Na
terytorium Czadu wyróżnić można trzy główne regiony geograficzne:
·Na północy rozciąga się obszar pustynny,
·Przechodzący w środkowej części kraju w
suchą strefę Sahelu,
·Południe kraju zajmuje natomiast żyzny
obszar sawannowy.
Jezioro Czad,od którego państwo wzięło swą nazwę,jest
największym zbiornikiem wodnym w kraju i drugim pod względem wielkości w
Afryce.Najwyższym punktem jest szczyt Emi Kussi w paśmie gór Tibesti,a
Ndżamena(dawniej Fort-Lamy)jest stolicą i największym ośrodkiem miejskim kraju.W
Czadzie mieszka ponad 200 rozmaitych wspólnot etnicznych i językowych.Oficjalnymi
językami urzędowymi jest język arabski i język francuski.Większość mieszkańców
wyznaje islam i chrześcijaństwo,na południu praktykowane są również religie
animistyczne.Do 1960 r.Czad pozostawał w zależności politycznej od
Francji.Niepodległość uzyskał w tzw.roku Afryki.Głową państwa był wówczas
François Tombalbaye,prezydent w latach 1962-1973.Nietolerancyjna i
krótkowzroczna polityka Tombalbayego względem zamieszkujących północną część
kraju muzułmanów doprowadziła w 1965 r.do wybuchu długotrwałej wojny domowej.W
1979 r.rebelianci zdobyli stolicę kładąc kres hegemonii południa w życiu
politycznym kraju.Rozpoczęły się jednak walki między dowódcami zwycięskich
ugrupowań rebelianckich,które doprowadziły w końcu do zwycięstwa Hissène
Habré.Rządził on do 1990 r.gdy został obalony w wyniku zamachu stanu przez
Idrissa Déby'ego.Déby pozostaje u władzy nieprzerwanie od początku lat 90.stając
się jednym z najdłużej rządzących przywódców politycznych w Afryce i na
świecie.W kraju działa wiele partii politycznych,aczkolwiek władza spoczywa w
rękach prezydenta Idrissa Déby'ego i jego partii politycznej,Patriotycznego
Ruchu Ocalenia.Sytuacja polityczna pozostaje niestabilna,kraj jest nieustannie
areną zamieszek oraz powtarzających się prób zamachu stanu.Dodatkowym
czynnikiem destabilizującym jest konflikt w Darfurze,który rozprzestrzenił się
także na wschodnie obszary Czadu,wprowadzając chaos na tych terenach oraz
doprowadzając do osiedlenia się tysięcy uchodźców w obozach wzdłuż granicy
czadyjsko-sudańskiej.Czad jest jednym z najbiedniejszych i najbardziej skorumpowanych
państw na świecie.Większość Czadyjczyków żyje w ubóstwie utrzymując się z
pasterstwa i rolnictwa.Od 2003 r.głównym źródłem dochodów do budżetu państwa
stał się eksport ropy naftowej,zaś dotychczas dominujący przemysł bawełniany
spadł pod tym względem na drugie miejsce.
Geografia
Czad położony jest w centralnej części kontynentu
afrykańskiego.Zajmuje powierzchnię 1284 tys.km²,a zamieszkuje go ponad 9 mln
mieszkańców.Większą część kraju zajmują nizinne tereny Kotliny Czadu,z najniżej
położonym obniżeniem Bodele(160 m n.p.m.)Kotlinę otaczają od wschodu płaskowyż
Ennedi i góry Wadaj oraz wulkaniczny masyw Tibesti z najwyższym szczytem kraju
Emi Kussi(3415 m n.p.m.)Głównym zbiornikiem wodnym jest jezioro Czad,położone
na granicy z Nigrem,Nigerią i Kamerunem.Zasilane jest przez dwie duże rzeki
Szari i Logon.Jego powierzchnia jednak nieustannie się zmniejsza na skutek
ekspansji pustyni.Sahara zajmuje większą część północy kraju.Na południu
występują nieco większe opady,zasilające w porze deszczowej sawannę.Duża rozciągłość
południkowa sprawia,że w Czadzie występują dwa typy klimatów.Na północy kraju
występuje panuje klimat zwrotnikowy kontynentalny wybitnie suchy.Deszcze mają
charakter epizodyczny,średnia wysokość opadów wynosi to 50 mm.W okresie zimowym
średnie temperatury wynoszą około 20°C,latem przekraczają 34°C.Masyw Tibesti(północno-zachodnia
część kraju)ma klimat górski z większymi opadami i niższą średnią temperaturą.W
pozostałej części kraju występuje klimat równikowy o cechach monsunowych.Mniej
więcej na szerokości stolicy kraju 13°N pojawia się wyraźna pora deszczowa,która
wydłuża się w kierunku południowym.Na południu kraju,gdzie panuje klimat
równikowy,opady rocznie przekraczają 1000 mm,a temperatury nie mają dużych
amplitud.Temperatura powietrza wynosi od 25°C zimą do 30-32°C w najgorętszych
miesiącach(marzec-kwiecień).
Historia
Obszar dzisiejszego państwa Czad jest terenem,gdzie
już w odległej przeszłości żyli przodkowie człowieka i małp człekokształtnych.Znalezione
nad jeziorem Czad w 2001 roku szczątki sahelantropa("hominida z
Sahelu")sprzed 7 milionów lat mogły należeć do przodka dzisiejszych ludzi
lub szympansów.Kilka lat przed znaleziskiem znad jeziora Czad odkryto w tym
kraju(w korycie rzeki Bahr el Ghazal)skamieniałości(sprzed ok.3,6 milionów
lat)osobnika,którego sklasyfikowano jako Australopithecus bahrelghazali.W
przeszłości zamieszkiwane było przez liczne plemiona,które później tworzyły
niewielkie lokalne królestwa(m.in.lud Sao,funkcjonujący od V do XV wieku,na
południe od jeziora Czad).Dopiero w średniowieczu powstało tu silne,zislamizowane
afrykańskie królestwo Kanem-Bornu(wcześniej dwa oddzielne królestwa Kanem i
Bornu).Czasy jego świetności przypadały na XVI wiek.Późniejszy okres
charakteryzuje się coraz większymi wpływami zewnętrznymi:początkowo arabskich
handlarzy,a później Europejczyków.W XIX wieku tereny te zostały podbite przez
wojowników sudańskich,a następnie podporządkowane przez Francuzów.Francuska
ekspansja polityczna i gospodarcza na terenie obecnego Czadu doprowadziła do
utworzenia w 1900 r.protektoratu(fr.)Territoire Militaire des Pays et
Protectorats du Tchad).Zapewniwszy sobie całkowitą kontrolę nad kolonię,władze
francuskie włączyły w 1920 r.Czad do Francuskiej Afryki Równikowej jako jedną z
prowincji.Kraj był traktowany,jako źródło surowców oraz niewykwalifikowanej
kadry robotniczej,którą wykorzystywano do uprawy bawełny.Niewiele uwagi
poświęcano poprawieniu infrastruktury czy trosce o mieszkańców,na czym
cierpiały m.in.lokalna służba zdrowia oraz szkolnictwo.Nie prowadzono również
konsekwentnej polityki unifikacyjnej,która doprowadziłaby do zjednoczenia ogromnych
obszarów kraju w jeden,sprawnie zarządzany organizm państwowy.Faktyczna władza
rządu kolonialnego rozciągała się w związku z tym właściwie tylko na
południowych,żyznych i z punktu widzenia metropolii najważniejszych gospodarczo
terenach Czadu,natomiast zwierzchnictwo francuskie nad północą i wschodem kraju
było jedynie nominalne.Po drugiej wojnie światowej Francja nadała mu status
terytorium zamorskiego i prawo do wyboru reprezentantów do Zgromadzenia Narodowego
metropolii kolonialnej,jak również lokalnego parlamentu.Największą podówczas
partią polityczną kraju była Czadyjska Partia Postępu(fr.Parti Progressiste
Tchadien).11 Sierpnia 1960 kolonia uzyskała niepodległość,zaś dotychczasowy
premier,François Tombalbaye,reprezentujący Czadyjską Partię Postępu,został
pierwszym prezydentem niezawisłego państwa.Po dwóch latach rządów Tombalbaye
doprowadził do zakazania działalności opozycyjnej w kraju oraz wprowadził
system jednopartyjny.Jego autokratyczne rządy doprowadziły do wzrostu napięcia
między zamieszkującymi kraj grupami etnicznymi.Szczególnie wyraźne animozje
wystąpiły między zamieszkującą południe kraju czarnoskórą ludnością,wyznającą
chrześcijaństwo lub tradycyjne religie animistyczne a zislamizowaną ludnością
pochodzenia arabskiego lub berberskiego mieszkającą na północy Czadu.W 1965
wybuchła wojna domowa,której początek dało powstanie muzułmanów w północnych
rejonach państwa.W 1975 podczas przewrotu wojskowego,Tombalbaye został obalony
i zamordowany.W 1979 r.ugrupowania powstańcze zajęły Ndżamenę doprowadzając dotychczasowe
władze do upadku.Powstańców wspierała Libia,która zajęła część Czadu,tzw.strefę
Aozou.Sytuację w swojej byłej kolonii śledziła z uwagą Francja,która uczestniczyła
w procesie pokojowym.W 1989 podpisano porozumienie z Libią,a rok później władzę
w kraju przejął Patriotyczny Ruch Ocalenia z prezydentem Idrissem Déby na
czele.W 1996 wojna domowa została ostatecznie zakończona,przyjęto nową
konstytucję,gwarantującą ograniczenie liczby kadencji prezydenckich do dwóch
oraz wprowadzającą(przynajmniej oficjalnie)ustrój wielopartyjny.23 Grudnia 2005
roku Czad ogłosił,że jest w stanie wojny z Sudanem.Przyczyną wybuchu
wojny,według rządu w Ndżamenie,było wspieranie przez rząd w Sudanie czadyjskich
rebeliantów,którzy napadali na przygraniczne,czadyjskie miasto Adre,zabijając
100 osób.Ponadto Czad oskarża sudańską milicję o napadnie na terytorium
Czadu,rabowanie i palenie wsi.Rząd w Ndżamenie wezwał obywateli do przygotowań
na wypadek sudańskiej agresji.13 Marca 2008 został podpisany po
kilkumiesięcznych rozmowach pokój w Dakarze.
Ustrój
polityczny
Zgodnie z artykułem 4 przyjętej w marcu 1996 r.konstytucji
Czad jest republiką wielopartyjną,w której wszystkie istniejące partie
polityczne mogą ubiegać się o głosy wyborców.Główną rolę w kraju odgrywa jednak
Patriotyczny Ruch Ocalenia,partia z której wywodzi się obecny prezydent kraju
Idriss Déby,pozostający przy władzy nieprzerwanie od 1990 r.Po przyjęciu w
marcu 1996 r.nowej konstytucji Déby został dwukrotnie wybrany w powszechnych
wyborach w 1996 i 2001,aczkolwiek obserwatorzy międzynarodowi zwracali uwagi na
nieregularności procesu wyborczego.Konstytucja z 1996 r.zawierała zapis,mówiący
o tym,iż prezydent Czadu może sprawować tylko dwie pięcioletnie kadencje(nie
licząc okresu sprzed przyjęcia konstytucji),jednak w czerwcu 2005 r.przeprowadzone
zostało referendum,w którym zapis ten został odrzucony.Pozwoliło to Déby'emu
wziąć udział w kolejnych wyborach prezydenckich(w 2006 r.oraz w 2011 r.)oraz
wygrać je.Prezydent Czadu wyznacza premiera i radę stanu.Ma też duży wpływ na obsadzenie
urzędów sędziowskich,generałów,szefów prowincji i państwowych
przedsiębiorstw.Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego Zgromadzenia
Narodowego,liczącego 155 członków.Władza sądownicza obejmuje Sąd Najwyższy,Sąd
Apelacyjny,sądy karne i cywilne.
Polityka
wewnętrzna
Sytuację polityczną Czadu charakteryzuje duża
niestabilność.Instytucje państwowe,takie jak administracja,edukacja i służba
zdrowia są bardzo słabo rozwinięte.Problemem znacznym i praktycznie
nierozwiązywalnym bez pomocy zagranicznej są obozy dla uchodźców,organizowane
od 2003 r.we wschodniej części kraju,wzdłuż granicy czadyjsko-sudańskiej.Istotną
przeszkodą w rozwoju państwa i jego instytucji jest ogromna korupcja:według
raportu przygotowanego przez Transparency International w 2009 r.Czad zajmował
7 miejsce(na 158 uwzględnionych w badaniu)wśród najbardziej skorumpowanych
krajów świata,obok Haiti,Birmy,Iraku,Gwinei,Sudanu,Demokratycznej republiki
Konga,Bangladeszu,Uzbekistanu i Gwinei Równikowej.Wskaźnik demokracji od wielu
lat charakteryzuje Czad,jako drugie najbardziej niedemokratyczne państwo
świata,po Korei Północnej.Charakterystyczną cechą sytuacji wewnętrznej kraju są
również silne animozje między północą kraju,która zamieszkiwana jest przez
wyznające islam ludy arabsko-berberyjskie a południem,gdzie dominuje
czarnoskóra ludność,wyznająca chrześcijaństwo oraz religie animistyczne.
Polityka
zagraniczna
Czad posiada placówki dyplomatyczne zaledwie w
kilkunastu krajach na świecie.Są to przede wszystkim kraje afrykańskie oraz
USA,Rosja,Niemcy,Belgia,Hiszpania,Francja,Chiny,Irak,Arabia Saudyjska oraz
kilka innych.
W
Ndżamenie swe misje dyplomatyczne ma również tylko kilka krajów,głównie
sąsiednich:
·Kamerun,
·Republika Środkowoafrykańska,
·Demokratyczna Republika Konga,
·Libia,
·Nigeria,
·Sudan
·Oraz spośród pozostałych państw
afrykańskich Algieria i Egipt.
Oprócz nich działają tu ambasady Francji,USA,Niemiec,Rosji,Chin,Arabii
Saudyjskiej,swą siedzibę ma również nuncjusz apostolski.Czad jest członkiem
ONZ,Unii Afrykańskiej,Organizacji Współpracy Islamskiej.Władze utrzymują tradycyjnie
dobre stosunki z Francją,która często służy wsparciem i pomocą wojskową podczas
zamieszek i niepokojów wewnętrznych.Stosunki z państwami sąsiednimi nie należą
do łatwych,z różnych przyczyn.Na kontakty z Libią cieniem rzuca się wieloletni
konflikt o strefę Aouzou.Podczas zamieszek i walk wewnętrznych ze stołecznej Ndżameny
do Kamerunu ucieka wielu Czadyjczyków,komplikując sytuację narodowościową w
przygranicznych regionach tego kraju.Niełatwe są również stosunki
czadyjsko-sudańskie,a to ze względu na sytuację w Darfurze i dużą liczbę
uchodźców,znajdujących się w obozach na terytorium Czadu.Czad utrzymuje
ożywione stosunki dyplomatyczne i gospodarcze ze Stanami Zjednoczonymi.W
październiku 2003 za sprawą koncernu ExxonMobil i przy wsparciu Banku
Światowego ruszyło wydobycie ropy naftowej w okolicy miasta Doba na południu
Czadu.Wybudowany został wówczas liczący ponad 1050 km długości rurociąg,służący
do transportu ropy z miejsc wydobycia na atlantyckie wybrzeże Kamerunu.Inwestycja
ta jest postrzegana,jako ważny z geopolitycznego punktu widzenia krok USA,często
jednak krytykowany ze względu na kwestie praw człowieka(pieniądze z wydobycia
nie służą poprawienia sytuacji ludności Czadu,lecz utrzymaniu rządzącej elity u
władzy)oraz ekologię.Ponadto od 2006 r.intensywnie rozwijają się kontakty
czadyjsko-chińskie,przede wszystkim ze względu na zainteresowanie Chin
wydobyciem czadyjskiej ropy.
Podział
administracyjny
Obecny podział administracyjny Czadu obowiązuje od
19 lutego 2008 r.Kraj podzielony jest na 22 regionów,w tym region stołeczny
Ndżamena posiadający specjalny status administracyjny.Wcześniej kraj
przechodził kilka reform podziału administracyjnego.Od uzyskania niepodległości
w 1960 r.aż do 1999 r.Czad podzielony był na 14 prefektur.Zostały one
zastąpione w 1999 r.przez 28 departamentów,które zreorganizowano w 2002 r.tworząc
18 regionów.Ostatnia reforma podziału administracyjnego,przeprowadzona w 2008
r.zwiększyła ilość regionów do 22.
Społeczeństwo
Grupy
etniczne
Społeczeństwo Czadu jest silnie zróżnicowane pod względem
etnicznym i kulturowym.Zamieszkuje go ponad 200 grup etnicznych,z których
najważniejsze to Sara,Begirmi,Kreisz,Teda,Mbum,Masalit,Maba,Mimi,Tama,Mubi,Kanuri,Hausa,Masa
i Koroko.Blisko 1/4 ludności stanowią Arabowie sudańscy zamieszkujący głównie
wschodnią i środkową część kraju.Mieszkańcy Czadu posługują się blisko 100
różnymi językami.
Religia
Czadyjczycy są społeczeństwem zróżnicowanym
religijnie.Według przeprowadzonego w 1993 r.spisu powszechnego 54% mieszkańców
kraju wyznawało islam,34% chrześcijaństwo(20% katolicyzm,14% protestantyzm),10%
było wyznawcami tradycyjnych religii animistycznych oraz 3% określało się jako
ateiści.Najogólniej rzecz biorąc,w północnej części kraju dominuje
islam,natomiast w południowej chrześcijaństwo i animizm.Żadna z głównych
tradycji religijnych Czadu nie jest jednolita.Bardzo zróżnicowane są tradycyjne
religie animistyczne,w których główną rolę odgrywa kult przodków.Większość
wyznawców islamu należy do umiarkowanych,mistycznych odłamów tej religii(określanych
mianem tidżanijja),zawierających wiele lokalnych,afrykańskich elementów.Niewielka
część muzułmanów popiera bardziej radykalne kierunki,takie jak salafizm czy
kojarzony z saudyjskimi wpływami wahhabizm.Największą grupę chrześcijan
czadyjskich tworzą katolicy.Protestanci natomiast reprezentują zróżnicowane
grupy ewangelikalne.W Czadzie działają również wyznawcy bahaizmu oraz
Świadkowie Jehowy.Czad jest miejscem działalności misjonarskiej wielu ugrupowań
religijnych,tak chrześcijańskich,jak muzułmańskich.Saudyjczycy finansują na
przykład rozmaite projekty edukacyjne(takie jak np.Uniwersytet Króla Fajsala) i
społeczne,wspierają także budowę meczetów.Konstytucja kraju definiuje Czad,jako
państwo świeckie,w którym gwarantowana jest wolność wyznania.Żadna ze wspólnot
wyznaniowych nie ma gwarantowanych prawem specjalnych przywilejów.Współistnienie
w kraju różnorakich wspólnot religijnych przebiega na ogół bez większych
problemów.
Religie(2000):
·Islam(55%)
·Animizm(16%)
·Protestantyzm(14,93%):
·Kościół Ewangeliczny(6%)
·Wolni Chrześcijanie(3,9%)
·Kościół Baptystyczny(1,2%)
·Kościół Luterańsko-Braterski(0,9%)
·Kościół Nowoapostolski(0,8%)
·Kościół Apostolski(0,3%)
·Kościół Boży(Cleveland)(0,25%)
·Kościół Adwentystów Dnia Siódmego(0,1%)
·Zbory Boże(0,1%)
·Katolicyzm(6,56%)
·Bahaizm(1,05%)
·Świadkowie Jehowy (0,007%)
Gospodarka
Choć stan infrastruktury w kraju w ostatnich latach
nieco się polepszył,wciąż pozostawia wiele do życzenia.Według opracowywanego przez ONZ wskaźnika rozwoju społecznego,Czad
należy do najuboższych państw świata.Trudności gospodarcze są spotęgowane
położeniem kraju w głębi kontynentu afrykańskiego,w oddaleniu od głównych linii
komunikacyjnych,wysoką korupcją i powtarzającymi się suszami.Sporym
utrudnieniem w rozwoju gospodarczym Czadu jest brak dostępu do morza,co wobec
braku linii kolejowych oraz bardzo wątłej sieci dróg utwardzonych utrudnia
eksport i import produktów.Dzięki względnemu ustabilizowaniu w ostatnich latach
sytuacji wewnętrznej oraz odkryciu bogatych złóż ropy naftowej na południu
kraju,łatwiejsze stało się zaangażowanie obcego kapitału w inwestycje
infrastrukturalne.W eksploatację usytuowanych w okolicach miasta Doba złóż ropy
zaangażowały się kompanie ExxonMobil,ChevronTexaco i Petronas.W 2005 r.ukończony
został rurociąg transportujący ropę od miasta Doba do portu Kribi w Kamerunie.Według
podpisanego z Bankiem Światowym memorandum,70% dochodów ze sprzedaży ropy ma
być przeznaczone na projekty infrastrukturalne i fundusz stabilizacyjny,jednak
większość pieniędzy przeznaczona została przez władze czadyjskie na inne
cele,głównie militarne.Nominalny produkt krajowy brutto Czadu za rok 2008
wyniósł według wyliczeń Międzynarodowego Funduszu Walutowego 8,4 mld dolarów,natomiast
roczny wzrost PKB wyniósł 1,7%.
Rolnictwo
Gospodarka Czadu opiera się w znacznej mierze na
rolnictwie,w którym pracuje około 3/4 ludności czynnej zawodowo.Produkcja
rolnicza obejmuje bawełnę,sorgo,proso,orzeszki ziemne,tytoń,ryż,maniok,gumę
arabską.Istotną rolę w gospodarce odgrywa także hodowla bydła,owiec,kóz i
wielbłądów.Rolnictwo przynosi jednak tylko ok.57% dochodu państwa,pozostałą
część zapewniają usługi(35,5%)oraz przemysł(7,5%).
Przemysł
i górnictwo
Przemysł Czadu jest słabo rozwinięty.Produkcja przemysłowa
obejmuje ropę naftową,wyroby bawełniane,piwo,mydło,papierosy,materiały
budowlane,natron i mięso.Nieeksploatowane są występujące tu złoża rud
wolframu,cynku i ołowiu,podobnie jak rudy uranu w spornej strefie Aozou.
Handel
Głównymi partnerami handlowymi Czadu są Stany
Zjednoczone,Chiny,Francja,Niemcy i Kamerun.Eksport obejmuje przede wszystkim
ropę naftową,bawełnę,bydło,skóry,gumę arabską.Importuje się głównie maszyny i
urządzenia,samochody,żywność,tekstylia,leki.Rezerwy walutowe kraju pod koniec
2009 r.szacowane były na 820 mln dolarów(dla porównania:polskie rezerwy szacowane
są na 67,3 mld dolarów).Dług zewnętrzny w porównaniu z produktem krajowym brutto
jest względnie niewielki,w 2005 r.wynosił 1,6 mld dolarów(polski dług wynosił
pod koniec 2009 r.201 mld dolarów).
Transport
Czad ma bardzo słabo rozwiniętą,nawet na warunki
afrykańskie,infrastrukturę komunikacyjną.Ze względu na ciągłe niepokoje
wewnętrzne oraz brak zasobów finansowych rozwój sieci komunikacyjnej następował
w przeszłości bardzo wolno.W 1987 r.istniało tu tylko 30 km utwardzonych dróg.Dzięki
projektom realizowanym m.in.przy wsparciu Unii Europejskiej stan dróg stopniowo
się poprawia.Na przykład w 2000 r.długość utwardzonych dróg wynosiła 352
km,lecz w 2009 r.wzrosła już 1310 km,a planuje się,iż do końca 2010 r.do
użytku zostanie oddane kolejne 250 km.Ze względu jednak na rozległość kraju
oraz jego usytuowanie w głębi kontynentu stan ten trudno uznać za
zadowalający,tym bardziej,że wiele dróg nieutwardzonych dostępne jest do użytku
tylko przez kilka miesięcy w roku.W południowej części kraju część
nieutwardzonych dróg,ze względu na opady,niedostępna jest podczas wilgotnej
pory roku,natomiast na północy drogami są trakty wiodące przez pustynie i
tereny półpustynne i ze względu na okresowe burze piaskowe bywają one czasowo
nieprzejezdne.
Do
dzisiaj znaczną rolę odgrywają w transporcie zwierzęta juczne:
·Konie,
·Osły
·I wielbłądy.
Do najważniejszych inwestycji,których celem jest
poprawienie sieci komunikacyjnej w Afryce,należy stopniowo realizowana we
współpracy międzynarodowej sieć autostrad,której celem jest stworzenie drogowych
szlaków komunikacyjnych,łączących krańce kontynentu afrykańskiego.Ważne miejsce
w tych planach zajmuje stolica Czadu,Ndżamena,jako miejsce przecięcia się
najważniejszych szlaków na trasach północ-południe(tzw.transafrykańska
autostrada nr 3,wiodąca z libijskiego Trypolisu do Kapsztadu w RPA)oraz
wschód-zachód(transafrykańska autostrada nr 5:Dakar-Ndżamena,oraz transafrykańska
autostrada nr 6:Ndżamena-Dżibuti).Trasy te są w różnym stadium zaawansowania.Niestety
odcinki wiodące przez terytorium Czadu(dotyczy to głównie autostrad nr 3 i 6)wciąż
pozostają w sferze planów,co utrudnia poruszanie się po tym kraju,jak również
przejazd tranzytem przez Czad.Czad nie posiada własnych kolei,dlatego też jest
uzależniony od sieci kolejowej sąsiedniego Kamerunu,gdyż znaczna część
czadyjskiego eksportu przechodzi przez kameruński port morski w Duali,gdzie
towary dostarczane są z Czadu kameruńskimi pociągami.Wobec słabo rozwiniętej
sieci drogowej,w Czadzie większe znaczenie ma komunikacja lotnicza.Niemal każde
większe miasto posiada własne lotnisko,z którego utrzymywane są połączenia
regionalne wraz ze stolicą.Największym portem lotniczym Czadu jest lotnisko w Ndżamenie,obsługujące
połączenia zarówno krajowe(Abéché),zagraniczne(Duala,Trypolis,Brazzaville,Jaunde,Addis
Abeba,Johannesburg,Chartum,Lomé,Kotonu),jak też międzykontynentalne(Paryż).
Kultura
Czad jest krajem wielonarodowym,wielokulturowym i
wielojęzycznym i dzięki tej różnorodności posiada bardzo bogate tradycje
kulturowe.Niestety,ze względu na brak funduszy działania instytucjonalne,które
pozwoliłyby na afirmację i promowanie rodzimej kultury,są niewystarczające.Wśród
podejmowanych przez władze prób dbania o rodzime tradycje kulturalne wymienić
można m.in.otwarte w 1962 r.w Ndżamenie Czadyjskie Muzeum Narodowe,czy Centrum
Kultury Czadu,otwarte w mieście Mao.
Święta
W Czadzie obchodzi się sześć świąt państwowych w ciągu
roku.Święta ruchome obejmują chrześcijańską Wielkanoc oraz muzułmańskie święta
Id al-Fitr,Id al-Adha oraz Urodziny Proroka.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz