Samoa

Samoa(pełna oficjalna nazwa:Niezależne Państwo Samoa)państwo w Oceanii,obejmujące zachodnią część Wysp Samoa(pozostałe stanowią terytorium Stanów Zjednoczonych jako Samoa Amerykańskie).Do 1997 znane było jako Samoa Zachodnie.

Historia

Archipelag Samoa został zasiedlony około 1000 r.p.n.e.przez ludność polinezyjską pochodzącą z wysp Tonga.Wyspy zostały odkryte dla Europy w 1606,kiedy to dotarł do nich Hiszpan P.F.de Quiros,lecz o nich zapomniano i ponownego ich odkrycia dokonano w 1722.W 1768 uczestnicy wyprawy Bougainville'a dokonali kolejnych badań wysp,nadając im nazwę Wyspy Żeglarskie.Od 1838 rozpoczął się napływ kolonistów i kupców europejskich i amerykańskich,którzy osiedlali się wokół miasta Apia na wyspie Upolu.Głównymi zainteresowanymi w kolonizacji archipelagu były Niemcy,Wielka Brytania i Stany Zjednoczone.W 1889 archipelag został podzielony na część zachodnią,dzisiejsze państwo Samoa,którą dostali Niemcymi część wschodnią,dzisiejsze Samoa Amerykańskie,którą dostały Stany Zjednoczone.Wielka Brytania w zamian za zrzeczenie się roszczeń do archipelagu otrzymała wyspy Tonga,Niue i Wyspy Salomona.Po I wojnie światowej Samoa Niemieckie przejęła w 1919,jako odszkodowanie wojenne,Wielka Brytania,która następnie odstąpiła to terytorium Nowej Zelandii.Na mocy traktatu wersalskiego z 1919 byłą kolonię niemiecką(zwaną od tej pory Samoa Zachodnim)przekazano Nowej Zelandii jako terytorium mandatowe Ligi Narodów.Po II wojnie światowej,od 1946 Samoa Zachodnie jako terytorium powiernicze ONZ pozostało w administracji Nowej Zelandii.W 1961 odbyło się,nadzorowane przez ONZ,referendum w sprawie ogłoszenia niepodległości kraju,na mocy którego,w 1962 Samoa Zachodnie stało się w pełni niepodległym państwem.W 1997 zmieniono nazwę państwa z Samoa Zachodniego na Samoa.W 2011 nastąpiła zmiana strefy czasowej poprzez pominięcie daty 30 grudnia.W ten sposób Samoa znalazła się po zachodniej stronie międzynarodowej linii zmiany daty.Celem zmiany było ułatwienie współpracy z Australią i Nową Zelandią.Poprzednia zmiana nastąpiła w 1892 w celu dostosowania daty do czasu w Kalifornii.

Ustrój polityczny

Samoa jest republiką parlamentarną,a władzę ustawodawczą sprawuje parlament zwany Fono.Władza wykonawcza należy do rządu,a premiera wybiera parlament i rekomenduje władcy.Premier sam dobiera sobie 12 ministrów.Głową państwa jest o le Ao o le Malo,wybierany przez parlament na pięcioletnią kadencję spośród czterech żyjących wielkich wodzów(tama aiga).Zasada dożywotności pełnienia urzędu obowiązywała tylko do śmierci ostatniego z dwóch pierwszych władców,Malietoa Tanumafili II.Po jego śmierci o le Ao o le Malo de facto stali się odpowiednikami prezydentów.Władca Samoa odgrywa w życiu politycznym kraju rolę symboliczną i nie posiada żadnej faktycznej władzy,choć formalnie zatwierdza ustawy przyjęte przez parlament.Samoa po śmierci Melioteoi jest de facto republiką

Podział administracyjny

Samoa dzieli się na 11 dystryktów(itūmālō),z których część składa się z kilku fragmentów leżących na obu głównych wyspach państwa.

Dystrykt Liczba ludności(wg spisu z 2001)

1.A'ana 20.167

2.Aiga-i-le-Tai 4.508

3.Atua 21.168

4.Fa'asaleleaga 12.949

5.Gaga'emauga 7.108

6.Gaga'ifomauga 4.770

7.Palauli 8.984

8.Satupa'itea 5.556

9.Tuamasaga 83.191

10.Va'a-o-Fonoti 1.666

11. Vaisigano 6.643

Geografia

Samoa leży w południowej części Oceanu Spokojnego,w centralnej Oceanii i rozciąga się na długość ponad 600 km.Od północy graniczy z Tokelau,od zachodu z Tuvalu oraz Wallis i Futuną,od południa z Tonga,a od wschodu z Samoa Amerykańskim.W skład państwa Samoa wchodzi 9 zachodnich wysp archipelagu Samoa,z których cztery są zamieszkane:Savaii(1715 km²),Upolu(1113 km²),Apolima i Manono.Niezamieszkane wyspy to:Fakuatapu,Namu'a,Nu'utele i Nu'ulua(tworzące wyspy Aleipata)oraz Nu'usafe'e.Duże wyspy są pochodzenia wulkanicznego,mniejsze zaś koralowego,a najwyższym wzniesieniem jest góra Silisili(1858 m n.p.m.)leżąca na wyspie Savaii.Niemal wszystkie wyspy otoczone są barierą raf koralowych.Na wyspach panuje Klimat równikowy gorący i wilgotny,o niskich wahaniach temperatur nie przekraczających średnio 2°C w skali rocznej.Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 27°C,a średnie opady 5000 mm.W okresie od listopada do marca często występują huragany.Ponad połowę powierzchni kraju pokrywają lasy równikowe.

Gospodarka

Gospodarka Samoa jest słabo rozwinięta.Najważniejszymi gałęziami są: rolnictwo(85% produkcji opiera się na rolnictwie),rybołówstwo,leśnictwo i turystyka.Uprawia się głównie:kukurydzę,ryż,jams,bataty,taro,orzechy kokosowe(kopra),kakao,kava,kauczuk.Jednym z ważniejszych źródeł dochodu narodowego są przekazy pieniężne od emigrantów oraz dotacje z(Japonii,Australii,Nowej Zelandii,Unii Europejskiej).

Transport

7 września 2009 roku w Samoa nastąpiła zmiana kierunku w ruchu drogowym z prawostronnego na lewostronny.Powodem zmiany jest wprowadzenie takiego samego kierunku ruchu jak w innych krajach w Oceanii co ma przynieść obniżenie kosztów sprowadzania samochodów.Do tej pory samochody sprowadzano z USA.

Religia(2000)

·Protestantyzm:63%

·Kościół Kongregacjonalny:38,9%

·Metodyzm:11%

·Zielonoświątkowcy:8% gł.:Zbory Boże

·Kościół Adwentystów Dnia Siódmego:3%

·Katolicyzm:20,82%

·Mormoni:12%

·Bahaizm:2%

·Świadkowie Jehowy:0,23%