piątek, 1 marca 2013

Kenia

Kenia(Kenya,Republika Kenii,ang.Republic of Kenya,sua.Jamhuri ya Kenya)państwo we wschodniej Afryce nad Oceanem Indyjskim.Państwo graniczy od północy z Somalią,Etiopią i Sudanem Południowym,od zachodu z Ugandą,a od południa z Tanzanią.Stolicą Kenii jest Nairobi.
Ustrój polityczny
Kenia jest republiką i członkiem brytyjskiej Wspólnoty Narodów.Konstytucja została uchwalona w 1963 i była wielokrotnie modyfikowana,ostatnio w 2010 po referendum konstytucyjnym.Głową państwa jest prezydent wybierany w głosowaniu powszechnym na 5-letnią kadencję.Prezydent mianuje wiceprezydenta.Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego Zgromadzenia Narodowego liczącego 222 deputowanych,w tym 210 wybieranych w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję i 12 mianowanych przez prezydenta na wniosek partii politycznych.Organem władzy wykonawczej jest rząd powoływany przez prezydenta spośród członków parlamentu.Od grudnia 1991 system wielopartyjny.
Geografia
Położenie
Kenia jest krajem położonym we wschodniej Afryce nad Oceanem Indyjskim.Jest to jeden z 15 krajów i terytoriów,przez które przebiega równik.
Powierzchnia całkowita:582650 km²
Długość wybrzeża:536 km
Całkowita długość granic:3446 km
Graniczy z państwami:

·Etiopia 830 km

·Somalia 682 km

·Sudan Południowy 232 km

·Tanzania 769 km

·Uganda 933 km
Topografia
Ukształtowanie powierzchni Kenii jest zróżnicowane,większą jej część stanowi płaskowyż,obniżający się od zachodu z wysokości ok.2000-3000 m,ku wschodowi do wysokości ok.500 m n.p.m.Zachodnią część płaskowyżu rozcina Wielki Rów Wschodni który stanowi część systemu Wielkich Rowów Afryki.W obrębie rowu wznoszą się masywy wulkaniczne,najwyższe to:Kenia(5199 m) i Elgon(4321 m,w Kenii najwyższy szczyt Sudek 4302 m).Na zachodzie znajduje się kotlina Jeziora Wiktorii.Wzdłuż wybrzeża ciągnie się wąska nizina nadmorska o szerokości miejscami dochodzącej do 200 km,linia brzegowa jest mało urozmaicona.
Najwyższe góry

·Masyw Kenia(Batian)5199 m n.p.m.

·Masyw Elgon(Sudek)4302 m n.p.m.

·Aberdare(Ol Doinyo Lesatima)3999 m n.p.m.

·Cherangani(Chemnirot)3581 m n.p.m.

·Sekerr(Mtelo)3334 m n.p.m.

·Mau(Melili)3098 m n.p.m.
Klimat
Kenia znajduje się w zasięgu klimatu równikowego monsunowego ze stosunkowo wyrównanym przebiegiem temperatur w ciągu całego roku.Na wybrzeżu,w pasie do 40 km i w górach wilgotny,na pozostałym obszarze suchy.Średnia roczna suma opadów wzrasta z północnego wschodu na południowy zachód od 150 do 1000 mm,w południowej części wybrzeża wielkość opadów sięga 1200 mm rocznie,w wyższych piętrach gór nawet do 1500 mm.Na nizinnym wschodzie występuje tylko jedna pora deszczowa,od kwietnia do czerwca,na pozostałym obszarze dwie pory deszczowe,głównie od marca do maja,druga pora deszczowa jest krótsza,występuje w listopadzie-grudniu.Średnia temperatura miesięczna od 25-28°C na wybrzeżu do 15-19°C w górach(w wyższych piętrach chłodniej).
Tabela średnich rocznych temperatur dla kenijskich miast:
Miasto Lokalizacja Wysokość(metry)Temp. maks.(°C)Temp.min.(°C)
Mombasa wybrzeże nad oceanem 17 30,3 22,4
Nairobi płaskowyż w centrum 1661 25,2 13,6
Eldoret płaskowyż na zachodzie 3085 23,6 9,6
Lodwar suche północne równiny 506 34,8 23,7
Stosunki wodne
Sieć rzeczna jest słabo rozwinięta,główne rzeki to:Tana i Galana;na północy i wschodzie występują rzeki okresowe;w strefie zapadliskowej występują liczne jeziora,największe to Jezioro Turkana,na zachodzie Jezioro Wiktorii(większa część jeziora znajduje się na terytorium Tanzanii).
Najdłuższe rzeki

·Tana 708 km

·Athi-Galana-Sabaki 547 km

·Suam-Turkwel 354 km

·Arror-Kerio 350 km

·Ewaso Ngiro(północna)330 km

·Mara 290 km

·Nzoia 258 km

·Voi 210 km

·Ewaso Ngiro(południowa)140 km
Największe wodospady:

·Gura 273 m

·Kindaruma(Seven Forks)135 m

·Nyahururu(Thomson's Falls)73 m

·Swift-Rutherford 67 m
Flora i fauna
Na nizinie nadmorskiej roślinność sawannowo-leśna,we wnętrzu kraju stepy lub suche sawanny,na wschód od Jeziora Turkana roślinność półpustynna i pustynna,wilgotne sawanny w południowo-zachodniej części kraju.Na obszarach wyżej wzniesionych na wysokości ok.2000-3000 m występują wiecznie zielone lasy,w najwyższych piętrach gór zarośla i roślinność alpejska.Liczne parki narodowe(m.in.Masai Mara,Kenia,Elgon,Meru,Tsavo West,Tsavo East) i rezerwaty przyrody.Dominuje fauna typowa dla afrykańskiej sawanny oraz świetlistych lasów podzwrotnikowych.Z ssaków występują m.in.:słoń afrykański,nosorożec czarny,bawół afrykański,żyrafa,zebra,lew,lampart,gepard,wiele gatunków antylop(m.in.gnu,eland,kudu,impala,gazele),w sąsiedztwie wód hipopotam.Bogata ornitofauna,m.in.:sekretarz,sęp,marabut,perlica,czapla,ibis,bogactwo gatunków leśnych,zróżnicowana i bogata fauna bezkręgowców,zwłaszcza owadów.
Historia i polityka
W VII-X wieku terytoria przybrzeżne opanowane były przez Arabów z Półwyspu Arabskiego.Pierwszymi Europejczykami w Kenii byli Portugalczycy,którzy przybyli do Mombasy w 1498 r.Od 1505 r.Portugalczycy zaczęli kolonizować wybrzeża Kenii,ściągając trybut od miejscowych plemion i kontrolując handel na Oceanie Indyjskim.Na początku XVIII w.Portugalczycy zostali wyparci z Kenii przez Arabów.Ci kontrolowali całe wybrzeże dzisiejszej Kenii i Tanzanii ze swej stolicy w Zanzibarze.W 1895 r.Brytyjczycy utworzyli Brytyjską Afrykę Wschodnią,która oprócz Kenii obejmowała także Ugandę.W 1920 utworzono kolonię brytyjską.Kolonia miała swoje zgromadzenie parlamentarne,lecz miejscowa ludność afrykańska była pozbawiona swoich przedstawicieli aż do roku 1944.W reakcji na to powołano w 1921 Stowarzyszenie Młodych Kikuju.Stowarzyszenie to przekształciło się później w Afrykański Związek Kenii(KAU).W 1947 r.na jego czele stanął Jomo Kenyatta.W 1952 r.wybuchło Powstanie Mau Mau,wymierzone przeciwko brytyjskim rządom.Zostało stłumione w 1959 r.lecz było to pyrrusowe zwycięstwo Brytyjczyków.W 1963 r.Kenia uzyskała niepodległość.Jej pierwszym prezydentem został w 1964 r.Jomo Kenyatta reprezentujący Afrykański Narodowy Związek Kenii(KANU).KANU od 1969 stało się jedyną legalną partią,po tym jak zdelegalizowano Związek Ludowy Kenii(KPU).W 1978 r.Kenyatta zmarł,a jego następcą został dotychczasowy wiceprezydent Daniel arap Moi.W 1982 r.znowelizowano konstytucję,na mocy której Kenia stała się państwem jednopartyjnym.W tym samym roku doszło do nieudanego zamachu stanu,który szybko został zdławiony.W wyniku nacisków międzynarodowych w 1991 r.znowelizowano konstytucję,zezwalając na tworzenie partii.W 1992 KANU wygrało wybory parlamentarne,a Moi został ponownie wybrany na prezydenta,lecz opozycja zyskała łącznie 45% miejsc w parlamencie.Pięć lat później KANU nieznacznie wygrało wybory,a Moi ponownie został prezydentem.W wyborach prezydenckich i parlamentarnych w 2002 r.zwyciężył Mwai Kibaki i jego partia,były wiceprezydent,który pokonał Uhuru Kenyattę,syna pierwszego prezydenta Kenii,popieranego przez Moi i KANU.27 Grudnia 2007 r.Kibaki ponownie wygrał wybory prezydenckie.Opozycja pod przywództwem Raily Odingi wygrała wybory do parlamentu i zakwestionowała wynik wyborów prezydenckich,oskarżając władze o fałszerstwa.Międzynarodowi obserwatorzy stwierdzili,iż wybory nie spełniały standardów demokratycznych.Wybuchły zamieszki,przede wszystkim na zachodzie kraju,bastionie zwolenników Odingi.Zginęło około tysiąca osób,a ponad 600 tys.musiało opuścić swoje domy.
Podział administracyjny
Prowincja Powierzchnia(km²)Ludność Stolica
1 Centralna 13236 4304300 Nyeri
2 Nadbrzeżna 84113 2583600 Mombasa
3 Wschodnia 154354 5380200 Embu
4 Nairobi 693 2165600
5 Północno-Wschodnia 126186 459000 Garissa
6 Nyanza 12507 4889 700 Kisumu
7 Wielkiego Rowu 182413 7630300 Nakuru
8 Zachodnia 8285 3569400 Kakamega
Gospodarka
Kraj rolniczy z rozwijającym się przemysłem przetwórczym i usługami.Rolnictwo wytwarza 30% produktu krajowego brutto,daje ponad 70% wartości eksportu,zatrudnia 76% zawodowo czynnych.Grunty orne zajmują tylko 4% powierzchni kraju.Znaczne dochody z turystyki 467 mln dolarów amerykańskich(2000).
Demografia
Kenia liczy ok.33,83 mln mieszkańców(2005)Średnia gęstość zaludnienia:68,6 osób/km² Przyrost naturalny:2,56%(2005)Analfabetyzm w kraju wynosi ok.13,1%
Struktura etniczna
Kenia jest bardzo zróżnicowanym krajem pod względem etnicznym.Napięcia pomiędzy różnymi grupami etnicznymi są jednym z głównych problemów tego kraju.Około 65% ludności Kenii stanowią ludy Bantu(Kikuju,Luhja,Meru,Kamba)zamieszkujące południową część wyżyn i wybrzeże.Na północnym wschodzie i wschodzie zajmują ludy kuszyckie(Somalijczycy,Boran).Ponadto ludy nilockie(Turkana,Masajowie),w miastach grupy Azjatów,Arabów i Europejczyków(głównie Brytyjczyków).

·Kikuju 21%

·Luhya 14%

·Luo 13%

·Kamba 11%

·Kalendżin 11%

·Niloci(Turkana,Masajowie);Kuszyci(Somalijczycy,Borana,Galla)razem 29%

·Azjaci(0,6%)

·Europejczycy 0,3%

·Arabowie 0,3%

·Aarialowie ok.10 tysięcy
Religie

·Protestantyzm 58,4%:

·Zielonoświątkowcy 14%

·Kościół Opatrzności 7%

·Afrykański Kościół Krajowy 7%

·Kościół Prezbiteriański 5,3%

·Kościół Adwentystów Dnia Siódmego 2,4%

·Konwencja Baptystyczna 1,5%

·Armia Zbawienia 1,2%

·Metodyzm- 1% i wiele innych denominacji

·Katolicyzm 14,3%

·Animizm 11,5%

·Islam 8%

·Prawosławie 1,9%

·Bahaizm 1,1%

·Świadkowie Jehowy 0,07%
Języki
Językami urzędowymi w Kenii są język angielski i język suahili.Oprócz tego występują liczne tubylcze języki regionalne.
Ciekawostki
3.09.2008 r.niespodziewanie w środkowej Kenii spadł śnieg,wzbudził ogromne zainteresowanie mieszkańców,którzy po raz pierwszy zobaczyli to zjawisko"na żywo".Opady zanotowano w miejscowości Busara,położonej w odległości 255 km na północny zachód od stolicy kraju Nairobi.Kenijski Departament Meteorologii poinformował,że opady śniegu spowodowało zderzenie zimnych prądów powietrznych znad Oceanu Indyjskiego z zimnymi prądami znad Konga.Pomimo gorącego tropikalnego słońca,ponad 12 godzin po opadach pobliskie wzgórza były jeszcze białe.W Kenii śnieg na równinach występuje niezwykle rzadko.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz