piątek, 1 marca 2013

Madagaskar

Madagaskar(malg.Madagasikara,franc.Madagascar;Republika Madagaskaru Repoblikan'I Madagasikara,République de Madagascar)państwo położone na wyspie Madagaskar w zachodniej części Oceanu Indyjskiego,u południowo-wschodnich wybrzeży Afryki. Madagaskar jest czwartą,co do wielkości wyspą na świecie.Na Madagaskarze przeważa hodowla i pasterstwo,występuje również rolnictwo prymitywne,plantacje roślin tropikalnych,eksploatacja drewna,zbieractwo,myślistwo oraz rolnictwo śródziemnomorskie.Występują dwie strefy roślinne:na północy suche lasy podrównikowe,a w centrum i na południu sawanny.

Pochodzenie nazwy

W Polsce przez pewien czas po uzyskaniu przez Madagaskar niepodległości w 1960 używano wobec tego państwa nazwy"Republika Malgaska",wywodzonej od nazwy rdzennych mieszkańców tej wyspy,Malgaszów.

Geografia

Madagaskar z powierzchnią 587040 km² jest 46.co do wielkości państwem na świecie i czwartą,co do wielkości wyspą.Wielkością porównywalny jest do Kenii.Na wschodnim wybrzeżu przeważają niziny,które przechodzą w strome urwiska,centralna część w głównej mierze składa się z wyżyn.Na północy kraju Masyw Tsaratanana zbudowany z gór wulkanicznych(najwyższym szczytem wyspy jest wygasły wulkan Maromokotro 2876 m n.p.m.).Na zachodnim wybrzeżu wiele zatoczek i rozległych równin.Południe wyspy to region płaskowyżów i pustyń.

Historia

Archeolodzy datują,iż pierwsi ludzie przybyli na Madagaskar pomiędzy II a V w.Naszej ery z południowo-wschodniej Azji,najprawdopodobniej z Borneo.Równocześnie,lub krótko po tym przybyli Bantu z Afryki.W VII w.Kupcy arabscy założyli na Madagaskarze faktorie.

·10 sierpnia 1500 portugalski statek dowodzony przez Diogo Diaza,zniesiony przez prądy morskie trafił na nieznaną wyspę(Madagaskar).Z uwagi na okoliczność,iż na ten dzień przypadały imieniny Świętego Wawrzyńca wyspę nazwano wyspą Świętego Wawrzyńca.

·Ok.1600 ziemie kontrolowane przez lud Merina zostają podzielone na siedem niezależnych lokalnych państw-miast.

·W 1625 jeden z lokalnych wodzów plemienia Merina o imieniu Andrianjaka zakłada w sercu wyspy obecną stolicę Republiki Madagaskaru Antananarivo.

·w 1643 Francuzi założyli na Madagaskarze faktorię Fort Dauphin,która przetrwała do 1672.Mieszkańców ewakuowano w 1674.

·W latach 1646-1649 Anglicy próbują kolonizować wyspę,zakładając osady niedaleko obecnego miasta Toliara oraz wyspy Nosy Be.

·W 1665 r.dyrektor generalny François Caron Francuskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej(fr.Compagnie des Indes Orientales)dopłynął do Madagaskaru.Kompanii nie udało się założyć kolonii na Madagaskarze,jednakże w tymże roku francuscy kolonizatorzy osiedlili się na pobliskich wyspach,tj.Reunion(pierwotnie nazwaną Bourbon)oraz Mauritius(nazwaną Île-de-France).

·W latach 1680-1725 Madagaskar był jedną z ulubionych kryjówek piratów.

·W 1745 w państwie,Ambohimanga przychodzi na świat Ramboasalama.

·W 1776 Maurycy Beniowski,którego w 1773 rząd Francji wysłał z misją kolonizacyjną na Madagaskar,został przez tubylców obwołany królem(ampansakebe) wyspy.

·W 1783 wybucha powstanie przeciwko władcy państwa-miasta Ambohimanga o imieniu Andrianjafy.Andrianjafy zostaje pojmany i sprzedany w niewolę jednakże Ramboasalama uwalnia go.Za ten wyczyn Andrianjafy adoptuje Ramboasalama i nadaje mu nowe imię Andrianampoinimerina.Obaj kontynuują walkę z rebeliantami z fortu Ilafy.

·W 1786 Andrianjafy zawiera traktat pokojowy z państwem-miastem Antananarivo.

·W 1790 umiera władca Ambohimanga Andrianjafy.Andrianampoinimerina zostaje nowym władcą państwa Ambohimanga.Merina zaprzestaje płacić trybut plemieniu Sakalava z państwa-miasta Menabe.

·W 1792 Andrianampoinimerina zdobywa Antananarivo.

·W 1793 Antananarivo zostaje wyznaczone na stolicę królestwa Merina.

·W 1808 Radama,aby uzyskać primogeniturę skrytobójczo morduje najstarszego syna Andrianampoinimerina Ramavolahy'ego.

·Kolejno w 1820,1821 i 1822 Radama I przeprowadza najazdy na królestwo Menabe.Władca Menebe Ramitraho proponuje Radamie I mariaż.Radama I poślubia córkę Ramitraho Rasalimo.Pomimo mariażu Radama I kontynuuje ofensywę i dopiero w 1827 przystępuje do rokowań pokojowych.Z uwagi na śmierć Radamy I pokój nie został zawarty.

·1824 największa grupa etniczna Madagaskaru lud Merina po podbiciu prawie całej wyspy tworzy królestwo Merina,które przetrwało do 1896.

Władcy królestwa Merina

·Król Andrianampoinimerina(1783-1810)

·Król Radama I(1810-1828)

·Królowa Ranavalona I Okrutna(1828-1861)

·Król Radama II(1861-1863)

·Królowa Rasoherina(1863-1868)

·Królowa Ranavalona II(1868-1883)

·Królowa Ranavalona III(1883-1897)

·W 1834 po śmierci Ramitraho królestwo Merina anektuje południową część królestwa Menabe.

·W 1846 królowa Ranavalona I lokuje w stolicy Menabe oddziały wojska oraz osadników w anektowanej części królestwa.Pomimo braku traktatu pokojowego już nigdy więcej nie prowadzono działań wojennych,a dwa miasta należące do plemienia Sakalava,tj.Menabe i Boina(Mahajanga)nigdy nie zostały zaanektowane przez plemię Merina.

·W 1883 Francuzi dokonują inwazji na Madagaskar i rozpoczynają pierwszą wojnę francusko-hovską

·W 1885 r.Anglicy uznają francuskie prawa do Madagaskaru.

·W 1895 Francuzi zdobywają stolicę królestwa Merina Antananarivo.

·1896 upadek królestwa Merina nastąpił w dniu,w którym francuski parlament przyjął uchwałę o zaanektowaniu wyspy oraz o wysiedleniu królowej Ranavalony III początkowo na wyspę Reunion,a następnie do Algierii.

·1897 14 sierpnia pod Anosimena i 30 sierpnia pod Ambiky 10 tys.wojowników plemienia Sakalava,uzbrojonych w strzelby stacza dwie bitwy z oddziałami francuskimi.Król Menabe Toera ginie w walce.Jednakże Francuzi anektują Menabe dopiero w 1900.

·1912 powstały pierwsze organizacje niepodległościowe.

1942

·18 września na wschodnim brzegu wyspy kontrolowanej przez Francję Vichy w Tamatave lądują oddziały brytyjskie.

·22 września oddziały wierne rządowi w Vichy opuściły stolicę Tananariwę i wycofały się na południe.Następnego dnia wojska brytyjskie i wolnych Francuzów zajmują miasto.

·5 listopada wojska francuskie poddały się Brytyjczykom w Fort Dauphin.

·1947-1948 niepodległościowe powstanie zbrojne.

·14 października 1958 proklamowano powstanie Demokratycznej Republiki Malagasy będącej republiką autonomiczną w ramach Wspólnoty Francuskiej.

·1960 uzyskanie pełnej niepodległości.

·Kwiecień 1971 powstanie chłopskie na południu wyspy.

·16 marca 2009 Zamach stanu na Madagaskarze.Wojsko rozpoczęło szturm na pałac prezydenta Marca Ravalomanany.

Polska a Madagaskar

W 1773 Maurycy Beniowski,jako podpułkownik wojska francuskiego został wysłany przez rząd Francji z misją zdobycia nowych krain na wschodzie.Beniowski dopłynął na Madagaskar,gdzie przyjęto go bardzo ciepło.10 Października 1776 obwołany przez tubylców królem(ampansakebe)wyspy.W tym samym roku powrócił do Francji,by przedstawić rządowi swe plany wykorzystania nowego lądu,ale nie uzyskał poparcia.W czerwcu 1785 przypłynął na Madagaskar jeszcze raz.Opanował francuską faktorię handlową w Zatoce Antongilskiej i stolicę kraju,wybudował kilka fortów.Zginął w potyczce z Francuzami 23 maja 1786.Ks.Jan Beyzym(1850-1912),jezuita,apostoł trędowatych na Madagaskarze zmarł 1 października 1912 w Maranie k.Fianarantsoa.W 1898 wyjechał z Krakowa na Madagaskar,gdzie poznawszy miejscowy język pracował w schronisku dla trędowatych w Ambahiwuraku.W 1903 rozpoczął budowę nowoczesnego schroniska w Maranie k.Fianarantsoa.Prócz opieki nad chorymi kierował budową,rzeźbił elementy do wystroju kaplicy i prowadził szeroką korespondencję.W 1911 ukończył budowę zakładu,który powstał w dużym stopniu ze składek społeczeństwa polskiego.Padł ofiarą uporczywej febry,zaraziwszy się wcześniej trądem.Zmarł w opinii świętości.Beatyfikował go Papież Jan Paweł II 18 sierpnia 2002 podczas Mszy św.na Krakowskich Błoniach.Niedługo przed II wojną światową pomiędzy rządami polskimi i francuskim(z inicjatywy francuskiego ministra Mariusa Mouteta)powstał pomysł przekazania Madagaskaru wówczas francuskiej kolonii Polsce.Madagaskar miał stać się polskim terytorium zamorskim,pozyskanym drogą cesji od Republiki Francuskiej.W 1937 na Madagaskar udała się specjalna polska komisja rządowa(Komisja Studiów),pod przewodnictwem majora Mieczysława Lepeckiego,byłego współpracownika marszałka Piłsudskiego,celem oceny możliwości realizacji tego planu.Zamierzenia te pokrzyżowała krytyka w prasie zarówno lokalnej,jak i francuskiej.Plany skończyły się na dyskusji,a ostatecznie pogrzebał je wybuch II wojny światowej.

Gospodarka

Madagaskar jest krajem typowo rolniczym.Pracą na roli zajmuje się ok.75% ludności czynnej zawodowo.Eksportowymi roślinami uprawianymi są:kawa,banany,trzcina cukrowa,przyprawy oraz rośliny przem.(bawełna,rafia i agawa sizalska).Lokalne potrzeby żywieniowe zaspokajają:ryż,maniok,bataty, ziemniaki i kukurydza.W tropikalnym klimacie możliwa jest także uprawa:cytrusów,liczi,mango,papai,awokado i melonów.W hodowli przeważa bydło,trzoda chlewna,kozy i owce.Spore znaczenie mają połowy ryb morskich i śródlądowych.Madagaskar obfituje w cenne surowce mineralne(m.in.:rudy chromu,berylu,grafit,mika,nikiel,złoto,kamienie szlachetne),jednak przemysł wydobywczy wciąż nie odgrywa głównej roli w gospodarce państwa.Przetwórstwo obejmuje obróbkę surowców spożywczych.Rozwija się przemysł włókienniczy i skórzany.Podstawą energetyki jest hydroenergetyka(62%) i spalanie paliw kopalnych(38%).Ubogie społeczeństwo wyspy eksploatuje środowisko w destrukcyjny sposób.Lasy są wycinane i wypalane pod pola uprawne(przeważnie ryżu).Bardzo uboga ziemia powoduje,że po 2-3 latach uprawy są nieopłacalne,co przyczynia się do dalszego wypalania lasów.Wyjałowiona ziemia,pozbawiona większej roślinności szybko eroduje.Woda wypłukuje ziemie tworząc ogromne rozpadliny a w niższych partiach rzek do gromadzenia się dużych ilości piasku.Zapotrzebowanie na energie w głównej mierze zaspokaja węgiel drzewny.Jego produkcją zajmuje się spory odsetek społeczeństwa kosztem czasu,energii oraz najważniejszego surowca drewna.Różne organizacje oraz ekolodzy starają zmniejszyć degradacje środowiska edukując społeczeństwo,sadząc lasy,wdrażając odnawialne źródła energii w wioskach.Sadzone są namorzyny,będące dobrym pożywieniem dla zwierząt hodowlanych.Rozkwita pozyskiwanie olejków zapachowych i innych substancji pochodzenia roślinnego dla światowego przemysłu perfumeryjnego i farmaceutycznego pozwalając na bardziej ekologiczną eksploatację naturalnych surowców.

Transport

Sieć komunikacyjna w tym kraju jest słabo rozwinięta.Łączna długość wszystkich dróg w 2003 wynosiła 65663 km(wskaźnik gęstości 11,2 km/100 km kw.)Nawierzchnia większości głównych dróg jest silnie zniszczona(nieprzyjazny klimat,erozja).Drogi z nieutwardzoną nawierzchnią są nieprzejezdne w porze deszczowej ich długość wynosi 58046 km.Mimo tego istnieje silnie rozbudowana sieć połączeń autobusowych z dziesiątkami stowarzyszeń przewoźników oferujących kursy w najodleglejsze zakątki kraju.Istnieją dwie czynne linie kolejowe między Antananarywą i Toamasiną oraz między Fianarantsoa i Manakarą,przy czym pierwsza odgrywa istotną rolę w przewozie towarów między głównym portem wyspy(Toamasina),a stolicą kraju.Druga linia funkcjonuje głównie,jako atrakcja turystyczna.Łączna długość linii kolejowych w 2006 wynosiła 854 km.Cała sieć kolejowa posiada rozstaw szyn 1000 mm,charakterystyczną dla kolei wąskotorowych.Na Madagaskarze w 2007 istniały 104 lotniska,z których 27 posiadało betonowe pasy startowe(liczba lotnisk w 1999 wynosiła 133).Przeloty regionalne obsługuje Air Madagascar.Nie ma bezpośrednich połączeń między poszczególnymi miastami.Cały ruch odbywa się poprzez stolicę kraju,Antananarywę.Na początku 2007 częstotliwość lotów została znacznie ograniczona w związku z restrukturyzacją Air Madagascar(2-3 razy w miesiącu między głównymi miastami,a stolicą).Są dwa lotniska międzynarodowe,w Antananarywie oraz na wyspie Nosy Be północno-zachodnich wybrzeży Madagaskaru,która jest największym kurortem turystycznym kraju.Połączenia międzynarodowe obsługują:Air Madagascar,Air France,Corsair.Wzdłuż zachodniego wybrzeża Madagaskaru popularny jest transport morski.Towary i ludzi przewozi się pirogami bądź małymi żaglowcami.

Klimat

Na całej wyspie panuje klimat równikowy.Na wyżynach jest nieco chłodniej.Średnia temperatura w Antananarywie to około+15°C w lipcu i około+25°C w lutym.

Religia

·Religie lokalne 44,77%

·Protestantyzm 31,72%(gł.luteranizm)

·Katolicyzm 15,7%

·Islam 8,0%

·Prawosławie 3,0%

·Bahaizm 0,12%

·Świadkowie Jehowy 0,11%

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz