Guairá

·Itapúa

·Misiones

·Ñeembucú

·Paraguarí

·Presidente Hayes

·San Pedro

Społeczeństwo

Większość Paragwajczyków ma indiańskich przodków,chociaż w ich żyłach płynie również dużo krwi hiszpańskiej.Metysi stanowią tu 91% populacji,a Indianie 3%.Na równinie Chaco zamieszkuje też mniejszość niemiecka.Obok będącego językiem urzędowym hiszpańskiego,powszechnie używa się języka guarani.

Religia

·Katolicyzm:85%

·Protestantyzm:8,6%

·Mormoni:0,73%

·Religie tradycyjne:0,62%

·Świadkowie Jehowy:0,33%

·Buddyzm:0,23%

·Prawosławie:0,18%

·Bahaizm:0,1%

Gospodarka

Paragwaj jest słabo rozwiniętym krajem rolniczym.Podstawę gospodarki stanowi hodowla bydła.Coraz większego znaczenia nabiera uprawa bawełny,trzciny cukrowej i soi.Na północnym wschodzie uprawia się ostrokrzew paragwajski z którego otrzymuje się napój narodowy yerba mate.W lasach Gran Chaco i w dolinie rzeki Paragwaj prowadzi się wyrąb cennych gatunków drzew,m.in.kebraczo.Brak jest bogactw mineralnych i surowców energetycznych.Dzięki ogromnemu potencjałowi hydroenergetycznemu.Paragwaj stał się głównym eksporterem energii elektrycznej w Ameryce Południowej.Dobrze rozwinięty jest transport wodny i drogowy.