Austria

Austria,Republika Austrii(Österreich,Republik Österreich)państwo położone w Europie Środkowej,federacja dziewięciu krajów związkowych(landów).Stolica Austrii Wiedeń znajduje się na wschodzie kraju.

Pochodzenie nazwy

Lista etymologii nazw państw

Austria

•niem.Österreich ze starowysokoniemieckiego ôstarrîhhi,znaczące"imperium na wschodzie".W IX wieku terytorium było wschodnią częścią imperium Franków,a także wschodnimi rubieżami osadnictwa niemieckiego na terenach Słowian.Za czasów Karola Wielkiego i w czasie wczesnego średniowiecza tereny te nazywano marchia orientalis(Marchia Wschodnia),co w lokalnym języku przyjęto jako właśnie ôstarrîhhi.To słowo po raz pierwszy pojawia się na dokumencie z 996 roku.Nazwy Ostmark(Marchia Wschodnia)używały hitlerowskie Niemcy po aneksji Austrii.

•arab.Nimsa:przypuszczalnie od słowiańskiego określenia Niemiec,poprzez język turecki.

•cz.Rakousko

Geografia

Powierzchnia całkowita:83871 km²

•ląd:82780 km²

•woda:1091 km²

Długość całkowita granic lądowych:2832 km

•Niemcy:784 km

•Czechy:632 km

•Włochy:430 km

•Węgry:366 km

•Słowenia:330 km

•Szwajcaria:164 km

•Słowacja:91 km

•Liechtenstein:35 km

•Brak dostępu do morza.

Najwyższy punkt:Grossglockner:3798 m n.p.m.

Najniższy punkt:Jezioro Nezyderskie:116 m n.p.m.

Najdłuższa rzeka:Dunaj:350 km

Największe jezioro:Jezioro Bodeńskie:536 km²

Podział administracyjny

W skład Austrii wchodzi dziewięć krajów związkowych(Land).Kraje związkowe dzielą się na 85 powiatów(Kreis) i 15 miast(Stadt) i na 2368 gmin(Gemeinde).Stolica Austrii Wiedeń stanowi od 1986 oddzielny kraj związkowy.

Polska nazwa Niemiecka nazwa Stolica Powierzchnia Ludność

1 Burgenland Burgenland Eisenstaedt 3965 km² 227570

2 Karyntia Kärnten Klagenfurt 9536 km² 559400

3 Dolna Austria Niederösterreich Sankt Pölten 19178 km² 1545800

4 Górna Austria Oberösterreich Linz 11982 km² 1376800

5 Salzburg Salzburg Salzburg 7154 km² 515330

6 Styria Steiermark Graz 16392 km² 1183300

7 Tyrol Tirol Innsbruck 12648 km² 673500

8 Vorarlberg Vorarlberg Bregencja 2601 km² 372790

9 Wiedeń Wien 415 km² 1550120

*Do 1986 r.stolicą Dolnej Austrii był Wiedeń.

Kraje związkowe Austrii

Parki narodowe

Park Narodowy Jezioro Nezyderskie-Seewinkel(Burgenland)jedyny w Europie Środkowej park założony na terenach stepowych.Na jego terenie znajduje się Jezioro Nezyderskie typowe jezioro stepowe,wokół tereny porośnięte trzciną i sitowiem,liczne małe solanki i pasy podmokłych łąk.Przede wszystkim w okresie ptasich wędrówek,tj.wiosną i jesienią teren parku stanowi azyl dla przelatujących ptaków.

www.neusiedlersee.com

Park Narodowy Nockberge(Karyntia)Kopulaste szczyty zbudowanych ze skał krystalicznych gór"Nocken"stanowią charakterystyczny element krajobrazu tej części Karyntii.Park Narodowy Nockberge leży na wysokości 1300-2440 m n.p.m.Tereny te są jednocześnie świadectwem wielowiekowych tradycji agrokulturalnych tego regionu.

www.nationalparknockberge.at

Park Narodowy Wysokich Taurów(Karyntia,Salzburg)Najcenniejszy skarb Parku Narodowego Wysokie Taury stanowią typowe alpejskie krajobrazy z turniami,lodowcami,wodospadami,dolinami a także bogaty świat roślin i zwierząt.Tajemnice parku można zgłębiać na wiele różnych sposobów podczas pieszych wędrówek,w ramach prelekcji ze slajdami i imprez specjalnych,np.dni dla dzieci lub dni wędrówek wysokogórskich.

www.hohetauern.at

Park Narodowy Łęgów Naddunajskich(Dolna Austria)Naddunajskie łęgi to największe tego typu tereny w Europie Środkowej.Dają schronienie blisko 5000 gatunków ptactwa,w tym wielu gatunkom ginącym.Są to także tereny rekreacyjne dla mieszkańców Wiednia.Po okolicach można wędrować pieszo lub przedzierać się łodzią przez rozlewiska.Sceneria tych wypraw jest niepowtarzalna.

www.donauauen.at

Park Narodowy Doliny Dyi(Austria)(Dolna Austria)Dolina Dyi na północy Dolnej Austrii uważana jest za jedną z najpiękniejszych austriackich dolin,zbudowanych ze skał magmowych.Spotkać tu można wiele gatunków roślinności panońskiej.Dolina Thaya to najdalej na zachód wysunięty naturalny teren występowania wielu z nich.Wcinające się w masywy skalne kręte koryta rzek,łąki pokryte kobiercami kwiatów i strome ściany skalne to charakterystyczny krajobraz doliny.Oprócz niepowtarzalnego piękna przyrody park ten,leżący częściowo na terenie Czech,fascynuje ponadto bogactwem zamków i ruin oraz legend,krążących wokół nich.

www.np-thayatal.at

Park Narodowy Alp Wapiennych(Górna Austria)leży w regionie Pyhrn-Eisenwurzen i obejmuje swym zasięgiem także wyższe partie Alp Wapiennych.Na terenie parku żyją jelenie szlachetne,sarny i kozice,można także spotkać rzadkie już dziś gatunki płazów.

www.kalkalpen.at

Park Narodowy Gesäuse(Styria)Kraina między Admont a Hieflau przecina wijąca się rzeka Enns,otoczona przez potężną ścianę lasu i porośnięte drzewami zbocza gór.Szlaki pieszych wędrówek przecinają imponujący krajobraz,który zachęca do wspinaczki,wycieczek raftingowych i pieszych wędrówek.

www.nationalpark.co.at

Historia

•500-200 p.n.e.tereny dzisiejszej Austrii zamieszkiwane przez plemiona celtyckie

•15 p.n.e.podbicie tych ziem przez Cesarstwo rzymskie

•IX wiek Marchia Wschodnia(Ostmark)Karola Wielkiego

•843 Traktat w Verdun:rozpad Cesarstwa Karolingów.Tereny dzisiejszej Austrii częścią księstwa Bawarii i Królestwa Niemieckiego

•976 król niemiecki Otton II dzieli Księstwo Bawarii tworząc Marchię Wschodnią(Austrię) i Księstwo Karyntii

•976-1246 panowanie dynastii Babenbergów

•od 1276 panowanie dynastii Habsburgów

•1477 odziedziczenie Franche-Comté i Niderlandów przez Habsburgów

•1516 wnuk cesarza rzymsko-niemieckiego i władcy Austrii Maksymiliana Karol I Habsburg królem Hiszpanii

•1519 Karol I Hiszpański cesarzem rzymsko-niemieckim,jako Karol V Habsburg

•1526 bitwa pod Mohaczem uzyskanie przez Habsburgów tronów Czech i Węgier

•1556 abdykacja Karola V podział imperium Habsburgów na dwie części:

·Hiszpanię,

·Niderlandy,

·Franche-Comté,

·Lombardię,

·Neapol,

·Sycylię,

·Sardynię

·i kolonie w Ameryce dziedziczy syn Karola,Filipowi II,

·a tereny dzisiejszej Austrii,

·Śląsk,

·Czechy

·i zachodnie Węgry brat Karola,Ferdynandowi.Habsburgowie dzielą się tym samym na linię hiszpańską i austriacką

•XVI-XVII w.Kolejne wojny z Turkami o Węgry

•1683 zwycięstwo wojsk Jana III Sobieskiego i niemieckich nad armią turecką pod Wiedniem

•1699 pokój w Karłowicach z Turcją i opanowanie całych Węgier

•1714 Pokój w Rastatt z Francją i Hiszpanią

•1720 zamiana Sardynii na Sycylię z Sabaudią

•1735 strata na rzecz Burbonów hiszpańskich Neapolu i Sycylii

•1740-1763 wojny o Śląsk z Prusami przegrane przez Austrię.Habsburgowie tracą na rzecz Prus większość Śląska(bez Opawy i Cieszyna)

•II poł.XVIII w.panowanie Marii Teresy.Pierwsze reformy w duchu centralizmu i "oświeconego absolutyzmu"

•1772 Austria uczestniczy w I rozbiorze Polski

•1775 przyłączenie Bukowiny do Austrii

•1792 początek wojen z rewolucyjną Francją

•koniec XVIII w.reformy Józefa II,ograniczające wpływy szlachty i Kościoła na władzę państwową,reforma edukacji,armii i sądownictwa

•1795

•utrata Niderlandów Austriackich na rzecz Francji

•udział w III rozbiorze Polski

•1804 wobec groźby rozpadu Rzeszy Niemieckiej,z ziem należących do Habsburgów austriackich powstaje Cesarstwo Austriackie

•1806 Święte Cesarstwo Rzymskie(I Rzesza Niemiecka)rządzone przez Habsburgów od XV w.zostaje rozwiązane pod naciskiem zwycięskiego Napoleona

•1809 po pokoju w Schönbrunn cesarz Austrii utracił tereny północnej Galicji(Lublin,Kielce,Kraków)na rzecz Księstwa Warszawskiego oraz Dalmację i Słowenię na rzecz Cesarstwa Francji

•1815 kongres wiedeński potwierdzenie utraty przez Habsburgów Belgii i ziem III rozbioru Polski,odzyskanie terenów Dalmacji i Słowenii.Uzyskanie Wenecji.Powstanie Związku Niemieckiego,na którego czele stanął cesarz Austrii

•18 sierpnia 1830 w pałacu Schönbrunn koło Wiednia na świat przychodzi Franciszek Józef von Habsburg,przyszły cesarz Austrii Franciszek Józef I

•1846 przyłączenie Rzeczypospolitej Krakowskiej

•1848 Wiosna Ludów w Cesarstwie Austriackim,upadek Metternicha,abdykacja cesarza Ferdynanda I i wstąpienie na tron 18-letniego Franciszka Józefa I(niem.Franz-Joseph I)

•1848-1849 Wiosna Ludów i wojna austriacko-węgierska o niepodległość państwa Madziarów. Austriacy przy pomocy Rosjan stłumili rewolucję.Ciężkie represje na terenie Węgier

•1853-1855 Wrogie Rosji stanowisko Austrii w czasie wojny krymskiej.Pogorszenie stosunków z Rosją

•1859 Wojna austriacko-francuska:Bitwa pod Solferino utrata Lombardii i zarazem hegemonii we Włoszech na rzecz Sardynii.Klęska austriacka umożliwia zjednoczenie Włoch pod berłem króla Sardynii

•1866 wojna austriacko-pruska o supremację na terenie Niemiec.Przegrana Austriaków pod Sadową i utrata hegemonii w Niemczech na rzecz Prus,utrata na rzecz sprzymierzonych z Prusami Włoch terytoriów Wenecji

•od 1867 w wyniku klęski w wojnie z Prusami nastąpiły reformy państwowe.Powstanie dualistycznej monarchii Austrii i Węgier.Austria(Przedlitawia)objęła tereny Austrii właściwej,Słowenii,Dalmacji,Czech,Moraw,Śląska,Galicji i Bukowiny.Galicja cieszyła się rozszerzoną autonomią z sejmem i rządem.Nastąpiła demokratyzacja systemu władzy w państwie

•1878 w toku wojny rosyjsko-tureckiej,Austria rozpoczęła zbrojną okupację Bośni i Hercegowiny

•1908 aneksja Bośni i Hercegowiny

•1914 Austro-Węgry przystąpiły do wojny światowej po stronie Niemiec.Okupowały tereny Królestwa Polskiego,gdzie ustanowione zostało m.in.generał gubernatorstwo austriackie ze stolicą w Lublinie

•1916 śmierć Franciszka Józefa,na tron wstąpił cesarz Karol I

•1918

•plan Karla Rennera i Otto Bauera("Zagadnienie narodowości a socjaldemokracja")utworzenia w ramach Cesarstwa Austro-Węgierskiego federacji narodów(zakończył się fiaskiem).Aurel Popovici przedstawił plan zbudowania w ramach Austrii 15 kantonów narodowościowych.Na propozycję nie godzą się głównie Węgrzy,którzy straciliby w wyniku reformy kluczową pozycję w związku z Austrią powstała republika z socjaldemokratą Karlem Rennerem na czele.Nastąpiło odłączenie się Węgier,Czechosłowacji(problem z Niemcami Sudeckimi)i ziem jugosłowiańskich

•1918-1922 zabiegi Austrii o przyłączenie się do Niemiec.Projekt ten miał poparcie socjaldemokratycznego rządu Karla Rennera,wtórował temu także obóz wszechniemiecki.Zdecydowanie przeciwni anszlusowi byli chrześcijańscy demokraci,którzy opowiadali się za niezależnością Austrii.Ostatecznie sprawę uregulowało wydanie 4 października 1922 tzw.Protokołów Genewskich,w których mocarstwa Ententy udzieliły Austrii 650 mln złotych koron pożyczki,w celu uzdrowienia austriackiej gospodarki.W zamian Austria wyrzekła się"Anschlussu"

•1919 Austria podpisała traktat z Saint-Germain-en-Laye,w którym zgodziła się ze stratami terytorialnymi,ograniczeniem liczby wojska oraz z zakazem połączenia się z Niemcami.Nastąpiły plebiscyty w Karyntii i w Burgenlandzie wygrane przez Austrię.Oba kraje związkowe w większości zostały przyłączone do Austrii(Karyntia powróciła,natomiast Burgenland był wcześniej terytorium węgierskim,na którym przeważała ludność niemieckojęzyczna)

•1929 zawarty został układ o unii celnej,walutowej i ekonomicznej między Republiką Austrii a Niemcami(zwany"ukrytym anszlusem"),unieważniony wkrótce decyzją Rady Ligi Narodów

•1932-1938 rządy przedstawicieli Partii Chrześcijańsko-Społecznej pod wodzą Engelberta Dolffussa i Kurta von Schuschnigga.Austria próbowała opierać swe bezpieczeństwo międzynarodowe na paktach z Włochami i Wielką Brytanią.PCh-S w przeciwieństwie do narodowych socjalistów i socjaldemokratów była przeciwna Anschlussowi.Zaznaczył się silny wpływ Kościoła katolickiego na bieg spraw w kraju

•13 marca 1938 Anschluss Austrii(przyłączenie)do III Rzeszy jako prowincja Ostmark.Na czele rządu stał Arthur Seyss-Inquart.Anschluss został poparty przez socjaldemokratów austriackich(Karl Renner)

•jesień 1938 do Austrii przyłączona została południowa część zamieszkanego przez Niemców pogranicza odebranego Czechosłowacji(Kraj Sudecki)

•1945

•kwiecień wojska radzieckie opanowały większość terytorium Austrii i zdobyły Wiedeń.Powstał rząd Karla Rennera,opierający się na koalicji socjalistów,chadeków i komunistów.Zyskał akceptację ZSRR,później także i zachodnich aliantów

•4 lipca 4 mocarstwa zawarły porozumienie w sprawie Austrii,powstała Rada Sojusznicza sprawująca władzę zwierzchnią nad krajem.Miała prawo zatwierdzić konstytucję,poza tym akceptowała(lub nie)decyzje prowizorycznego rządu i parlamentu austriackiego.Taka akceptacja wymagała zgody wszystkich 4 mocarstw

•podział Austrii na strefy okupacyjne amerykańską,brytyjską,francuską i radziecką.Wiedeń podobnie jak Berlin podzielony na 4 sektory kontroli

•20 grudnia premier Karl Renner został wybrany na stanowisko prezydenta II Republiki,premierem został chadek Leopold Figl.Utworzył on rząd oparty na koalicji komunistów,socjalistów i chadeków(mimo iż chadecja posiada samodzielnie większość w Radzie Narodowej).Rządy socjalistyczno-chadeckie trwały do 1966.W 1948 gabinet opuścili komuniści(w wyniku protestu przeciwko planowi Marshalla)

•1946 reformy społeczne w kraju,m.in.upaństwowienie wielkich przedsiębiorstw(banki,kopalnie).Pierwsze ustawy denazyfikacyjne obostrzone na żądanie aliantów

•1953 zmiana szefa rządu Leopolda Figla zastąpił Julius Raab

•1955

•kwiecień w Moskwie kanclerz Austrii Julius Raab i minister spraw zagranicznych Leopold Figl podpisali porozumienie

•15 maja Traktat państwowy w sprawie odbudowy niezawisłej demokratycznej Austrii podpisany przez ministrów spraw zagranicznych ZSRR,Wielkiej Brytanii,USA,Francji i Austrii

•27 lipca wejście w życie traktatu

•26 października 1955

•parlament Austrii uchwalił konstytucję oraz deklarację o wieczystej neutralności

•ostatni żołnierz Armii Radzieckiej opuścił granice Austrii

•6 grudnia cztery mocarstwa ostatecznie uznały wieczystą neutralność Austrii

•15 grudnia Austria została przyjęta do ONZ

•16 kwietnia 1956 Austria została przyjęta do Rady Europy

•1960 przystąpienie do EFTA

•1961 w Wiedniu odbyła się konferencja międzynarodowa z udziałem Johna Kennedy'ego i Nikity Chruszczowa

•1966 chadecy przejęli całkowitą władzę w państwie.Rozpoczęły się rządy Josefa Klausa

•1968 zgoda na powrót ostatniego następcy tronu(kronprinza)Ottona Habsburga do kraju.Nie udało mu się jednakże odzyskać swego majątku

•1970 wygrana w wyborach socjalistów Brunona Kreisky'ego.Rządy mniejszościowe z poparciem Partii Wolnościowej,później samodzielne rządy socjaldemokratów

•1971 były minister spraw zagranicznych Kurt Waldheim został wybrany na sekretarza generalnego ONZ.Przedłużono jego kadencję w 1976

•1973 Austria w przeciwieństwie do innych krajów Europy Zachodniej poparła w konflikcie żydowsko-arabskim Arabów,przez co naraziła się na pogorszenie stosunków z Izraelem

•1981 Kurt Waldheim odszedł ze stanowiska sekretarza ONZ

•1983 przegrana socjaldemokratów w wyborach.Doszło do utworzenia koalicji narodowców i socjalistów pod przywództwem Freda Sinowatza.

•1986 Kurt Waldheim został prezydentem Austrii.W 1987 rozpoczął się jego bojkot przez Stany Zjednoczone(aż do swojej śmierci miał zakaz wjazdu na teren USA)oraz Izrael(wycofał swego ambasadora z Austrii).Powodem są zarzuty o udział w eksterminacji greckich Żydów podczas II wojny światowej

•1987 po krótkotrwałej koalicji socjaldemokratów z populistami z Partii Wolnościowej powrót do idei koalicji"czerwono-czarnej".Szefem rządu został Franz Vranitzky

•1989 rząd złożył wniosek o podjęcie negocjacji członkowskich ze wspólnotami europejskimi

•1992 w wyborach prezydenckich zwyciężył Thomas Klestil.Koniec bojkotu Austrii przez USA i Izrael

•1 stycznia 1995 Austria została pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej.Zachowała jednakże neutralność(pozostaje poza strukturami UZE).Przedstawiciel Austrii został komisarzem ds.rolnictwa w komisji Jacques'a Santera

•1997 kanclerz Viktor Klima objął urząd.Franz Vranitzky odszedł na polityczną emeryturę

•1998 Austria sprawowała półroczne przewodnictwo w Unii Europejskiej

•1999 Austriak Walter Schwimmer wygrał rywalizację z Hanną Suchocką o funkcję sekretarza generalnego Rady Europy

•2000 skandal międzynarodowy związany z dojściem do władzy Partii Wolnościowej Jörga Haidera,jako junior partnera chadecji.Kanclerzem został Wolfgang Schüssel(ÖVP Partia Ludowa).Rozpoczął się prawie roczny bojkot Austrii na forum Unii Europejskiej zakończony po opublikowaniu raportu"trzech mędrców"

•2002

•1 stycznia Austria przystępuje do unii monetarnej wewnątrz Unii Europejskiej,zmiana szylinga austriackiego na euro

•kryzys rządowy w Austrii w związku z odroczeniem reformy podatkowej.Ponowne wybory do Rady Narodowej przytłaczająca wygrana chadeków(44%głosów).

•Rozpoczął pracę Konwent Konstytucyjny mający za zadanie opracować nową konstytucję dla kraju(poprzednia pochodziła jeszcze z 1920)

•2003 sformowanie nowego gabinetu kanclerza Schüssela

•2004 wybory prezydenckie w Austrii

•2006 wybory parlamentarne w Austrii

•2007 rozpoczęcie rządów wielkiej koalicji partii socjaldemokratycznej i chadeckiej

•2008 rozpad wielkiej koalicji,wybory parlamentarne i powtórne zawiązanie wielkiej koalicji;organizacja Euro 2008(wspólnie ze Szwajcarią)

Gospodarka

W Austrii funkcjonuje społeczna gospodarka rynkowa.Podatki stanowią 43%PKB,co jest poziomem nieco niższym niż w krajach skandynawskich.PKB per capita w 2006 roku wynosiło nominalnie 38 tys.961 dolarów,a po zmierzeniu parytetem siły nabywczej 36 tys.031 dolarów,stawiając Austrię w światowej czołówce pod tym względem.Bezrobocie w zależności od metody liczenia wynosi 4,4% albo 6,8%.Wskaźnik Giniego,czyli poziom rozpiętości w dochodach,wynosi 29 i jest jednym z najniższych na świecie.

Edukacja

W najbliższych latach Austria zamierza reformować swój system edukacji na wzór istniejącego w Skandynawii.W 2008 roku w wybranych szkołach na próbę zostały wprowadzone tamtejsze rozwiązania.Trwa również debata nad zniesieniem stosunkowo niskich opłat za studia wprowadzonych podczas ostatniej kadencji przez centroprawicową Austriacką Partię Ludową.

Religia

Chociaż Austria była i jest krajem niemieckojęzycznym,nie rozwinęła się tam nigdy poza okolicami Salzburga i krajami jej podległymi,jak Czechy,silna formacja protestancka.Cesarstwo Austriackie było jednym z fundamentów europejskiego katolicyzmu.W XVIII wieku jednak cesarz Józef II Habsburg skonfiskował część majątków kościelnych,przekazując je na szkolnictwo,wojsko i administrację,zakazał także pielgrzymek.

•W 2005 roku praktykowało około 9% społeczeństwa,

•podczas gdy w 1995 roku praktykowało jeszcze 14% społeczeństwa.

•Do Kościoła rzymskokatolickiego w 2005 należało 68,5% społeczeństwa;

Resztę stanowili:

•protestanci(4,7%),

•muzułmanie(4,2%),

•prawosławni(2,2%),

•starokatolicy(0,2%),

•wyznawcy pozostałych religii(około 3%,w tym Świadkowie Jehowy–0,25%)

•oraz bezwyznaniowcy(17,1%).

Głównymi wyznaniami protestanckimi w Austrii są:

•luteranizm(4,1%),

•kalwinizm(0,13%),

•Kościół Nowoapostolski(0,12%),

•Kościół Adwentystów Dnia Siódmego(0,09%),

•oraz zielonoświątkowcy(0,07%).

Muzyka

Dziś Austria i jej kultura w dużej mierze kojarzy się z muzyką i to muzyką klasyczną.

•To tu urodził się i tworzył Wolfgang Amadeusz Mozart,syn innego znanego kompozytora,również związanego z Austrią Leopolda Mozarta.

•Tu urodzili się bracia Józef i Michael Haydn

•oraz Johann Strauss ojciec,syn i wnuk,

•Josef Strauss

•I Eduard Strauss.

Poza nimi także:

•Franz Schubert,

•Anton Bruckner,

•Gustav Mahler

•oraz Arnold Schönberg,

•Anton Webern,

•Alban Berg i inni.

W samym Wiedniu żyło i tworzyło również wielu kompozytorów nie tylko związanych z cesarskim dworem.

Należy tu wymienić choćby takie nazwiska jak:

•Ludwig van Beethoven,

•Antonio Salieri,

•Christoph Willibald Gluck

•czy twórców operetki Ferenca Lehára

•i Imre Kálmána.

Także wielu znanych dyrygentów również pochodzi z tego kraju.

Są to przede wszystkim:

•Herbert von Karajan,

•Karl Böhm,

•czy Erich

•i Carlos Kleiber.

Filharmonicy wiedeńscy to dziś jedna z najbardziej renomowanych orkiestr świata,podobnie jak Wiener Staatsoper czy Festiwal w Salzburgu,jeśli chodzi o operę.Z austriacką operą związane są zresztą jeszcze nazwiska librecistów i tu trzeba choćby wspomnieć Lorenzo da Pontego i Pietra Metastasia.

Architektura i malarstwo

Wśród austriackich architektów i malarzy należy wymienić takie nazwiska jak:

•Johann Bernhard Fischer von Erlach,

•Otto Wagner,

•Adolf Loos,

•Hans Hollein,

•Ferdinand Georg Waldmüller,

•Rudolf von Alt,

•Hans Makart,

•Gustav Klimt,

•Oskar Kokoschka,

•Egon Schiele,

•Carl Moll,

•czy Friedensreich Hundertwasser.

Literatura

Z Austrią są związane nazwiska takich pisarzy,dramatopisarzy i poetów jak zdobywcy Nagrody Nobla:

•Elfriede Jelinek,

•Peter Handke

•I Daniel Kehlmann,

•A także Arthur Schnitzler,

•Stefan Zweig,

•Thomas Bernhard,

•Franz Kafka,

•Robert Musil,

•Georg Trakl,

•Franz Werfel,

•Franz Grillparzer,

•Rainer Maria Rilke,

•Adalbert Stifter,

•Karl Kraus

•oraz Eva Ibbotson.

Inne dziedziny

Wielu znanych naukowców,ekonomistów,psychologów czy filozofów także pochodziło z Austrii.

Wśród przedstawicieli nauk ścisłych,przyrodniczych i technicznych światowe uznanie zdobyli:

•fizycy-

•Ludwig Boltzmann,

•Ernst Mach,

•Victor Franz Hess,

•Christian Andreas Doppler,

•Lise Meitner,

•Erwin Schrödinger,

•Wolfgang Pauli

•i s Anton Zeilinger,

•matematyk-

•Kurt Gödel,

•Filozofowie-

•Ludwig Wittgenstein

•i Karl Popper,

•inżynierów mogą reprezentować:

•Ferdinand Porsche,

•czy Siegfried Marcus,

•a biologię:

•Gregor Mendel

•oraz Konrad Lorenz.

Także psychologia jest nauką,która wiele zawdzięcza Austrii.Stąd pochodzi:

•twórca psychoanalizy Zygmunt Freud,

•ale także Alfred Adler,

•Paul Watzlawick

•czy Hans Asperger,

A z psychiatrów:

•Viktor Frankl.

Nauki ekonomiczne reprezentują:

•Joseph Schumpeter,

•Eugen von Böhm-Bawerk,

•Ludwig von Mises

•oraz Friedrich Hayek.

Do najbardziej znanych Austriaków należy również aktor i były gubernator stanu Kalifornia Arnold Schwarzenegger.

Demografia

Wykres liczby ludności Austrii na przestrzeni ostatnich 140 lat(tys.osób)

•(2006)

Liczba ludności:8192880

Ludność według wieku

0–14 lat:15,4%

15–64 lat:67,5%

Ponad 64 lata:17,1%

•Wiek(mediana)

W całej populacji:40,9 lat

Mężczyzn:39,8 lat

Kobiet:42,0 lat

•Przyrost naturalny:1,02‰

Współczynnik urodzeń:8,74 urodzin/1000 mieszkańców

Współczynnik zgonów:9,76 zgonów/1000 mieszkańców

Współczynnik migracji:1,94 migrantów/1000 mieszkańców

•Ludność według płci

przy narodzeniu:1,05 mężczyzn/kobietę

poniżej 15 lat:1,05 mężczyzn/kobietę

15–64 lat:1,01 mężczyzn/kobietę

powyżej 64 lat:0,68 mężczyzn/kobietę

•Umieralność noworodków

W całej populacji:4,60 śmiertelnych/1000 żywych

płci męskiej:5,65 śmiertelnych/1000 żywych

płci żeńskiej:3,50 śmiertelnych/1000 żywych

•Oczekiwana długość życia

W całej populacji:79,07 lat

Mężczyzn:76,17 lat

Kobiet:82,11 lat

Rozrodczość:1,36 urodzin/kobietę

Miasta

Największe miasta Austrii:

•Wiedeń

•Graz

•Salzburg

Miasto Liczba mieszkańców (2006)Kraj związkowy

1 Wiedeń 1651365 Wiedeń

2 Graz 244537 Styria

3 Linz 188407 Górna Austria

4 Salzburg 148549 Salzburg

5 Innsbruck 116881 Tyrol

6 Klagenfurt 92404 Karyntia

7 Wels 58607 Górna Austria

8 Villach 58290 Karyntia

9 Sankt Pölten 51068 Dolna Austria

10 Dornbirn 43864 Vorarlberg

Ustrój polityczny

Austria posiada 10 głosów w Radzie Unii Europejskiej i 21 miejsc w Parlamencie Europejskim.W Komisji Europejskiej reprezentował ją od 1995 do 2004 Franz Fischler(wcześniej minister rolnictwa Austrii),od 2004 Benita Ferrero-Waldner(wcześniej minister spraw zagranicznych Austrii).Kanclerzem jest od 2008 Werner Faymann,przewodzący koalicji socjalistów i konserwatystów.Funkcję prezydenta sprawuje od 8 lipca 2004 Heinz Fischer.Ustrój Austrii reguluje konstytucja z 1 października 1920 r.Austria nie jest członkiem żadnego paktu wojskowego;narzucony jej 15 maja 1955 przez Wielką Brytanię,USA,ZSRR i Francję Traktat państwowy w sprawie odbudowy niezawisłej demokratycznej Austrii(będący traktatem mającym rangę konstytucyjną)zobowiązuje ją do zachowania"wieczystej neutralności".W obliczu konfliktów w krajach sąsiadującej byłej Jugosławii w latach 90.odzywały się w Austrii głosy,że konstytucję kraju trzeba zmienić i przystąpić do NATO.Rząd jednak nie zdecydował się na tę zmianę i państwo nadal zachowuje militarną neutralność.Austriackie siły zbrojne szkolone są na potrzeby obrony granic państwowych,wojskowa doktryna kraju nawiązuje do taktyki jeża z nastroszonymi kolcami(wykorzystywany jest tu często propagandowo kształt granic państwa,nieco podobny do skulonego zwierzęcia z ryjkiem skierowanym na zachód),a nawet nazwa produkowanych w Austrii wojskowych transporterów opancerzonych Pandur kojarzy się historycznie z ochroną granic.

Partie polityczne

Po wyborach parlamentarnych 01.10.2006 r.mandaty zdobyli kandydaci:

•socjaldemokratycznej SPÖ(68),

•chadeckiej ÖVP(66),

•Zieloni(21),

•prawicowe FPÖ(21)

•oraz BZÖ(7).

28.09.2008 r.w Austrii odbyły się przedterminowe wybory.

Największe poparcie zdobyli:

•socjaldemokraci SPÖ(29,7%)

•oraz chadecy ÖVP(25,6%).

•Sukces odniosła skrajna prawica FPÖ(18,01%)

•oraz BZÖ(10,88%).

•Na piąte miejsce przesunęli się Zieloni Die Grünen(9,79%).