Swaziland

Suazi(Ngwane,Swaziland,Królestwo Suazi-Umbuso we Swatini,Kingdom of Swaziland)niewielkie państwo w południowej Afryce(jedno z najmniejszych na kontynencie),usytuowane na wschodnich stokach Gór Smoczych.Graniczy z Mozambikiem i Republiką Południowej Afryki.Nazwa kraju pochodzi od plemienia Suazi z grupy Bantu,które zamieszkuje te tereny.

Ustrój polityczny

Suazi to monarchia konstytucyjna.Kraj wchodzi w skład Wspólnoty Narodów.Obecna konstytucja została przyjęta 13 października 1978 r.,nowelizowana w 1992 r.Głową państwa jest król.Władza wykonawcza należy do rządu z premierem na czele.Wybiera go monarcha.Władza ustawodawcza należy do Izby Zgromadzeń i Senatu.Izba składa się z 65 członków(10 wybiera król,55 jest wybieranych w wyborach powszechnych),a Senat z 30(20 wybiera król a 10 Izba Zgromadzeń).Członkowie do parlamentu są wybierani na 5-letnią kadencję.Obecnym królem Suazi jest Mswati III(od 25 kwietnia 1986 r.).Premier Suazi to Barnabas Sibusiso Dlamini(od 16 października 2008 r.).Od 1973 roku obowiązuje zakaz działalności partii politycznych.Istnieje tylko jedna partia polityczna Narodowy Ruch Imbokodvo(INM).Działa również nielegalny opozycyjny Zjednoczony Ludowy Ruch Demokratyczny(PUDM).Założony został w 1989 r.

Podział administracyjny

Suazi jest podzielone na 4 dystrykty:

·Hhohho

·Lubombo

·Manzini

·Shiselweni

Geografia

Suazi oferuje dużą różnorodność krajobrazów,od gór wzdłuż granicy z Mozambikiem,przez sawanny na wschodzie,po lasy deszczowe na północnym zachodzie.Główną rzeką płynącą przez ten kraj jest Lusutfu.Stolica państwa,Mbabane,jest drugim co do wielkości miastem Suazi.Inne większe ośrodki to Manzini,Lobamba i Siteki.Klimat jest zwrotnikowy,wilgotny.Wyraźnie widoczna jest pora deszczowa.Trwa ona od września do października i od marca do kwietnia.

Historia

Na tereny obecnego Suazi prawdopodobnie w I tysiącleciu p.n.e.przybyli Buszmeni.Zostali oni wyparci przez ludy Bantu w VII wieku n.e.W XVI w.powstało tu plemienne państwo ludu Suazi.Kraj toczył zacięte walki o niepodległość z Burami,a następnie ludy walczyły z coraz większą intensywnością z Brytyjczykami.W 1894 r.ten obszar stał się protektoratem Republiki Południowoafrykańskiej.W 1903 doszło do aneksji republik burskich,w tym Suazi,przez Wielką Brytanię.Pomimo tego mieszkańcy Suazi pragnęli walczyć o swoje państwo.W 1929 r.powstała pierwsza suazyjska organizacja polityczna Postępowe Stowarzyszenie Suazi(SPA).Jej głównym celem było wyzwolenie kraju spod obcej okupacji.Do roku 1960 organizację w swych działaniach wspomagała organizacje Postępowa Partia Suazi(SPP).Wynikiem tego było w 1963 r.uchwalenie konstytucji a rok później odbyły się pierwsze wybory parlamentarne.W 1967 r.Suazi otrzymało szeroką autonomię i wewnętrzny samorząd.Rok później Suazi otrzymało pełną niepodległość w ramach brytyjskiej wspólnoty narodów z królem Sobhuzą II na czele państwa.Jednak nie trwało to długo.W 1973 roku Król zawiesił konstytucję,działalność partii politycznych,rozwiązał parlament i wprowadził rządy absolutne.W 1978 r.wprowadzono konstytucję ustanawiającą monarchię absolutną.Sobhuza II zmarł w 1982 r.i rządy w kraju objęła królowa Dzeliwe.Z tego powodu w rodzinie królewskiej wybuchły walki.Sytuacja ustabilizowała się,kiedy w 1986 r.królem został Mswati III.Od 1989 r.prowadzi się proces demokratyzacji.W 1992 r.król zdecydował się na zmiany w konstytucji.Zmieniono system wyborczy.Jednak szybko wrócono do rządów za pomocą dekretów.Rok później odbyły się pierwsze od 1973 wybory wielopartyjne.W 2001 r.powołano zespół mający stworzyć nową konstytucję.Jednak do dnia dzisiejszego komisja nie przyniosła rezultatów.Dwa lata później odbyły się kolejne wybory.Wygrała partia Narodowy Ruch Imbokodvo.W 2005 roku Sąd Najwyższy uznał istnienie partii za nielegalne.

Gospodarka

PKB na jednego mieszkańca Suazi w 2003 roku wyniosło 1765 $.

Struktura PKB kształtowała się następująco:

·Rolnictwo:16%

·Przemysł:43%

·Usługi:41%

Bezrobocie w 1999 roku wynosiło 40%.Główne towary eksportowe kraju to:cukier,mięso,drewno,azbest,diamenty,węgiel kamienny.A towary importowane to:środki transportu,maszyny,żywność,produkty ropy naftowej,chemikalia.

Demografia

(2005)

Liczba ludności 1173900

Ludność według wieku

0-14 lat 40,6%

15-64 lat 55,6%

ponad 64 lata 3,8%

Wiek(mediana)

W całej populacji 18,72 lat

Mężczyzn 18,53 lat

Kobiet 18,96 lat

Przyrost naturalny 0,25%

Współczynnik urodzeń 27,72 urodzin/1000 mieszkańców

Współczynnik zgonów 25,26 zgonów/1000 mieszkańców

Współczynnik migracji 0 migrantów/1000 mieszkańców

Ludność według płci

przy narodzeniu 1,03 mężczyzn/kobiet

poniżej 15 lat 1,02 mężczyzn/kobiet

15-64 lat 1,01 mężczyzn/kobiet

powyżej 64 lat 0,77 mężczyzn/kobiet

Umieralność noworodków

W całej populacji 69,27 śmiertelnych/1000 żywych

płci męskiej 72,51 śmiertelnych/1000 żywych

płci żeńskiej 65,94 śmiertelnych/1000 żywych

Oczekiwana długość życia

W całej populacji 33,22 lat

Mężczyzn 32,49 lat

Kobiet 33,98 lat

Rozrodczość 3,7 urodzin/kobietę

Około 43% mieszkańców zarażonych jest wirusem HIV.Najmniejsza oczekiwana długość życia na świecie.

Religia

Religie Suazi

Religia procent

Protestantyzm 73,4

Animizm 14,7

Katolicyzm 4,7

islam sunnicki 1,0

Polacy w Suazi

Wincenty Jordan Rozwadowski(1916-1975)pseudonim wojenny"Pascal"członek polskiego wywiadu we Francji(1940-1945)oraz SDP Demokratycznej Partii Suazi,w 1968 r.jako jedyny"biały"przedstawiciel Suazi uczestniczył w londyńskich rozmowach politycznych poprzedzających nadanie krajowi niepodległości.Zmarł w Mbabane w 1975 r.Po wojnie w Suazi przez pewien czas wraz z żoną mieszkał Tadeusz Kotz polski lotnik oraz as myśliwski II wojny światowej.