Burundi

Burundi(buˈɾundi),oficjalnie Republika Burundi(rundi Republika y'u Burundi;fr.République du Burundi)państwo bez dostępu do morza położone w Afryce Wschodniej graniczy z Rwandą od północy,Tanzanią od wschodu i południa,oraz z Demokratyczną Republiką Kongo od zachodu.Stolicą jest Bujumbura.Burundi nie ma dostępu do morza jednakże większość jej południowo-zachodniej granicy stanowi jezioro Tanganika.Tereny państwa były zamieszkane przez ludy Twa,Tutsi i Hutu,którzy założyli ten kraj 5 wieków temu.Burundi było rządzone przez króla Tutsi przez ponad 200 lat.Jednakże na początku XIX wieku,Niemcy i Belgowie zajęli te tereny,przez co Burundi była częścią kolonii Ruanda-Urundi.Polityczne niepokoje z powodu różnic społecznych między Tutsi i Hutu,powodowały po uzyskaniu niepodległości stan wojny domowej.Burundi później stało się prezydencką republiką demokratyczną,co uspokoiło niepokoje.Burundi jest jednym z najbiedniejszych państw świata.Ma najniższe PKB per capitana mieszkańca na świecie.Bieda jest spowodowana głównie konsekwencjami wojen.Mimo biedy oraz masowej emigracji Burundi jest dość gęsto zaludnione.Podstawowymi zasobami naturalnymi kraju są kobalt,miedź oraz cukier i kawa.

Historia

Belgijskie terytorium mandatowe

Po przegranej przez Niemcy I wojnie światowej kontrolę nad Niemiecką Afryką Wschodnią przejęły Belgia,Wielka Brytania i Portugalia,Terytorium Burundi przypadło Belgom.20 Października 1920,ziemia ta stała się belgijskim terytorium mandatowym.W praktyce Ruanda-Urundi była jednak belgijską kolonią.Z drugiej strony Belgowie zachowali dynastię królewską.Po II wojny światowej,Ruanda-Urundi stała się terytorium powierniczym ONZ pod administracją belgijską.W latach 40 doszło do reformy polityczno-administracyjnej terenu.4 Października 1943 rządy zostały podzielone na wodzostwa i pod wodzostwa.Wodzostwa były odpowiedzialne za kraj i kontrolowały jednostki podległe,które sprawowały władze w terenie.W 1948 Belgowie zezwolili na powstawanie partii politycznych.Spowodowało to coraz większą niezależność Burundi od Belgi.

Niepodległość i wojna domowa

20 stycznia 1959,władca Burundi Mwami Mwambutsa IV zażądał od belgijskiego Ministra ds.kolonii rozwiązania Ruanda-Urundi i podziału na dwa terytoria Burundi i Rwanda.Sześć miesięcy później terytorium się podzieliło oraz uniezależniło się od Europy.Powstała pierwsza niepodległościowa partia Union for National Progress(UPRONA).Niepodległość Burundi spowodowała niestabilność w dawnej koloni.W październiku 1959 rwandyjscy Hutu zaatakowali Tutsi,wyniku czego zginęło ponad 1000 Tutsi.Wielu Tutsi uciekło do Ugandy i Burundi przed prześladowaniami.Hutu przejęło władze w Rwandzie w wyborach w 1960.UPRONA,multietniczna partia jedności księcia Louis Rwagasore oraz Chrześcijańska Partia Demokratyczna(PDC)stały się głównymi siłami politycznymi w Burundi-Urundi.Po zwycięstwie UPRONA w wyborach parlamentarnych 13 października 1961 książę Rwagasore został zamordowany.Rzekomo przy pomocy belgijskiej administracji.Kraj ogłosił niepodległość 1 lipca 1962,zmieniając przy okazji nazwę na Burundi.Mwami Mwambutsa IV został oficjalnym królem już niepodległego państwa.18 Września 1962,Burundi przystąpiło do ONZ.Po ogłoszeniu niepodległości zarówno Hutu jak i Tutsi byli reprezentowani w parlamencie.Król Mwambutsa desygnował premiera z,Tutsi co nie spodobało się mającej większość w parlamencie ludności Hutu.Która poczuła się oszukana.Dokonano próby zamachu stanu przy pomocy zdominowanej przez Hutu policji.Zamach ten został brutalnie stłumiony przez wojsko dowodzone przez Michela Micombero,należącego do Tutsi.Kiedy następny premier Pierre Ngendandumwe(Hutu),został zamordowany w 1965,Hutu zorganizowało serię ataków na Tutsi,które rząd bezlitośnie stłumił obawiając się wymordowania Tutsi przez Hutus.Władza nad burundyjską policją i wojskiem została przekazana,więc w ręce Tutsi.Mwambutsa został w 1966 obalony przez syna księcia Ntare V,który przejął tron.W tym samym roku,premier kaptain Michel Micombero obalił Ntare,kończąc monarchię i ogłaszając kraj republiką,faktycznie będącą juntą wojskową.

Ustrój polityczny

Burundi jest republiką prezydencką z demokracją pośrednią opierającą się na wielopartyjnym parlamencie.Prezydent jest jednocześnie głową państwa jak i przewodniczącym parlamentu.W Burundi jest 21 partii politycznych.13 Marca 1992 lider Tutsi Pierre Buyoya ustanowił konstytucję,która doprowadziła do pluralizacji sceny politycznej 6 lat później 6 czerwca 1998 konstytucja została zmieniona poszerzona została niższa izba parlamentu i ustanowiono dwa stanowiska wiceprezydentów.Zmiany były spowodowane przyjęciem porozumienia w Aruszy.Zmiany weszły w życie przy okazji wyborów w 2000.Władzą ustawodawczą jest dwuizbowy parlament składający się ze Zgromadzenia Narodowego i Senatu.Od 2004,Zgromadzenie Narodowe ma 170 członków.Zgodnie z prawem Burundi w parlamencie ma być 60% Hutu,40% Tutsi oraz 3 przedstawicieli Batwa.Dodatkowo 30% mają stanowić kobiety.Parlament jest wybierany na pięcioletnią kadencję.Senat ma 51 członków,z czego 3 miejsca są zarezerwowane dla byłych prezydentów.Pozostałych członków wybierają kolegia elektorskie w każdej z prowincji.Każde kolegium wybiera po jednym parlamentarzyście z Hutu i Tutsi.Senat ma podobnie jak Zgromadzenie kadencję 5 letnią podobnie jak w przypadku niższej izby 30% parlamentarzystów muszą stanowić kobiety.Prezydent desygnuje członków Rady Ministrów,która również jest częścią władzy wykonawczej.Prezydent może wybrać 14 członków Senatu do pomocy Radzie Ministrów.Ministrowie muszą być zaaprobowani przez większość 2/3.Prezydent wybiera również dwóch wiceprezydentów.Od 2010,prezydentem Burundi jest Pierre Nkurunziza.Pierwszym wiceprezydentem jest Therence Sinunguruza,a drugim Gervais Rufyikiri.Najwyższym organem sądowniczym jest Sąd Najwyższy.Istnieją trzy instancje apelacyjne poniżej Sądu Najwyższego.W państwie działa 123 sądów lokalnych podlegających pod Sąd Najwyższy.

Podział administracyjny

Burundi jest podzielone na 17 prowincji,117 gmin i 2,638 Kolonii.Prowincje mają własne samorządy.

W 2000 prowincja Bujumbura została podzielone na dwie:

·Miasto Bużumbura

·i Bużumbura.

·Bubanza

·Miasto Bużumbura

·Bużumbura

·Bururi

·Cankuzo

·Cibitoke

·Gitega

·Karuzi

·Kayanza

·Kirundo

·Makamba

·Muramvya

·Muyinga

·Mwaro

·Ngozi

·Rutana

·Ruyigi

Geografia

Burundi jest jednym z najmniejszych państw Afryki.Nie ma dostępu do morza.Na terenie kraju panuje klimat równikowy.Burundi leży na terenie Rowu Albertine znajdującego się w zachodniej części Wielkiego Rowu Wschodniego.Państwo leży na płaskowyżu w centrum Afryki.Średnia wysokość płaskowyżu wynosi 1707 m,natomiast najwyższy szczyt Heha ma 2685 m leżący na południowy wschód od Bużumbury.Na terenie kraju znajdują się źródła Nilu,które przez Nil Wiktorii wpadają do Jeziora Wiktorii Kolejnym ważnym zbiornikiem wodnym jest Jezioro Tanganika,zlokalizowane na południowym-zachodzie kraju.W strukturze użytkowania ziemi dominują grunty orne oraz pastwiska.Osadnictwo wiejskie prowadzi do wylesiania oraz erozji gleb.Burundi z powodu przeludnienia zostało niemal doszczętnie wylesione.Co rocznie wycinane jest 9% lasów.

Na terenie kraju znajdują się dwa parki narodowe:

·Park Narodowy Kibira na północnym zachodzie(Na terenie Rwandy park nazywa się Park Narodowy Lasy Nyungwe)

·oraz Park Narodowy Ruvubu na północnym wschodzie(wzdłuż rzeki Rurubu,inne nazwy Ruvubu i Ruvuvu).

Oba parki zostały założone w 1982 w celu ochrony dzikich zwierząt.

Gospodarka

Burundi jest słabo rozwiniętym krajem rolniczym,z zachowanymi przeżytkami ustroju rodowego.Rolnictwo zatrudnia około 91% ogółu zawodowo czynnych i dostarcza 48%(1989)produktu krajowego brutto(przemysł 10%,usługi 26%).Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosi 725 dolarów amerykańskich(2007).W Burundi uprawia się banany,maniok,sorgo,rośliny strączkowe,kawę,herbatę,bawełnę,poza tym ryż,proso,pszenicę,tytoń.Głównie regionem rolniczym jest dolina rzeki Ruzizi.Na wyżynie hoduje się bydło,kozy i owce.Bogactwa mineralne słabo rozpoznane.Niewielkie wydobycie złota,rud wolframu,kolumbitu.Nie eksploatuje się wielkich złóż rud wanadu i niklu(jedne z większych w świecie).Słabo rozwinięty przemysł(przetwórstwo kawy,tytoniowy,piwowarski,cementowy,produkcja środków owadobójczych)skupia się głównie w stolicy.Brak linii kolejowej,sieć drogowa słabo rozwinięta(ponad 5 tysięcy km).Bużumbura jest portem śródlądowym i lotniczym.Burundi ma stały ujemny bilans wymiany handlowej.Eksport głównie kawy(77% wartości eksportu),poza tym bawełny i herbaty.Handel głównie z Belgią,Niemcami i Japonią.

Demografia

W Burundi 83% ludności stanowi lud Hutu,pozostałą część plemiona Tutsi(15%) i Pigmeje(ok.1%).

Ponad 60% ludności kraju wyznaje katolicyzm,pozostali to:

·Animiści(33%),

·Protestanci(3,2%)

·I muzułmanie(1%).

Burundi ma wysoki przyrost naturalny(29,7‰,1985-1990) i jest jednym z najgęściej zaludnionych(202 mieszk.na km²,1991) i najsłabiej zurbanizowanych(ponad 7% ludności mieszka w miastach)krajów Afryki.

Dane z 2005:

·Katolicyzm 57,18%

·Protestantyzm 21,81%

·Zielonoświątkowcy 9,54%

·Anglikanizm 8,1%

·Adwentyzm 1,5%

·Tradycyjne religie etniczne 6,72%

·Islam 3%

·Świadkowie Jehowy 0,11%

·Hinduizm 0,08%

·Bahaizm 0,08%

Kultura

Kultura Burundi opiera się na lokalnych tradycjach,na które wpływ miały również kultury sąsiednich krajów.Rozwój kultury jest utrudniony przez niepokoje społeczne.Ze względu na to,że rolnictwo jest główną gałęzią gospodarki typowym posiłkiem Burundyjczyków są słodkie ziemniaki,kukurydza oraz fasola.Ze względu na zbyt wysokie koszty mięso jest jedzone tylko kilka razy w miesiącu.Podczas spotkań znajomych Burundyjczycy piją impeke lub piwo oraz jedzą ze wspólnego naczynia,która symbolizuje jedność.