Trinidad i Tobago

Trynidad i Tobago(ang.Trinidad and Tobago)wyspiarskie państwo Ameryki Środkowej,położone u północnych brzegów Ameryki Południowej.Obejmuje dwie główne wyspy Trynidad i Tobago oraz szereg mniejszych.

Geografia

Państwo leży na dwóch wyspach.Trynidad,większa i położona bliżej wybrzeża Wenezueli,stanowi pod względem geologicznym przedłużenie Gór Karaibskich z północno-wschodniej Wenezueli.Na wyspie przebiegają równoleżnikowo trzy pasma górskie,z których najwyższe są krystaliczne Góry Północne,sięgające ponad 900 m n.p.m.(El Cerro del Aripo 940 m).Opadają one stromo ku wybrzeżu,płynące w nich rzeki tworzą liczne wodospady.Położone w centralnej części wyspy Góry Środkowe i bardziej na południe Góry Południowe,zbudowane z wapieni i piaskowców,sięgają do wysokości około 300 m n.p.m.Między tymi dwoma pasami rozpościera się obniżenie,w którym występują wulkany błotne oraz naturalny wypływ smoły tzw.Jezioro Asfaltowe(Pitch Lake).Najwyższy szczyt mniejszej wyspy Tobago sięga 576 m n.p.m.Na wyspach panuje gorący i wilgotny klimat równikowy,łagodzony jednak przez wiatry pasatowe.Przynoszą one jednocześnie obfite opady do 3000 mm.W przeciwieństwie do wysp Małych Antyli Trynidad i Tobago nie są nawiedzane przez huragany.Średnie temperatura w stolicy Port-of-Spain waha się w okolicach 25°C.Stoki nawietrzne wysp(tj.wschodnie)porasta wilgotny las równikowy,a zawietrzne(zachodnie)sawanna,wypierana jednak przez uprawy.Większe miasta:Port-of-Spain,Chaguanas,San Fernando,Arima.

Klimat

W Trynidadzie i Tobago panuje klimat równikowy wilgotny,z nasileniem opadów od maja do stycznia.Średnia dzienna temperatura wynosi 27°C.Najsuchsze i najbardziej słoneczne miejsce są początkowe miesiące roku.Wilgotność jest przynoszona przez pasaty wiejące od Oceanu Atlantyckiego w kierunku zachodnim i południowo-zachodnim.W wyniku tego stoki powietrzne otrzymują więcej wilgoci(porasta je las tropikalny),a stoki zawietrzne mniej wilgoci(pokrywa je roślinność sawannowa).Opady atmosferyczne wynoszą 1200-1500mm na zachodzie Trynidadu i 4000mm na wschodzie wysp.

Fauna

Trynidad zamieszkuje ponad 260 gatunków ptaków,a 150 przylatuje tu z Ameryki Północnej i Południowej.Do najciekawszych można zaliczyć ibisy czerwone,flamingi(czerwonaki),tukany,papugi i harpie.Wśród owadów wyróżnia się duża grupa motyli ponad 600 gatunków.Występują tu także iguany oraz gigantyczne morskie żółwie skórzaste.W wodach raf koralowych żyją setki gatunków ryb tropikalnych.Do najważniejszych ssaków należą pekari,oceloty,oposy,kapucynki i wyjce.

Flora

Na wyspach rosną migdałowce,chlebowce,jaskrawo-purpurowe lub żółte drzewa papui,dorastające do 20m wysokości mahoniowce błękitne,olbrzymie anturie,helikonie(o grubych,dwuwarstwowych liściach oraz jaskrawoczerwonych,żółtych lub różowych kwiatach),storczyki,amarylisy i bromelie.

Historia

W okresie prekolumbijskim Trynidad był zamieszkany przez Arawaków,a Tobago przez Karaibów.W 1498 wyspy zostały odkryte przez Krzysztofa Kolumba i od 1532 kolonizowane przez Hiszpanów,którzy uprawiali tu tytoń i kakao,korzystając z pracy Indian,a po ich wymarciu,z pracy niewolników murzyńskich sprowadzanych z Afryki.W latach 1639-1693 wyspa Tobago była kolonią Księstwa Kurlandii,polskiego lenna,podobnie jak Gambia.W 1797 Trynidad opanowali Brytyjczycy,którzy w 1802 przejęli od Francuzów Tobago(od 1781 francuska kolonia).Brytyjczycy rozwinęli plantacyjną uprawę trzciny cukrowej.Po zniesieniu niewolnictwa(1833)sprowadzali do pracy robotników z Indii(od 1888 kolonia brytyjska).Nastąpiło połączenie administracyjne Trynidadu i Tobago.W pierwszej połowie XX wieku rosnące przeludnienie spowodowało emigrację zarobkową,a od 1925 wprowadzono ograniczony samorząd.Podczas II wojny światowej na Trynidadzie znajdowała się morska baza wojskowa USA.W 1946 została rozszerzona autonomia.Brak stabilizacji wewnętrznej spowodował konflikty rasowe i etniczne.Następowało szybkie tempo uprzemysłowienia,nasiliły się kontakty gospodarcze oraz wpływy Stanów Zjednoczonych.W latach 50.nastąpiło zjednoczenie grup etnicznych w ruchu na rzecz niepodległości,kierowanym przez E.E.Williamsa i jego partię Ludowy Ruch Narodowy(PNM).W 1958 Trynidad i Tobago wchodziły w skład brytyjskiej Federacji Indii Zachodnich.W 1962 uzyskały niepodległość jako jedna z pierwszych brytyjskich kolonii w Indiach Zachodnich.Do 1976 były monarchią,z królową brytyjską jako głową państwa,następnie wprowadzono republikę.W latach 1962-86 rządy PNM(do 1981 premier Williams),kraj przeżywał okres rozwoju gospodarczego,ale w latach 70.utrzymywały się napięcia rasowe,a w latach 80.napięcia społeczne.Zmniejszenie wpływów PNM 1986 spowodowało,że partia utraciła władzę,którą przejął Narodowy Sojusz na Rzecz Odbudowy(NAR).

Demografia

Statystyki demograficzne dla Trynidadu i Tobago(2005)

Piramida wiekowa

Grupa wiekowa Procent ludności Ilość ludności Ilość mężczyzn Ilość kobiet

0-14 20,7% 225119 115594 109665

15-64 71% 772965 403301 369664

+64 8,3% 90420 40638 49782

Parametr Wartość

Liczba ludności 1088644

Średnia wieku w całej populacji 30,91 lat

Mężczyzn 30,46 lat

Kobiet 31,44 lat

Przyrost naturalny 0.74%

Współczynnik urodzeń 12,81/1000 mieszkańców

Współczynnik zgonów 9,37/1000 mieszkańców

Współczynnik migracji 10,87/1000 mieszkańców

Ludność według płci

Grupa wiekowa Stosunek ilościowy

przy narodzeniu 1,05 mężczyzn/kobiet

poniżej 15 lat 1,05 mężczyzn/kobiet

15–64 lat 1,09 mężczyzn/kobiet

powyżej 64 lat 0,82 mężczyzn/kobiet

w całej populacji 1,06 mężczyzn/kobiet

Umieralność niemowląt

Grupa Stosunek ilościowy

płci męskiej 26,23 śmiertelnych/1000 żywych

płci żeńskiej 22,31 śmiertelnych/1000 żywych

W całej populacji 24,31 śmiertelnych/1000 żywych

Oczekiwana długość życia

Grupa Stosunek ilościowy

W całej populacji 66,73 lat

Mężczyzn 65,60 lat

Kobiet 67,91 lat

Rozrodczość 1,75 urodzeń/kobietę

Współczynnik dorosłych z HIV/AIDS 3,2%(2003)

Liczba osób żyjących z HIV/AIDS 29000(2003)

Liczba zmarłych na HIV/AIDS 1900(2003)

Struktura etniczna

·Hindusi 40%

·rasa negroidalna 43%

·rasy mieszane 18,4%

·rasa biała 0,6%

Wyznania(2000)

·katolicy 30,89%

·hinduiści 19%

·anglikanie 12,5%

·zielonoświątkowcy 8,57%

·adwentyści 7,72%

·muzułmanie 5,7%

·kalwini 3,1%

·baptyści 1,5%

·Świadkowie Jehowy 0,73%

W 1932 roku w pobliżu Port-of-Spain urodził się w rodzinie indyjskich braminów Vidiadhar Surajprasad Naipaul,brytyjski pisarz(w 2001 roku-Literacka Nagroda Nobla).Na Trynidadzie wśród hinduistów rozgrywa się m.in.akcja jego powieści"Masażysta cudotwórca"(1957) i"Wybory w Elwirze"(1958).

Gospodarka

Kraj jest jednym z najbogatszych państw Ameryki Środkowej dzięki złożom ropy naftowej,gazu ziemnego i asfaltu Przemysł zajmuje się głównie przetwórstwem wydobywanych bogactw naturalnych na wyspach znajdują się rafinerie,zakłady petrochemiczne i fabryki nawozów sztucznych.Rolnictwo nie odgrywa znaczącej roli w gospodarce kraju.Najwięcej użytków rolnych zajmują uprawy trzciny cukrowej i kakaowca.