Geografia
Powierzchnia:
·ląd:39770 km²
·woda:1520 km²
·całkowita:41290 km²
Długość
granic:
·Austria:164 km
·Francja:573 km
·Liechtenstein:41 km
·Niemcy:334 km
·Włochy:740 km
·całkowita:1852 km
Brak
dostępu do morza.
·Najwyższy punkt:Dufourspitze 4634 m
n.p.m.
·Najniższy punkt:Jezioro Maggiore 195 m
n.p.m.
Jeziora
Poniższa
lista zawiera ważniejsze jeziora Szwajcarii o powierzchni powyżej 10 km²(w nawiasach
podano nazwy oryginalne):
Jezioro
Powierzchnia(km²)Wysokość lustra(m n.p.m.)Głębokość maksymalna(m)Objętość
jeziora(km³)
Jezioro Genewskie(Lac Léman,Lac de
Genève,Genfersee)580,03 372,0 310 89,0
Jezioro Bodeńskie(Bodensee)536,0 395,6 254 48,0
Neuchâtel(Lac de Neuchâtel,Neuenburgersee)215,2 429,4
153 14,0
Maggiore(Lago Maggiore,Langensee,Verbano)210,18 193,0
372 37,0
Jezioro Czterech
Kantonów(Vierwaldstättersee)113,72 433,6 214 11,9
Jezioro
Zuryskie(Zürichsee)88,17 405,9 136 3,9
Lugano(Lago di Lugano,Luganersee,Ceresio)48,67 270,5
288 6,6
Thun(Thunersee)47,74 557,7 215 6,5
Bielersee(Lac de Bienne)39,51 429,1 74 1,2
Zug(Zugersee,Lac de Zoug)38,41 413,6 198 3,2
Brienz(Brienzersee)29,81 563,7 260 5,2
Walensee 24,16 419,0 150 2,5
Murtensee(Lac de Morat)22,8 429,2 46 0,6
Sempachersee 14,36
503,8 87 0,66
Hallwilersee 10,21
448,7 47 0,215
Historia
Szwajcaria jest
konfederacją państw,wchodzących w jej skład jako kantony o bardzo dużej
autonomii.Związek niektórych z nich trwa nieprzerwanie 700 lat,co stawia je
wśród najstarszych republik na świecie(co nie jest jednak tak jednoznaczne).W
1291 kanton Schwyz(od którego wywodzi się nazwa państwa),Uri i Unterwalden
sygnowały akt utworzenia związku wieczystego.Głównym celem była chęć uwolnienia
się spod wpływu Habsburgów.Przełomem było zwycięstwo nad armią Habsburgów w
bitwie pod Morgarten 15 listopada 1315.Zwycięstwo to przyczyniło się do
późniejszych akcesji.Do 1353 trzy założycielskie kantony zostały połączone z
kantonami Glarus i Zug oraz miastami Lucerna,Zurych i Berno tworząc
tzw."Starą Konfederację",która rosła w siłę i bogactwo przez cały XV
wiek(chociaż Zurych został wykluczony z federacji w latach 40.XV wieku na skutek
zatargu terytorialnego).Dzięki pokonaniu Karola Zuchwałego w latach 70.XV wieku
i najemnym wojskom szwajcarskim została utrzymana niezależność federacji.Pogrom
armii Habsburgów oraz śmierć księcia Leopolda w bitwie pod Sempach 9 lipca 1386
zapewnił Szwajcarii faktyczną niezależność.W bitwie tej ponoć legendarnego czynu
dokonał Arnold Winkelried,który rzucając się na lance habsburskiej piechoty
umożliwił przełamanie ich szyków i osiągnięcie zwycięstwa.W 1506 roku papież
Juliusz II najął wojska szwajcarskie do osobistej ochrony tworząc Gwardię
Szwajcarską,która po dziś dzień pełni tę funkcję(choć dzisiaj bardziej pełniąc
funkcję reprezentacyjną).W XVI wieku Szwajcaria stała się jednym z głównych
ośrodków reformacji w Europie.Reformacja objęła jednak głównie bogatsze i
bardziej rozwinięte kantony miejskie.W 1531,po wojnie kantonów protestanckich z
katolickimi(wiejskimi),w wyniku tzw.drugiego pokoju kappelskiego nastąpiło
ustalenie podziału wyznaniowego kantonów.Na mocy postanowień pokoju
westfalskiego z 1648 r.,kończącego wojnę trzydziestoletnią,cesarz
rzymsko-niemiecki uznał oficjalnie niepodległość Szwajcarii i jej formalne wyodrębnienie
z Rzeszy Niemieckiej.Od tego czasu Szwajcarię zaczęto nazywać Związkiem
Szwajcarskim.
Inwazja
francuska
W 1798 armie francuskie
podbiły Szwajcarię narzucając nową ujednoliconą konstytucję,osłabiającą kantony
a wzmacniającą rząd centralny.Okres ten(1798-1803)nazywany jest Republiką
Helwecką.Jednakże system ten zniszczył wielowiekowe tradycje kulturowe i był
bardzo niepopularny wśród Szwajcarów.Kiedy wybuchła wojna,Szwajcaria stała się
areną walk pomiędzy Francją,a Austrią i Rosją.Pojawiły się również dwie frakcje
wśród Szwajcarów–"Republikanów"będących zwolennikami nowego porządku
oraz"Federalistów"chcących powrotu do systemu federacyjnego opartego
na szerokiej autonomii kantonów.Po spotkaniu zorganizowanym przez Napoleona w
1803 w Paryżu oba stronnictwa doszły do porozumienia co znalazło wyraz w
podpisaniu tzw.Aktu Mediacyjnego przywracającego w znacznym stopniu system
federacyjny.Kongres wiedeński potwierdził neutralność Szwajcarii,do której przyłączono
ostatnie trzy kantony:Valais,Neuchâtel i Genewa.
Konstytucja
1848
W 1847 wybuchła wojna
domowa pomiędzy kantonami katolickimi i protestanckimi(tzw.szwajcarska wojna
domowa,niem.Sonderbundskrieg).Katolicy starali się nie dopuścić do wzmocnienia
władzy centralnej,do czego dążyli rządzący wówczas przedstawiciele Partii
Radykalnej.W wyniku miesięcznych walk zginęło około 100 osób i był to ostatni
poważniejszy konflikt zbrojny na terytorium Szwajcarii.W wyniku tego w 1848
stworzono federalną konstytucję oraz system oparty na referendach pozostawiając
kwestie lokalne w gestii kantonów.W 1874 wniesiono poprawki uwzględniające
wprowadzenie wspólnej waluty oraz zmiany wymuszone przez rozwój populacji oraz
rewolucję przemysłową.W 1891 konstytucja została ponownie poprawiona,utworzono
unikalny system silnie oparty na demokracji bezpośredniej.
Wiek
XX
W 1920 Szwajcaria
została członkiem Ligi Narodów a w 1963 Rady Europy.Podczas I wojny światowej
proklamowała neutralność, podobnie zresztą w czasie II wojny światowej.Mimo
tego Niemcy planowali zajęcie Szwajcarii,co wydawało się wówczas nieuniknione.Do
dzisiaj trudno rozstrzygnąć czy do zachowania suwerenności bardziej przyczyniła
się sprawnie przeprowadzona mobilizacja pod dowództwem gen.Henriego Guisana czy
też może ścisłe związki banków szwajcarskich z gospodarką nazistowską.Pomimo
formalnej neutralności Szwajcarzy współpracowali z Niemcami:w szwajcarskich
fabrykach,które były omijane przez alianckie bombardowania produkowano
uzbrojenie,natomiast szwajcarskie banki przechowywały złoto zrabowane więźniom
obozów koncentracyjnych.W wyniku badań prowadzonych po wojnie ustalono m.in.,że
w złotych monetach bitych w tym kraju znajduje się duże stężenie rtęci,normalnie
nie występujące w tak dużych ilościach w związku z tym kruszcem,a mogące
świadczyć o dentystycznym pochodzeniu tego złota(naziści wyrywali swoim ofiarom
złote zęby).Ponadto przez Szwajcarię przejeżdżały transporty więźniów do obozów
koncentracyjnych wysyłane na Wschód.Od 12 grudnia 2008 Szwajcaria jest
członkiem Układu z Schengen.
Podział
administracyjny
·1291 Uri,Schwyz,Obwalden,Nidwalden
·1332 Lucerna
·1351 Zurych
·1352 Glarus,Zug
·1353 Berno
·1481 Fryburg,Solura
·1501 Bazylea-Miasto,Bazylea-Okręg,Szafuza
·1513 Appenzell Ausserrhoden,Appenzell
Innerrhoden
·1803 Sankt Gallen,Gryzonia,Argowia,Turgowia,Ticino,Vaud
·1815 Valais,Neuchâtel,Genewa
·1979 Jura
Ustrój
polityczny
Szwajcaria jest
federacją demokratyczną oraz parlamentarną,gdzie na szeroką skalę wykorzystywana
jest instytucja referendum(demokracja bezpośrednia).Szczególnie silna pozycja
parlamentu i władz kantonalnych.Ustrój ten nazywa się
parlamentarno-komitetowym,cechą najbardziej typową dla niego jest brak rozdziału
pomiędzy władzę ustawodawczą,wykonawczą i sądowniczą.Szwajcaria jest państwem
federalnym,podzielonym na kantony,posiadające charakter organizmów państwowych.Konstytucja
określa podział kompetencji między federacją a kantonami.Zgromadzenie
Federalne(parlament)to najwyższa władza ustawodawcza Federacji Helweckiej.Nie
ma żadnych tzw."hamulców"nie można rozwiązać jej izb przed upływem
kadencji,nie może być zwoływana na sesje przez żaden inny organ,nie ma instytucji
sądownictwa konstytucyjnego(brak Trybunału Konstytucyjnego).Ponadto wszelkie
konflikty kompetencyjne rozstrzygane są przez sam parlament.On sam wybiera też
siedmiu członków wykonawczej Rady Federalnej(rządu) i Trybunału
Federalnego.Szwajcarski konserwatyzm podkreśla fakt,że mimo tak solidnych
demokratycznych tradycji kobiety uzyskały prawa wyborcze dopiero w lutym 1971
roku,a i to nie wszędzie.Najdłużej opierał się kanton Appenzell Innerrhoden,który
ustąpił przed wyrokiem sądu najwyższego w roku 1990.
Ludność
W Szwajcarii są cztery
języki urzędowe:niemiecki,francuski,włoski i romansz(ten ostatni to jeden z
języków retoromańskich).
Według
spisu powszechnego ludności z 2000 roku struktura ludności ze względu na język
ojczysty przedstawia się następująco:
·niemiecki 4801148(72,8%)
·francuski 989606(13,0%)
·włoski 470961(6,5%)
·serbsko-chorwacki 103350(1,4%)
·albański 94937(1,3%)
·portugalski 89527(1,2%)
·hiszpański 76750(1,1%)
·angielski 73422(1,0%)
·romansz 35072(0,5%)
·Inne 58431(0,7%)
Szwajcarzy nie stanowią
ani językowo,ani religijnie jedności,mają jednak wspólną historię i ideały.
Miasta
Największe
miasta Szwajcarii:
·Zurych 371767 mieszk.
·Genewa 185524 mieszk.
·Bazylea 165847 mieszk.
·Lozanna 129000 mieszk.
·Berno 128041 mieszk.
Gospodarka
Spośród państw
europejskich gospodarka Szwajcarii ma najlepszy Wskaźnik Wolności.Kraj jest
bardzo wysoko rozwinięty,jeden z najbogatszych na świecie.Długotrwała
neutralność(od 1815) i zasada nienaruszalności tajemnicy bankowej ugruntowały
zaufanie do Szwajcarii jako finansowego centrum Europy i świata.Napływ obcych
zasobów pieniężnych umożliwił stopniowy rozwój rodzimego,wysoko
wyspecjalizowanego przemysłu,intensywnego rolnictwa i turystyki.W latach 80.niewielkie
tempo wzrostu gospodarczego(przeciętnie 2,1% rocznie),od początku lat
90.recesje,spadek produktu krajowego brutto o 0,3% w 1992 i 0,9% w 1993.Usługi
wytwarzają 62% produktu krajowego brutto,w tym sektor
bankowo-ubezpieczeniowy ok.16%,przemysł i budownictwo powyżej
34%,rolnictwo ok.4%;produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca 42003 USD.Szwajcarskie
rezerwy złota wynoszą 83 mln uncji jubilerskich,dewizowe są szacowane na ok.6•10^12
USD.Działa tu ponad 630 banków,z których 5 należy do największych w
świecie:Schweizerischer Bankverein(z siedzibą w Bazylei,wartość depozytów 124
mld dolarów),Schweizerische Bankgesellschaft(Zurych,114 mld dolarów),Crédit
Suisse(Zurych,89 mld dolarów),Schweizerische Volksbank(Berno) i Bank Leu.Łączna
wartość depozytów w szwajcarskich bankach wynosi ok.6 bln dolarów(2007 r.),w
tym ok.50% od klientów zagranicznych.Działają liczne,znane w świecie firmy
ubezpieczeniowe(Zürich Insurance,Rentenaustalt,Reassurances),6 giełd papierów
wartościowych,w tym w Zurychu największa w Europie.Same podatki stanowią 30%
PKB Szwajcarii,dodatkowo 7% PKB stanowią obowiązkowe ubezpieczenia
społeczne(emerytalne,inwalidzkie,składki na służbę zdrowia),co łącznie daje 37%
PKB(dla porównania:Szwecja 52%,Wielka Brytania 36%,Polska 34,5%,Stany
Zjednoczone 27%; z uwzględnieniem ubezpieczeń społecznych).W przeciwieństwie na
przykład do Niemiec czy Szwecji służby zdrowia w Szwajcarii nie finansuje się z
podatków,tylko z obowiązkowych ubezpieczeń,które są para podatkami.PKB per capita
wynosi nominalnie 51 tys.771 dolarów,poziom porównywalny do Danii,a po
zmierzeniu parytetem siły nabywczej 37 tys.369 dolarów,również porównywalny do
Danii.Wskaźnik Giniego dla Szwajcarii wynosi 33,co jest poziomem porównywalnym
do Holandii,wyższym niż we Francji,Niemczech i krajach skandynawskich,ale
niższym niż w wielu innych krajach.
Przemysł
Szwajcaria posiada
bardzo nieliczne złoża surowców mineralnych.Wydobywa się głównie kruszywa
budowlane oraz surowce do produkcji takich materiałów budowlanych jak cement i
wapno(wapienie,margle)a także sól kamienną(Jura).Podstawą energetyki są elektrownie
wodne na rzekach Alp(58% produkowanej energii elektrycznej) i elektrownie
jądrowe(40% energii).Produkcja energii elektrycznej na 1 mieszkańca
Szwajcarii 8568 kW·h(1994).Przemysł przetwórczy wytwarza z surowców importowanych
produkty wysoko przetworzone(głównie na eksport),wymagające dużego nakładu
pracy oraz myśli technicznej.Największe szwajcarskie koncerny przemysłowe
to:Nestlé(branża spożywcza,obroty 36 mld dolarów,1992),ABB Asea Brown
Boveri(maszynowa,29 mld dolarów),Novartis i Roche(chemiczne),Sulzer Brothers(maszynowe).Rozwinięty
jest głównie przemysł elektromaszynowy,chemiczny i spożywczy.Przemysł
elektromaszynowy dostarcza urządzenia sterownicze dla różnych gałęzi
przemysłu,turbiny,generatory,silniki,między innymi okrętowe.Większość zakładów
tego przemysłu jest skupiona w Zurychu,Winterthur,Baden.Tradycyjnie bardzo duże
znaczenie ma branża zegarmistrzowska i jubilerska.Wyrób zegarków znanych
firm(SMH Holding,Montres Rolex,Montres Ebel,Patek-Philippe,Tissot)koncentruje
się w La Chaux-de-Fonds,Neuchâtel,Genewie.Przemysł chemiczny wyspecjalizowany
jest w produkcji leków(główny ośrodek to Bazylea),spożywczy serów,przetworów mięsnych
i czekolady.Ponadto przemysł papierniczy,cementowy i włókienniczy.W Szafuzie i
Neuhausen,w pobliżu hydroelektrowni znajdują się huty aluminium(importowany
tlenek glinu).
Rolnictwo
Rolnictwo
wysokotowarowe.Użytki rolne zajmują ok.26% całej powierzchni kraju(2003),dominującą
formą użytkowania ziemi są łąki i pastwiska(13,8%).Przeważają gospodarstwa o
powierzchni 10–20 ha(średnio 16,2 ha).1 ciągnik przypada na 14 ha użytków
rolnych.Poziom nawożenia(349 kg nawozów sztucznych na 1 ha gruntów ornych)ma
tendencję spadkową w związku z powszechną produkcją tzw.zdrowej żywności.Hodowla
dostarcza ponad 80% wartości produkcji rolnej.Rozwinięta jest głównie hodowla
bydła domowego o kierunku mlecznym(przeciętny roczny udój od 1 krowy 5000
litrów,1994) i trzody chlewnej,w strefach podmiejskich drobiu,w wyższych
piętrach Alp i Jury owiec.Na Wyżynie Szwajcarskiej przeważa uprawa
pszenicy,jęczmienia,ziemniaków i buraków cukrowych,w dolinie Rodanu i nad
Jeziorem Genewskim warzyw i owoców(głównie jabłonie),na południowych stokach
Jury winorośli.Lasy zajmują ok.31% powierzchni kraju ale ich znaczenie
przemysłowe maleje w związku z rozwiniętą ochroną.
Religia
Chrześcijaństwo jest dominującą
religią w Szwajcarii,z podziałem pomiędzy katolicyzm(41,8% całej populacji w
2000 roku)a różne odmiany wyznań protestanckich(34,9%),z których najwięcej
wyznawców liczy kalwinizm.Imigracja spowodowała powstanie pewnej liczby
wyznawców islamu(4,3%) i prawosławia(1,8%).Szwajcaria jest także krajem o
jednej z największych w Europie liczbie buddystów,chociaż procentowo stanowią
oni mniej niż 0,5% populacji.W tamtejszych Alpach znajduje się nawet klasztor
buddyjski.Ponadto w Szwajcarii żyje dość sporo wyznawców judaizmu,hinduizmu i
innych niechrześcijańskich religii lub sekt,którzy łącznie stanowią 1,5%
populacji kraju.16,3% Szwajcarów nie należy do żadnej wspólnoty religijnej,z
czego 4,3% to wolnomyśliciele.Sondaż przeprowadzony przez Eurobarometer w 2005
pokazał,że tylko 48% Szwajcarów deklaruje wiarę w Boga,dalsze 39% dopuszcza
możliwość istnienia nieokreślonej siły wyższej,a 9% deklaruje ateizm.Pozostałe
4% nie potrafiło lub nie chciało się określić.Mniejsze ważniejsze kościoły w
Szwajcarii:Kościół Nowo apostolski(37 tys.),Zielonoświątkowy Kościół Pełnej
Ewangelii(25 tys.),Kościół Braterski(20 tys.),Kościół starokatolicki(19
tys.),Judaizm(18 tys.),Świadkowie Jehowy(18 tys.),Kościół Metodystyczny(14 tys.),Armia
Zbawienia(9,2 tys.),Kościół Adwentystów Dnia Siódmego(8,2 tys.),Bahaizm(7,4
tys.),Mormoni(7,2 tys.),Wspólnota Mennonitów(4 tys.),Wspólnota Baptystyczna(2,4
tys.).Historycznie kraj jest dość równo podzielony pomiędzy rzymskich katolików
i wyznawców kalwinizmu,ze skomplikowaną mozaiką mniejszości w obszarze niemal
całego kraju.Niektóre kantony,np.Appenzell,są nawet oficjalnie podzielone na
katolickie i protestanckie sekcje.W większych miastach(Berno,Zurych,Bazylea)dominują
protestanci.Centralna Szwajcaria jest tradycyjnie katolicka.Istnieje też
Kościół Chrześcijańsko katolicki w Szwajcarii zaliczany do nurtu
starokatolickiego i jest jednym z oficjalnych Kościołów w kraju,choć liczba
jego członków bardzo szybko się zmniejsza i obecnie należy do niego jedynie
0,2% Szwajcarów.Konstytucja szwajcarska z roku 1848 w dużym stopniu pod wpływem
ówczesnych starć pomiędzy katolickimi a protestanckimi
kantonami(tzw.szwajcarska wojna domowa,niem.Sonderbundskrieg)świadomie
wprowadziła zasady,które umożliwiają pokojową koegzystencję pomiędzy różnymi
wyznaniami.W 1980 roku odbyło się referendum w sprawie całkowitego rozdziału
państwa od Kościołów.Zostało to odrzucone(80% przeciw).We wsi Dornach koło
Bazylei swoją siedzibę ma chrześcijańskie Towarzystwo Antropozoficzne,znajduje
się tam antropozoficzne Goetheanum,w którym bardzo często wystawiany jest Faust
Goethego,budynek jest ogólnodostępny dla zwiedzających.Z kolei w Bernie
powstała w latach pięćdziesiątych pierwsza świątynia Kościoła Jezusa Chrystusa
Świętych w Dniach Ostatnich w Europie.Szwajcarzy pod względem religijności nie
odróżniają od większości narodów Europy.Udział w praktykach religijnych,głównie
z okazji wielkich uroczystości i najważniejszych świąt,ogranicza się do
mniejszości.W zależności od kantonu i wyznania,systematyczny udział w
niedzielnych nabożeństwach wynosi 6-9% wśród ewangelików i 10-14% wśród
katolików.Papiestwo,watykański centralizm i dogmatyczność Kościoła są poddawane
bardzo ostrej krytyce nie tylko przez wiernych Kościoła rzymskokatolickiego,ale
także przez hierarchię katolicką,która żąda większej niezależności Kościoła
Szwajcarii od Watykanu.Większość istniejących w Szwajcarii parafii katolickich
jest bardzo liberalna i egalitarna:w wielu kościołach,podobnie jak w kościołach
reformowanych,nie ma obrazów i figur,najwyżej wiszące na ścianach krzyże;księża
wbrew nauce Kościoła nierzadko łamią celibat i zakładają rodziny,jak również
dokonują wielu zmian w tradycyjnej liturgii;nabożeństwa nieraz są prowadzone
przez świeckich katechetów lub pastorów czy nawet pastorki z Kościoła
reformowanego,gdy brakuje księży katolickich.
Szkolnictwo
Szwajcaria była jednym z
pierwszych na świecie państw,które wprowadziło powszechne nauczanie
elementarne.Szkoły podstawowe i średnie w Szwajcarii są bezpłatne;w wielu
kantonach bezpłatne są także obiady oraz podręczniki.Za państwowe szkoły wyższe
płaci się około 560 franków szwajcarskich(ok.2016 zł przy kursie 1 CHF=3,6
PLN)za semestr.Dla studentów z ubogich rodzin występują jednak stypendia.Dyplomy
prywatnych szkół szwajcarskich nie są uznawane przez państwo;mogą być jednak
uznawane przez firmy prywatne.
Kultura
i sztuka
Język
Istnieją cztery języki
urzędowe:niemiecki,francuski,włoski oraz romansz(retoromański).Nauczanie w
szkołach podstawowych,gimnazjach i liceach odbywa się w jednym z tych języków w
zależności od kantonu.Na uniwersytecie studiuje się po francusku bądź
niemiecku(i włosku w kantonie Ticino).Absolwent wyższej uczelni powinien móc
porozumiewać się przynajmniej w trzech językach.Język angielski,mimo że nie
należy do języków urzędowych,staje się coraz bardziej popularny w środowisku przemysłowym
i świecie reklamy.W Szwajcarii znajduje się wiele prywatnych szkół,które słyną
z wysokiego standardu kształcenia.Język codzienny Szwajcarów w kantonach
niemieckojęzycznych to dialekt alemański(Schwyzerdütsch)poważnie różniący się
od podręcznikowej niemczyzny jeśli mimo znajomości niemieckiego nie rozumiemy
naszego rozmówcy,to wyraźnie poprośmy,aby mówił w Hochdeutsch.W Szwajcarii
języki francuski i włoski,mimo drobnych odmienności np.w niektórych liczebnikach
oraz w wymowie,nie różnią się od standardowego języka.Język romansz jest
używany tylko w niektórych gminach kantonu Gryzonia,gdzie dominuje
Schwyzerdütsch.
Literatura
Literatura szwajcarska
powstaje w języku niemieckim,francuskim,włoskim i retoromańskim,lecz największe
znaczenie mają dzieła literackie w pierwszych dwóch językach.Najbardziej znani
pisarze szwajcarscy to Max Frisch i Friedrich Dürrenmatt.Bardzo ważną postacią
był także filozof i psycholog Carl Gustav Jung.W Szwajcarii żył i tworzył,chociaż
częściowo także we Francji,w Niemczech i we Włoszech,niemiecki filozof i
filolog klasyczny Friedrich Nietzsche,przez kilka lat był profesorem
Uniwersytetu w Bazylei i jednocześnie nauczycielem w miejscowym gimnazjum
klasycznym.
Znani
pisarze szwajcarscy:
·Gottfried Keller
·Jeremias Gotthelf
·Conrad
Ferdinand Meyer
·Friedrich
Dürrenmatt
·Max
Frisch
·Robert
Walser
·Charles
Ferdinand Ramuz
Media
Funkcję telewizji publicznej pełni SRG SSR idée
suisse,która dzieli się według języków na Télévision Suisse Romande(TSR),Televisione
svizzera di lingua italiana(TSI) i Schweizer Fernsehen(SF).Istnieją także
prywatne telewizje regionalne TeleZüri,TeleBärn i Telebasel.Największe
niemieckojęzyczne dzienniki to Blick,Neue Zürcher Zeitung i Tages-Anzeiger.
Kuchnia
Tradycyjnym szwajcarskim
specjałem jest fondue,które robione jest z roztopionego sera.Sery szwajcarskie
takie jak gruyère czy emmentaler podgrzewa się w specjalnym kociołku z
dodatkiem pieprzu,czosnku,białego wina i likieru wiśniowego.Do nabierania
roztopionego sera używa się świeżego chleba.Szwajcaria oprócz serów może
pochwalić się doskonałą czekoladą oraz piwem.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz