Historia
Wczesna
historia
Pierwsze odkryte ślady ludzkiej obecności na tym
terenie pochodzą z przełomu paleolitu i neolitu.W późniejszym czasie ziemie te
zostały zasiedlone przez liczne plemiona z grupy Bantu.Pierwszymi
Europejczykami,którzy dotarli do Gabonu byli w 1471 trudniący się handlem
niewolnikami Portugalczycy.
Gabon,jako
kolonia francuska
W XVIII wieku na terenie Gabonu zaczęli osiedlać się
Francuzi.Francja przybrała status seniora przez podpisywanie traktatów z
gabońskimi wodzami przybrzeżnych plemion w 1839 i 1841 roku.Amerykańscy
misjonarze z Nowej Anglii założyli misję przy Baraka(obecnie Libreville)w 1842
roku.W 1849 roku,Francuzi zdobyli statek służący do transportu niewolników i
wypuścili oni niewolników przy delcie rzeki Komo.Niewolnicy założyli w tym miejscu
osadę o nazwie Libreville(fr.Miasto wolności).Francuscy eksploratorzy
spenetrowali gęste dżungle Gabonu w okresie 1862–1887.Najsławniejszy,Savorgnan
de Brazza,wykorzystywał gabońskich tubylców w poszukiwaniach górnego biegu
rzeki Kongo.Francja zajęła Gabon w 1885 roku,a w 1889 roku został on włączony
do Konga Francuskiego.W 1910 roku Gabon stał się częścią Francuskiej Afryki
Równikowej,federacji,która przetrwała do 1959 roku.W 1946 roku otrzymał status
francuskiego terytorium zamorskiego,a w 1958 roku na podstawie referendum stał
się republiką posiadającą ograniczoną autonomię przewidzianą dla krajów Wspólnoty
Francuskiej.Gabon ostatecznie uzyskał niepodległość 17 sierpnia 1960 roku.
Niepodległy
Gabon
W latach sześćdziesiątych XX wieku Gabon brał udział
w tworzeniu grupy państw Brazzaville.Od momentu uzyskania niepodległości
istniały dwie partie:BDG, rządzony przez Leona M'Ba i UDSG(Union Démocratique
et Socialiste Gabonaise)od Jean-Hilaire Aubame.BDG uzyskało poparcie od trzech
z czterech niezależnych ustawodawczych zastępców i M'Ba został zaprzysiężony premierem.Wkrótce
potem było wnioskowane,że Gabon miał niewystarczającą liczbę osób dla systemu
dwupartyjnego,dwóch przywódców partii zgodziło się co do jednej listy
kandydatów.W lutym 1961 r.odbyły się wybory,utrzymane pod nowym systemem
prezydenckim,w których Léon M'ba został prezydentem,a Aubame ministrem spraw
zagranicznych.Ta koalicja istniała do lutego 1963 r.gdy większe BDG zmusiło
członków UDSG do wybrania między przyłączeniem do swojej partii albo
rezygnacji.Ministrowie UDSG ustąpili,a Léon M'ba rozpisał wybory na luty 1964
r.oraz również zmniejszył liczbę miejsc Zgromadzenia Narodowego(od 67 do 47).UDSG
nie zebrał listy kandydatów zdolnych spełniać wymagania z wyborczych dekretów.Gdy
BDG miało duże szanse ponownie wygrać wybory,gabońskie wojsko obaliło
prezydenta M'Ba w bezkrwawym zamachu stanu 18 lutego 1964 r.Francuskie wojsko
na nowo przywróciło jego rząd następnego dnia.Wybory odbywały się w kwietniu z
wieloma opozycyjnymi kandydatami.Kandydaci BDG odnieśli zwycięstwo wyborcze,otrzymując
31 miejsc,a opozycja 16.W marcu 1967 roku,Léon M'ba był wybrany na prezydenta,a
Omar Bongo(wtedy Albert Bongo)na wiceprezydenta.M'Ba zmarł później tamtego roku
i Omar Bongo został prezydentem.W marcu 1968 Bongo oznajmił,że Gabon zostanie
jednopartyjnym krajem przez rozwiązanie BDG i założenie nowej partii Gabońska
Partia Demokratyczna.Bongo został wybrany na prezydenta w lutym 1975 roku i ponownie
wybrany w grudniu 1979 r.i listopadzie 1986 r.na okres siedmiu lat.W kwietniu 1975
r.zlikwidowano urząd wiceprezydenta,a na jego miejsce wprowadzono
premiera.Używając PDG jako narzędzia,by zlikwidować regionalne i plemienne
rywalizacje,które podzieliły gabońską politykę,Bongo starał się jednoczyć
naród.Opozycja partii PDG kontynuowała swoją politykę,jednakże,we wrześniu 1990
r.dwie próby zamachu stanu nie powiodły się.Gospodarczy kryzys i chęć
liberalizacji polityki spowodowały agresywne demonstracje i strajki studentów i
robotników na początku 1990 r.W odpowiedzi na ich żądania,Bongo wynegocjował z nimi
znaczące koncesje płacowe.W dodatku obiecał utworzyć PDG i organizować krajową
polityczną konferencję na przełomie marca i kwietnia 1990 roku,by omówić
przyszły polityczny system Gabonu.PDG i 74 organizacji politycznych było
obecnych na konferencji.Uczestnicy zasadniczo podzielili się na dwie luźne
koalicje.Konferencja kwietniowa zatwierdziła szeroko zakrojone polityczne
reformy,wliczając w to tworzenie senatu,decentralizację procesu budżetowego,wolności
zgromadzeń i prasy i anulowanie wiz wyjazdowych.W próbie prowadzenia zmiany
politycznego systemu na wielopartyjną demokrację,Omar Bongo został
przewodniczącym PDG i stworzył przejściowy rząd,na czele którego stanął nowy
premier Casimir Oyé-Mba.Gabońskie Socjaldemokratyczne Ugrupowanie(RSDG)było
mniej liczne niż poprzedni rząd i obejmował przedstawicieli z kilku partii opozycyjnych
w jego szafce.RSDG sporządziło projekt tymczasowej konstytucji,która
dostarczyła podstawowej deklaracji praw człowieka i niezawisłego sądownictwa,ale
zachowało silne prawa wykonawcze dla prezydenta.Po dalszej recenzji przez
konstytucyjny komitet i Zgromadzeniu Narodowym,ten dokument zaczął obowiązywać
w marcu 1991 r.Pomimo dalszych antyrządowych demonstracji po przedwczesnej
śmierci przywódcy opozycji,pierwsze wybory do Zgromadzenia Narodowego po prawie
30 latach miały miejsce na przełomie września i października 1990 roku.PDG
ponowne wygrał wybory w grudniu 1993 roku z 51% liczby głosów,kandydaci
opozycyjni odmówili potwierdzenia wyników wyborów.Poważne społeczne niepokoje
wywołały ugodę między rządem a frakcjami opozycyjnymi do pracy na rzecz politycznego
ośrodka społecznego.PDG wygrało wybory samorządowe w 1996 i 1997 r.ale w kilku
ważnych miastach,wliczając w to Libreville,wygrali burmistrzowie opozycyjni.
Pochodzenie
nazwy kraju
Nazwa Gabon pochodzi z języka portugalskiego Rio de
Gaboa,kiedy to Portugalczycy w 1485 r.przybyli do ujścia zacisznej rzeki,nazywając
ją rzeką schronienia.
Polityka
Gabon jest republiką opartą na konstytucji
pochodzącej z roku 1991.Głową państwa jest prezydent,wybierany w wyborach powszechnych
na 5-letnią kadencję.Władzę sprawuje 2-izbowy parlament:Zgromadzenie Narodowe(120
deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję)i Senat(91
senatorów powoływanych przez rady gminne i regionalne również na 5-letnią
kadencję).W marcu 1991 r.została uchwalona nowa konstytucja.Wśród jej zapisów
pojawia się deklaracja praw człowieka i rządowa komisja doradcza,która zajmuje
się kwestiami gospodarczymi i społecznymi.Wielopartyjne wybory odbywały się w
1990-91,chociaż partie opozycyjne miały jeszcze nie być formalnie dopuszczone
do nich.
Największe
partie Gabonu to:
·Gabońska Partia Demokratyczna
·Unia Ludu Gabońskiego
·Zgromadzenie na rzecz Gabonu
·Gabońska Unia na rzecz Demokracji i
Rozwoju
Prezydent
Pierwszym prezydentem niepodległego Gabonu był
wybrany w 1961 r.Léon M'ba.Prowadził anty opozycyjną politykę,która doprowadziła
do zamachu stanu w 1964 roku,udaremnionego przez wojska francuskie.Następnie
prezydentem Gabonu został Omar Bongo.Był on jednym z najdłużej pozostających u
władzy osób na świecie.Prezydentem został w 1967 roku i sprawował tę funkcję aż
do śmierci 8 czerwca 2009 roku.Był członkiem Gabońskiej Partii Demokratycznej.W
październiku 2009 prezydenturę objął jego syn,Ali Bongo Ondimba.
Premier
Obecnym premierem Gabonu od 27 lutego 2012 roku jest
Raymond Ndong Sima.Jest on członkiem Gabońskiej Partii Demokratycznej.
Senat
Senat jest izbą wyższą gabońskiego parlamentu.Zasiada
w nim 91 członków,wybranych na okres sześciu lat w jednomandatowych okręgach
wyborczych przez lokalnych i departamentalnych radnych.Pierwszym prezydentem
senatu był Georges Rawiri(1932-2006),stary krajowy wpływowy polityk i bliski
sojusznik Omara Bongo.Służył na tym stanowisku aż do swojej śmierci w 2006
roku.Został on zastąpiony przez obecnego senatora René Radembino Coniquet
pochodzącego z grupy etnicznej Myéné.
Zgromadzenie
Narodowe
Zgromadzenie Narodowe(Assemblée Nationale)jest niższą
izbą gabońskiego parlamentu.Zasiada w nim 120 członków(111 deputowanych
wybieranych w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję i dziewięciu członków
wyznaczonych przez prezydenta).
Sądownictwo
Cywilny system sądownictwa w Gabonie składa się z
trzech części:sądy okręgowe,sądy apelacyjne i Sąd Najwyższy Gabonu.Sąd
Najwyższy ma trzy izby:sądowy,administracyjny i księgowości.Konstytucja z 1991
roku,która dała wiele podstawowych wolności i praw,też utworzyła również Sąd
Konstytucyjny ciało,które rozważa tylko konstytucyjne zagadnienia i wykazuje
właściwy stopień samodzielności w podejmowaniu decyzji.Sądownictwo składa się również
z wojskowego trybunału,który rozpatruje wykroczenia pod wojskowym prawem,państwowego
sądu bezpieczeństwa(cywilny trybunał) i specjalnego sądu karnego dla przypadków
oszustwa i korupcji,włączając w to rządowych urzędników.Konstytucja daje prawo
do publicznego procesu sądowego i prawa do obrony prawnej,ale nie ma żadnego
prawa do domniemania niewinności.W dodatku,chociaż konstytucja zapewnia ochronę
do nieingerencji w prywatność i korespondencję,nakaz przeprowadzenia rewizji łatwo
może być wydany przez sąd,czasami po wykrytym fakcie.Znaczący czynnik
odstraszający od politycznej zdrady to słaba niezależność sądownictwa w próbach
bezpieczeństwa stanu,gdzie wpływ sędziego może mieć ważne znaczenie.Sąd
Bezpieczeństwa Państwa,ostatnio zebrany w 1990 roku,jest zwoływany przez rząd,by
rozpatrywać sprawy dotyczące bezpieczeństwa państwa.
Uroczystości
państwowe
Święta
państwowe Data Polska nazwa Oryginalna nazwa
19 lutego Dzień Konstytucji
12 marca rocznica założenia Gabońskiej Partii
Demokratycznej
17 sierpnia Dzień Niepodległości Jour d'Indepence
Przestrzeganie
praw i swobód
Wolność
i demokracja
W raporcie Freedom in the World 2006,ogłoszonym
przez pozarządową amerykańską organizację Freedom House,Gabon znalazł się w
kategorii państw"Częściowo wolnych"ze wskaźnikiem 4,5 w 7-stopniowej
skali.
Wolność
prasy i mediów
1)w raporcie Freedom of the Press 2005(Freedom
House)Gabon znalazł się w kategorii państw"Częściowo wolnych"na 139.Miejscu
na 194 ze wskaźnikiem 66 w 100-stopniowej skali.
2)w raporcie Press Freedom Index 2004 organizacji
Reporterzy bez Granic(ang.Reporters Without Borders,RWB,fr.Reporters sans
frontières,RSF',Gabon był na 115.Miejscu na 167.
Stosunki
międzynarodowe
Gabon nie jest silnie zaangażowany w politykę
międzynarodową.Od 1973 roku,liczba krajów utrzymujących stosunki dyplomatyczne
z Gabonem podwoiła się.W wewnątrz afrykańskich wydarzeniach Gabon opowiada się
za rozwojem przez ewolucję a nie rewolucję i popiera wolną przedsiębiorczość,jako
system najbardziej skuteczny w szybkim wzroście gospodarczym.Zainteresowany
stabilnością w Centralnej Afryce i możliwościach interwencji,Gabon był
bezpośrednio zainteresowany wysiłkami mediacji w Czadzie,Republice
Środkowoafrykańskiej,Kongo,Angoli i dawnym Zairze(DRK).W grudniu 1999 roku,dzięki
mediacji prezydenta Bongo,zostało zawarte porozumienie pokojowe w Kongo
Brazzawille między rządem a większością dowódców zbrojnego buntu.Gabon był
silnym rzecznikiem regionalnej stabilności i gabońskie siły zbrojne odgrywały
ważną rolę w ONZ w stabilizacji Republiki Środkowoafrykańskiej(MINURCA).
Podział
administracyjny
Gabon jest podzielony w 9 prowincji i na 37
departamentów.
Prowincje
Nr Nazwa Powierzchnia km² liczba mieszkańców(2005)Stolica
1 Estuaire 20740
638219 Libreville
2 Ogowe Górne
36547 143715 Franceville(Masuku)
3 Ogowe Środkowe
18535 58307 Lambaréné
4 Ngounié 37750
107173 Mouila
5 Nyanga 21285
54330 Tchibanga
6 Ogowe-Ivindo 46075 67326 Makokou
7 Ogowe-Lolo 25380 60510 Koulamoutou
8 Ogowe Nadmorskie 22890 134913 Port Gentil
9 Woleu-Ntem 38465 134028 Oyem
Ogólnie 267667 1398521 Libreville
Geografia
Gabon leży w środkowej Afryce nad Oceanem
Atlantyckim.Długość linii brzegowej wynosi 880 km.Na północy graniczy z Gwineą
Równikową(długość granicy 350 km) i Kamerunem(300 km),na wschodzie i na południu
z Republiką Konga(1903 km).Przez terytorium państwa przechodzi równik.Kraj jest
rozciągnięty pomiędzy szerokościami geograficznymi 2°N i 4°S.Największą rzeką
przepływającą przez państwo jest Ogowe.Gabon także zachowuje naturalne środowisko,z
czym może być największą przestrzenią naturalnych parków w świecie.We wrześniu
2002 roku prezydent ogłosił,że na obszarze stanowiącym około 10 procent
terytorium kraju–w tym na części dziewiczego wybrzeża powstaną parki
narodowe.Parki te mają powierzchnię 30000 km²,co jest równe w przybliżeniu
powierzchni Belgii.Administracyjnie,Gabon jest rozdzielany do 9 prowincji,które
dzielą się na 37 departamentów.
Informacje ogólne
Obszar:
·całkowity:267667 km²
Granice
lądowe:
·długość całkowita:2533 km
·granica:z Gwineą Równikową(długość
granicy 350 km),Kamerunem(300 km),Republiką Konga(1903 km)
·Linia brzegowa:880 km
Ukształtowanie
powierzchni
Gabon jest położony w większości na Progu Dolno gwinejskim,średnio wznoszącym się na wysokość 600 m n.p.m.Jest położony
wzdłuż nizin,rozciągające się na szerokości od 30 do 200 km,gdzie na szerokości
dłuższej niż 96 km tworzy skalisty stok,którego wysokość sięga od 450 do 600 m.Ten
płaskowyż jest położony na północy,wschodzie i w większości na południu.Rzeki
schodzące z głębi wyrzeźbiły głębokie kanały wobec skarpy,podzielając ją na
odmienne części,takie jak Góry Krystaliczne i Góry Chaillu.Są to góry położone
w różnych częściach Gabonu.Północna linia brzegowa głęboko jest nacięta z
zatokami,estuariami i deltami tak daleko na południe jak delta rzeki Ogowe,tworząc
doskonałe naturalne schronienia.Dalej na południu wybrzeże staje się bardziej
strome,ale są też przybrzeżne obszary ograniczone przez laguny i bagna namorzynu.Faktycznie
cały teren jest zawarty w dorzeczu Rzeki Ogowe,której długość wynosi około 1100
km długa i nadaje się do żeglugi na długości około 400 km.Najniższy punkt
wysokościowy znajduje się u wybrzeża Oceanu Atlantyckiego(0 m n.p.m.)a
najwyższy punkt to Mont Bengoué(1070 m n.p.m.)lub według innych źródeł Mont
Iboundji o kwestionowanej wysokości 1575 m n.p.m.
Zasoby
naturalne
Zasoby
naturalne:
·Ropa naftowa,
·Mangan,
·Uran,
·Złoto,
·Drewno,
·Rudy żelaza,
·Energia wodna.
Zagrożenia
Zagrożenia:
·Wylesianie,
·Kłusownictwo.
Klimat
Gabon leży w strefie klimatu równikowego wybitnie
wilgotnego.Średnia roczna temperatura wynosi 26°C.Najgorętszym miesiącem jest
styczeń,z przeciętną temperaturą wahającą się w Libreville od 23°C do
31°C.Przeciętne lipcowe temperatury,czyli najzimniejszego miesiąca,znajdują się
w zasięgu między 20°C i 28°C.Od czerwca do września nie ma faktycznie żadnych opadów,ale
jest wysoki poziom wilgotności;sezonowo najwięcej deszczu pada w grudniu i
styczniu.Deszcz wtedy jest intensywny.Nadmierny deszcz jest spowodowany przez
kondensację wilgotnego powietrza będącego skutkiem połączenia się,bezpośrednio
poza wybrzeżem,zimnego Prądu Benguelskiego z południa i ciepłego Prądu
Gwinejskiego z północy.Roczna suma opadów waha się pomiędzy 1500 a 2500 mm.
Rzeki
Przez
Gabon przepływają trzy rzeki główne:
Nr nazwa długość powierzchnia dorzeczy
1.Ogowe 1200 km 215000 km²
2.Nyanga 600 km 22000 km²
3.Komo 230 km 5000 km²
Przyroda
Gabonu
Fauna
i flora
Pokrywa roślinna na terenach Gabonu jest i gęsta i
jej przyrost jest szybki.Około 80% powierzchni kraju zajmują wilgotne lasy
równikowe i aż 20 procent tutejszych gatunków roślin nie występuje nigdzie
indziej na ziemi.Puszcza równikowa daje schronienie gorylom,szympansom,słoniom
leśnym i wielu innym zagrożonym gatunkom zwierząt.Dzięki niedawno utworzonym
parkom Gabon znalazł się w pierwszym szeregu strażników afrykańskiej
różnorodności biologicznej.W Gabonie występuje ponad 6000 gatunków roślin oraz
inne gatunki,które raz na rok tracą liście.Wzrost drzew jest szczególnie
gwałtowny;w rzadziej zalesionych obszarach,drzewa są średnio wysokie na 60 m i
pnie grubo są splecione z winoroślami.Występuje tu około 300 gatunków drzew.W
przybrzeżnych regionach szerokie przestrzenie są przykryte wysoką trawą
papirusu.W Gabonie można spotkać takie gatunki drzew jak
okoumé,mahoń,iroko.Poza tym występują:mango,bananowiec,palma kokosowa,heban,iboga,palma,spathodea,kakaowiec.Sawanny
występują w dolinach rzek Nyanga i Ngoumé.W Gabonie można spotkać takie
zwierzęta jak:bawół,bongo,dzioborożce,kameleon,karakal,kot złoty,szympans
zwyczajny,krab,słoń afrykański,goryl,buszbok,hipopotam,świnia leśna,ibis,manat
afrykański,mamba czarna,mamba
pospolita,mandryl,mangusta,łuskowiec,lampart,lew,sępowronek,potamochoerus,papuga
popielata,jeżozwierz,żmija gabońska.
Ekologia
Problemy
Gabonu w dziedzinie ochrony środowiska
dotyczą wycinki lasów,zanieczyszczenia i utrzymanie dzikiej
przyrody.Lasy,które
zajmują 80% powierzchni kraju są zagrożone przez nadmierną wycinkę
drzew.Przybrzeżne lasy Gabonu były zubożałe,ale istnieje program
ponownego
zalesienia.Około 2,7% całkowitego obszaru powierzchni Gabonu jest pod
ochroną.Zanieczyszczenie
gruntu jest problemem w rozwoju miejskich centrów przez
zanieczyszczający przemysł
i gospodarstwa domowe.Miasta Gabonu łącznie produkują 0,1 milionów ton
śmieci
rocznie.Woda w Gabonie jest zanieczyszczona przez przemysł naftowy.Gabon
ma 164
m³ kilometrów odnawialnych zasobów wody.Około 47% mieszkańców wsi i 95%
mieszkańców miast ma czystą wodę pitną.W wyniku rozwoju demograficznego
powiększył się popyt na mięso,kłusownictwo stało się zagrożeniem dla
fauny.Począwszy od 2001 roku,12 ze 190 gatunków ssaków w Gabonie zostały
zagrożone.Cztery gatunki ptaków ze 466 też zostało zagrożonych wraz z
dwoma gatunkami
gadów.Dodatkowo 78 ze ok.6000 gatunków roślin zostało zagrożonych.Gabon
ma
największą populację goryla na świecie.
Parki
narodowe
Park
narodowy prowincja powierzchnia
Akanda Estuaire 540 km²
Monts Birougou Ngounié,Ogowe-Lolo 690 km²
Ivindo Ogowe-Ivindo
3000 km²
Loango Ogowe Nadmorskie 1550 km²
Lopé Ogowe-Ivindo 4970 km²
Mayumba Nyanga 80 km²
Minkébé
Woleu-Ntem 7560 km²
Monts de Cristal
Estuaire 1200 km²
Moukalaba-Doudou
Nyanga 4500 km²
Mwagne
Ogowe-Ivindo 1160 km²
Plateaux batékés Górne Ogowe 2050 km²
Pongara Estuaire 870 km²
Waka Ngounié 1070 km²
Gospodarka
Gabon jest krajem rolniczo-przemysłowym.W Gabonie uprawiane
są takie rośliny jak:jams,maniok,taro,kukurydza,trzcina cukrowa,kawa,kakao,palma
oleista.Bardzo dobrze rozwinięty jest tam przemysł wydobywczy(gł.wydobycie i
przetwórstwo ropy naftowej).Gabon posiada także znaczne złoża rud uranu i
wystarczające na ponad 100 lat zasoby rud manganu.Nieeksploatowane są jednak
dotychczas złoża rudy żelaza w Bélinga(płn.-wsch.część kraju),które należą do
największych na świecie.Inne występujące w obfitości bogactwa naturalne w tym
najlepsze na świecie tropikalne gatunki twardego drewna są na razie wykorzystywane
w niewielkim stopniu.Gabon jest bardziej rozwinięty niż sąsiednie państwa.Był
pełnym członkiem OPEC od 1975 do 1995.Dochód narodowy w przeliczeniu na 1
mieszkańca wynosi 5010 USD i jest czterokrotnie większy od państw Czarnej
Afryki.Zaowocowało to nagłym spadkiem skrajnego ubóstwa,jednak wciąż duża odsetek
populacji pozostaje biedna.Problemem gospodarki są długi od zaciągniętych
pożyczek w latach siedemdziesiątych XX w.Jednostką monetarną Gabonu jest frank
CFA,dzielący się na 100 centymów.Gabon był uzależniony od drewna i manganu do
czasu odkrycia na morzu ropy naftowej we wczesnych latach siedemdziesiątych XX
wieku.Sektor naftowy obecnie stanowi 40% PKB,66% przychodów państwa i 75%
przychodów z eksportu.Wydobycie ropy(w 2008 r.wydobywano 230000 baryłek ropy
dziennie)podupadło od czasów,gdy wydobywano 370000 baryłek ropy dziennie w 1997
roku.W 1998 roku spadek w cenach ropy naftowej wywarł ujemny wpływ na dochody
państwowe i gospodarkę.Gabon zajmuje 39.miejsce w świecie pod względem
produkcji ropy naftowej(odpowiada za 0,3% produkcji światowej).
Rolnictwo
Od czasu uzyskania niepodległości,panująca pozycja
sektora ropy naftowej znacznie zmniejszyła rolę rolnictwa.Tylko 1.8% całkowitego
obszaru ziemi w Gabonie jest przystosowane jako grunty orne i rolnictwo przyczynia
się tylko około 5,8% PKB.W 2001 roku,import towarów rolnych do Gabonu to 18%
całego importu.Do II wojny światowej,rolnictwo zostało ograniczone głównie do
gospodarki samo zaopatrzeniowej i uprawiano takie rośliny jak maniok,banany,zboża,ryż,pochrzyn
i słodkie ziemniaki.Od czasu niepodległości chciano intensywnie zróżnicować i
powiększyć rolniczą produkcję.Eksperymentalne gospodarstwa rolne zostały
założone oraz spółdzielnie,które zostały założone przez połączenie wiejskiej
ludności.Jednakże rolnictwo nie było na wysokim priorytecie w latach 1976–81 i
robotnicy woleli szukać zatrudnienie w obszarach miejskich.Rozwój rolnictwa i
małego biznesu utrudnia brak międzynarodowej konkurencji.Innym problemem są
braki transportu dóbr na rynki.
Hodowla
zwierząt
Gospodarka zwierzęca jest ograniczona głównie przez
obecność much tse-tse.Główne zwierzęta,jakie są hodowane w Gabonie
to:świnie,owce,kozły,bydło i kury.By zmniejszyć import mięsa,rząd odłożył
200000 hektarów(494000 akrów)w niezaludnionych regionach sawanny,by założyć
trzy rancza w Ngounie,Nyanga i Lekabi.Aktualnie import zamrożonej wołowiny jest
najważniejszym źródłem tego produktu,gdyż koszty importu są cztery razy
mniejsze niż lokalnie wyprodukowana wołowina.Produkcja drobiu zaspokaja połowę
konsumpcji Gabonu.Typowa roczna produkcja drobiu wynosi 3900 ton.
Rybołówstwo
Rybołówstwo w Gabonie jest stosunkowo słabo
rozwinięte.Tradycyjne rybołówstwo wynosi około dwóch-trzecich całego połowu ryb
w Gabonie.Wody poza wybrzeżem Gabonu zawierają duże ilości ryb.Głównie są
wyławiane tuńczyki i sardynki.Flota rybołówstwa dawniej została bazowana
głównie w Libreville.Nowy port rybacki został zbudowany w Port-Gentil w 1979
roku.Ten port jest obecnie centrum operacji dla przemysłowej floty.Całkowity połów
ryb w 2000 roku wynosił 47470 ton,z tego 80% z Oceanu Atlantyckiego.Przez
międzynarodowe porozumienie i prawo Gabonu jest wytyczona strefa
ekonomiczna,rozciągająca się na ok.300 km poza wybrzeżem,które zakazuje połowów
ryb w tej strefie bez rządowego upoważnienia.Jednakże, odkąd Gabon nie ma łodzi
patrolowych,obce trawlery często nielegalnie chwytają tuńczyka w wodach
przybrzeżnych Gabonu.
Leśnictwo
85% powierzchni Gabonu stanowią lasy.Zasoby leśne
zawsze dostarczały mieszkańcom Gabonu podstawowych środków do życia,przede wszystkim
paliwa i schronienia.W lasach gabońskich występuje ok.400 gatunków drzew,z
czego około 100 gatunków jest wykorzystywanych w przemyśle.Gabon jest
największym eksporterem drewna w regionie,a jego udział w rynku handlu drewnem
w Afryce wynosi 20%.Leśnictwo jest drugim najważniejszym sektorem eksportowym
gospodarki Gabonu po sektorze wydobycia ropy naftowej.Ponadto Gabon jest
największym producentem okoumé na świecie ok.90% całej produkcji.Gabon eksportuje
też drewna innych drzew,takich jak mahoń,kevazingo i heban.Pozostałe eksploatowane
gatunki drzew to m.in.dibetou,movingui i zingana.Eksploatacja drewna w Gabonie
jest utrudniona i rabunkowa.Powodem tej sytuacji są problemy z dogodnym
transportem,głównie z powodu nie najlepszego stan Kolei Transgabońskiej i drogi
Ndjole Bitam.W eksploatację lasów Gabonu jest zaangażowanych ok.50 firm,które
mogą dokonywać eksploatacji drewna na obszarze ok.pięciu miliona hektarów
powierzchni lasów,które zostały wyznaczone przez rząd.
Górnictwo
Gabon jest jednym z najbogatszych państw dawnej
Francuskiej Afryki Równikowej,jeżeli chodzi o występowanie surowców
mineralnych.Gabon jest jednym z światowych liderów w wydobywaniu manganu.Duże
złoża manganu występują w Moanda.Produkcja manganu wynosi 2.9 Milionów ton.Na
terenie Gabonu występują takie surowce jak potaż,uran,niob,ruda
żelaza,ołów,cynk,diamenty,marmur i fosforan.Nie licząc ropy naftowej i gazu
ziemnego,górnictwo obejmowało 2% PKB w 1996 roku.
Przemysł
W
przemyśle jest zatrudnionych 15% siły roboczej i
wytwarza on 58,8% całego PKB(2007 r.)Jest on skoncentrowany głównie na
ropie
naftowej,górnictwie manganu i przetwarzaniu drewna.Zakłady przemysłowe
znajdują
się głównie w pobliżu Libreville i miasta Port Gentil.W Gabonie poza tym
znajdują się zakłady przemysłowe związane z produkcją
tekstyliów,cementu,chemikaliów,browary i stocznie.Produkcja jest bardzo
uzależniona od czynników
zewnętrznych;koszty importów podniosły się znacząco w 1994 r.kiedy
dokonała
się dewaluacja franka CFA.Zwiększyły się przez to koszty produkcji
spowodowane
tym,że przemysł wytwórczy jest mniej konkurencyjny i głównie dostarcza
towary
rynek krajowy.
Energetyka
Głównym źródłem produkcji energii elektrycznej w
Gabonie są hydroelektrownie 70,1%(1999 r.)całej produkcji energetycznej.Pozostałą
część produkują głównie elektrownie cieplne wykorzystujące głównie gaz ziemny.Główne
hydroelektrownie w Gabonie znajdują się na tamach Kinguélé i Tchimbélé na rzece
Mbei i w tamie Petite Poubara niedaleko Makokou na rzece Ogowe.Produkcja i
dystrybucja elektryczności są utrzymane przez Gabońskie Przedsiębiorstwo Wody i
Elektryczności(SEEG),które zostało utworzone w 1963 r.wcielając równocześnie
kilka mniejszych prywatnych firm.Produkcja energii elektrycznej wzrosła z 114
mln kWh w 1971 roku do 1520 kWh w 2005 r.Konsumpcja energii w Gabonie w tym
samym roku wynosiła 1241 mln kWh.
Turystyka
Gospodarka turystyczna w Gabonie jest
niewykształcona.Pomimo tego kraj jest atrakcyjny turystycznie,m.in.ze względu
na plaże,rybołówstwo,wodospady na rzece Ogowe i Góry Kryształowe.Przyjeżdżający
turyści odwiedzają także szpital założony przez Alberta Schweitzera w
Lambaréné.Polowanie jest legalne w niektórych obszarach w sezonie od grudnia do
września.Do niedawna rozwój turystyki był hamowany przez zastąpienie tego
działu gospodarki na rzecz eksportu ropy naftowej i drewna.W 2000 roku rząd
Gabonu pracował nad rozwijaniem sektora turystycznego,głównie turystyki
biznesowej i eko-turystyki.W 2001 roku do Gabonu przybyło 155000 turystów,w tym
spośród typu turystyki to 60000 turystów to turyści
biznesowi(39%),30000 turystyka rodzinna(19%),20000 turystyka
konferencyjna(13%),45000 pozostali(29%).
Handel
zagraniczny
Gabon jest krajem dosyć silnie uzależnionym od Francji
również w imporcie,który wynosi 35,4% wszystkich importów do Gabonu,ale Francja
ma coraz mniejszy udział w imporcie(z 64% w 2001 r.)Inni najważniejsi
partnerzy zagraniczni w imporcie to Stany
Zjednoczone 7,6%,Holandia 5,5%,Kamerun 4,5%,Belgia 4,3%(2006 r.)Głównymi
produktami,które importuje Gabon to sprzęt maszynowy,artykuły żywnościowe,chemikalia
i materiały budowlane.Główne produkty, które eksportuje Gabon to
nieprzetworzona ropa naftowa(77% całego eksportu),drewno,mangan i uran(2001
r.)Jeszcze w 2001 roku Stany Zjednoczone były dominującym krajem
eksportowym(47% całego eksportu).Obecnie również jest najważniejszym partnerem
w eksporcie 27,6%(2006 r.)Inni partnerzy w eksporcie towarów to
Chiny 15,9%,Francja 7,8%,Trynidad i Tobago 5,4% i Tajlandia 4,3%(2006 r.)
Waluta
Walutą obowiązującą w Gabonie jest frank CFA(The
Communauté Financiere Africaine franc,symbol XAF)dzielący się na 100 centymów.Frank
CFA jest emitowany w Gabonie w monetach o nominałach:1,2,5,10,25,50,100 i 500
franków CFA i banknotów:50,100,500,1000,5000 i 10000 franków CFA.
Finanse
Przekroczenie
budżetu na trans gabońską kolej,wstrząs
cen ropy naftowej w 1986 r.i dewaluacja franka CFA w 1994 r.spowodowały
problem długów.Gabon pogorszył relacje z Klubem Paryskim i IMF za złe
zarządzanie
długiem i dochodami.IMF skrytykował rząd za przekroczenie budżetu na
rzeczach daleko budżetowych,zapożyczenia z banku centralnego i
opóźnianie harmonogramu
dla prywatyzacji i administracyjnej reformy.Dochody Gabonu z ropy
naftowej
spowodowało silny wzrost PKB na głowę do 4000 dolarów,niezwykle wysokim
jak dla
regionu środkowoafrykańskiego.Z drugiej strony są wysokie wskaźniki
ubóstwa.Gospodarka
jest bardzo zależna od uzyskiwania obfitych materiałów.Drewno i
górnictwo
manganowe są innymi głównymi sektorami.Gabon kontynuuje wychodzenie na
wahające
się ceny za ropę naftową,drewno,mangan,i eksport uranu.Zagraniczni i
gabońscy
obserwatorzy konsekwentnie lamentowali nad brakiem zmiany podstawowych
materiałów
w gabońskiej gospodarce.Różni pośrednicy do tej pory udaremnili więcej
dywersyfikacji(mały rynek z 1 milionem osób,uzależnienie od francuskich
importerów,niezdolność zbicia kapitału na regionalnych rynkach,brak
gorliwości
świadczącej o przedsiębiorczości wśród Gabończyka i dość regularny
strumień
ropy jako"czynsz").Małe sektory przetwórstwa i usług są zdominowane w
dużej mierze przez kilku wiodących na rynku lokalnym inwestorów.W 1992
roku,deficyt
budżetowy został zwiększony do 2,4% PKB i Gabonowi nie udało się zapisać
zaległości
jego dwustronnemu długowi,wywołując anulowanie ugód zmiany harmonogramu
spłat z
oficjalnymi i prywatnymi wierzycielami.Dewaluacja gabońskiego franka CFA
o 50%
12 stycznia 1994 r.wywołała nagły wzrost inflacji do 35%;stawka jednak
ta
spadła na 6% w 1996 r.IMF wprowadził roczny plan awaryjny w 1994-95 i
trzyletni
zwiększony EFF przy bliskich handlowych stawkach zaczynając pod koniec
1995
roku.Francja zapewniła dodatkowe finansowe poparcie w styczniu 1997 roku
po tym
jak Gabon osiągnął cele IMF w połowie 1996 r.W 1997 roku,IMF
skrytykowała rząd
za przekroczenie budżetu na rzeczach daleko budżetowych,pożyczając od
Banku
Centralnego i wkładając jego harmonogram dla prywatyzacji i
administracyjnej
reformy.
Produkt
krajowy brutto
Rok
Zmiana PKB
1980 0,0%
1987 -15,4%
1989 15,4%
1990 5,1%
1992 -3,1%
1995 5,0%
1999 -8,9%
2000 -1,9%
2001 2,1%
2002 -0,3%
2003 2,4%
2004 1,1%
2005 3,0%
2006 1,2%
2007 5,6%
2008 3,9%
Transport
Główne drogi łączą faktycznie wszystkie główne
części kraju,ale praca przy ich konserwacji i napraw jest trudna z powodu
częstych i ciężkich ulew.W 2002 roku,drogowa sieć obejmowała 8454 km dróg,w
których 838 km ma twardą nawierzchnię,wliczając w to 30 km dróg ekspresowych.Główna
droga łącząca północ z południem prowadzi,z Bitam do Ndendé.Ta główna
droga(północ–południe)dalej jest kontynuowana w Kamerunie na północy i w Kongo
na południu.Główna droga łącząca wschód z zachodem łączy Libreville i
Mékambo.Dalej na południe,inne drogi biegną z Mayumba do Lastoursville i
Franceville.W 1995 roku w Gabonie było zarejestrowanych około 23000 samochodów
osobowych i 10000 innych pojazdów w użyciu.
Drogi
główne są oznaczone krajowymi trasami i ponumerowane,z
przedrostkiem"N(czasami"RN"):
·N1:Libreville Kougouleu Bifoun Lambaréné Mouila Ndendé Tchibanga(Kongo)
·N2:Bifoun Alémbe Viate Mitzic Bibasse Oyem Bitam Éboro(Kamerun)
·N3:Alémbé Kazamabika Lastoursville Moanda Franceville
·N4:Viate Ekonlong Makokou Mékambo
·N5:Kougouleu Bibasse
·N6:Mayumba Tchibanga Ndendé Lebamba Koulamoutou Lastoursville
Transport
kolejowy
Jedyną linią kolejową w Gabonie jest Kolej
Transgabońska(fr.Transgabonais).Długość tej linii to 649 km(2002 r.)Prowadzi ona
z portu Owendo(niedaleko Libreville) i prowadzi do Franceville przez
m.in.miejscowości Ndjolé,Lopé,Booué,Lastoursville i Moanda.Do lat
siedemdziesiątych XX wieku Gabon nie miał żadnych linii kolejowych.W
październiku 1974 roku pojawił się program budowy Kolei Transgabońskiej.Początkowo
kolej miała prowadzić do Makokou i transportować rudę żelaza,jednakże trasa
została zmieniona z powodów politycznych,mianowicie miała trzymać w obrębie
granic państwowych transport rud manganu.W pierwszej fazie budowy,ukończonej w
1983 roku kolej połączyła port Owendo z miastem Booué(332 km).Koszty wyniosły
227 miliardów franków CFA,dodatkowo 98 miliardów franków CFA na budowy związanej
z nią infrastruktury.Druga faza,ukończona w grudniu 1986 roku połączyła Booué z
Franceville(357 km)przez miasto Moanda,w ten sposób ułatwiając transport i
eksport manganu z południowego wschodu i eksploatacji leśnictwa w tym samym
regionie.Kolej jest również ważna dla przewożenia drewna i uranu oprócz tego
jest ważnym publicznym środkiem transportu w państwie.W 2005 roku kolej
przewiozła ok.218000 pasażerów,jednakże przejazdy pasażerskie na linii są
ograniczone tylko do trzech przejazdów na tydzień.Kolej Transgabońska została
sprywatyzowana w 1999 roku.Obecnie jest planowane przedłużenie linii kolejowej
do Brazzaville w Republice Konga.Jednak przeszkodą jest różny rozstaw torów w
Gabonie(1435mm) i Kongo(1067mm).Proponowana trzecia faza budowy poprowadziłaby
dalej linię z Booué do miasta Belinga w północnym wschodzie,gdzie są złoża rudy
żelaza. Kolej w Gabonie jest jedną z niewielu środkowoafrykańskich kolei,która
nie powstała w czasach kolonializmu.
Transport
lotniczy
Na terenach Gabonu znajduje się 61 portów lotniczych,z
których 11 posiada twardą nawierzchnię i 50 o miękkiej nawierzchni(stan na 1999
r.)Znajdują się tu 3 międzynarodowe porty lotnicze:Libreville(im.Léon
M’ba),Port-Gentil i Franceville.Gabon Airlines jest narodową linią lotniczą,obsługującą
linie do Europy,Zachodniej i Środkowej Afryki i w przeloty wewnątrzkrajowe.Początkowo
narodową linią lotniczą było założone w 1951 roku Air Gabon,ale ta spółka ogłosiła
upadłość 3 marca 2006 roku.Również wiele innych licznych linii lotniczych
obsługują trasy międzynarodowe z i do Gabonu.Air Affaires Gabon prowadzi loty
wewnątrz kraju.W 2001 roku linie lotnicze w lotach krajowych i międzynarodowych
przewiozły 373900 pasażerów.
Transport
wodny
Najbardziej ruchliwe porty w Gabonie to Port-Gentil,centrum
eksportu ropy naftowej i importu górniczego sprzętu oraz Owendo,nowy port,który
został wybudowany w 1974 roku,10 km na południe od Libreville.Pojemność portu
Owendo,początkowo wynosiła 300000 ton i zwiększyła się do 1,5 miliona ton w
1979 roku.Mniejszy port znajduje się w Mayumba,również magazynuje drewno i port
był zaprojektowany dla miasta.W 1998 roku,flota handlowa Gabonu posiadała 2
okręty,ale od 2002 roku Gabon nie ma żadnych handlowych okrętów.Gabon ma 1600
km śródlądowych szlaków wodnych.
Demografia
Populacja Gabonu wynosi około 1,5 miliona
obywateli(1454867).Językiem urzędowym Gabonu jest język francuski.Prawie
wszyscy Gabończycy należą do ludów Bantu,chociaż w Gabonie żyje co najmniej
czterdzieści grup etnicznych z oddzielnymi językami i kulturami.Fang jest największą
grupą etniczną,pomimo,że dane z niedawnego spisu ludności wskazują,że
największą grupą jest Bandjabi(albo Nzebi).Inne grupy
obejmują:Myene,Bakota,Eshira,Bapounou i Okande.Granice pomiędzy grupami
etnicznymi są rzadsze niż w innych krajach w Afryce.Ludność jest
nierównomiernie rozmieszczona(na wybrzeżu gęstość zaludnienia wynosi ponad 20
osób/km²,a w głębi lądu ok.1 osoby/km²)Gabon należy do krajów o najwyższym
przyroście naturalnym,który w 2004 r.wyniósł tutaj 2,5%(25‰).
Statystyki
demograficzne(2006)
Liczba
ludności 1424906
Ludność
według wieku
0–14 lat 42,1%
15–64 lat 53,9%
Ponad 64 lata 4,0%
Wiek(mediana)
W całej populacji 18,6 roku
Mężczyzn 18,4 lat
Kobiet 18,8 lat
Przyrost
naturalny 21,3‰
Współczynnik
urodzeń 36,16 urodzin/1000 mieszkańców
Współczynnik
zgonów 12,25 zgonów/1000 mieszkańców
Współczynnik
migracji -2,65 migrantów/1000 mieszkańców
Ludność
według płci
przy narodzeniu 1,03 mężczyzn/kobiet
poniżej 15 lat 1,01 mężczyzn/kobiet
15–64 lat 0,99 mężczyzn/kobiet
powyżej 64 lat 0,71 mężczyzn/kobiet
Umieralność
noworodków
W całej populacji 54,51 zgonów/1000 urodzeń żywych
płci męskiej 63,65 zgonów/1000 urodzeń żywych
płci żeńskiej 45,1 zgonów/1000 urodzeń żywych
Średnia
długość życia
W całej populacji 54,49 lat
Mężczyzn 53,21 lat
Kobiet 55,82 lat
Rozrodczość
4,74
dzieci/kobietę
Grupy
etniczne
Gabon zamieszkuje przynajmniej 40 odmiennych grup
etnicznych.Pigmeje są uważani za rdzennych mieszkańców.Obecnie pozostało tylko
około 3000,będąc rozmieszczonych w małych plemionach w lasach.Największa grupa
etniczna Fang(około 30% populacji),pochodzą z północy i w XVIII wieku osiedlili
się na terenach obecnego północnego Gabonu.W prowincji Woleu-Ntem,północnej
części Gabonu potomkowie ludów żyją do dziś bez konfliktów z innymi ludami
Bantu.Nzebi,Obamba,Eshira,Bapounou i Batéké to inne główne grupy
etniczne.Mniejsze grupy to Omyene,Mpongwe,Galoa,Nkomi,Orungu i Enenga;te ludy
żyją wzdłuż niższej części rzeki Ogowe,od Lambaréné do miasta Port-Gentil.Grupa
etniczna Kota(albo Bakota)zamieszkuje głównie na północnym wschodzie,ale kilka
plemion jest zamieszkanych również na południu.Inne grupy to Vili i Séké.Oprócz
tego Gabon jest zamieszkane przez inne narodowości wliczając 6000 Francuzów i
11000 osób podwójnej narodowości.Członkowie plemienia Omyéné zamieszkującego
okolice Port Gentil uważają się za arystokrację społeczeństwa gabońskiego ze
względu na długą tradycję kontaktów z władzami kolonialnymi.
Struktura
etniczna:
·Fang(35,5%)
·Mpongwe(15,1%)
·Mbede(14,2%)
·Punu(11,5%)
·Inne grupy(23,7%)
Języki
Językiem urzędowym Gabonu jest język francuski.Jest
również używany w tutejszym systemie oświaty.Przed II wojną światową niewielu
mieszkańców Gabonu uczyło się języka francuskiego,ale niemal wszyscy z nich
pracują obecnie w biznesie lub polityce.Tuż po wojnie Francja rozwijała powszechne
podstawowe szkolnictwo we wszystkich swoich afrykańskich terytoriach i w latach
1960-1961 spis ludności wykazał,że 47% Gabończyków mających ponad czternaście
lat mówi po francusku.W latach dziewięćdziesiątych XX wieku liczba osób
potrafiąca czytać i pisać wzrosła do 60%.Niewielki procent mieszkańców ma średnie
lub wyższe wykształcenie,są oni również niezwykle biegli we francuskim
języku.Szacuje się,że 80% populacji kraju potrafią porozumiewać się w języku
francuskim i jedna trzecia mieszkańców Libreville są rodzimymi użytkownikami
języka Francuskiego.Około 10000 Francuzów żyje w Gabonie i Francja dominuje we
wpływach kulturalnych i handlowych Gabonu.Lokalne języki to przede wszystkim
języki z grupy bantu,które osiedliły się na terenach Gabonu około 2000 lat temu
i zostały one odróżnione do około 40 języków.W tych językach powszechnie się
mówi,ale nie pisze;misjonarze ze Stanów Zjednoczonych i Francji rozwinęli
przepisywanie języków opartych na łacińskim alfabecie w XIX wieku i
przetłumaczali oni Biblię na kilka z tych języków.Francuska kolonialna polityka
oficjalnie propagowała naukę francuskiego i zniechęcała afrykańskie języki.Jednak
języki były przekazywane z pokolenia na pokolenie dzięki rodzinie i
plemionom.Rząd gaboński sfinansował badania nad językami bantu na początku lat
siedemdziesiątych XX wieku i jest możliwość,by część z nich można wykorzystać
do szkolnictwa.Używane są również języki:Fang,Myene,Bateke i Bandjabi.
Religie
i wyznania
·Katolicyzm 54,24%
·Protestantyzm 17,16%:
·Zielonoświątkowcy 4,98%
·CMA(EACMG)4,08%
·Animizm 13,48%
·Islam 6,5%
·Świadkowie Jehowy 0,25%
·Bahaizm 0,1%
Migracje
Z powodu niewielkiej populacji i dobrze
prosperującej gospodarki,Gabon jest bardzo korzystnym krajem dla robotników z
innych afrykańskich narodów,wliczając Benin,Kamerun,Gwineę Równikową,Mali i
Senegal.Około 100000–200000 imigrantów z innych krajów przebywa w Gabonie,więcej
niż w Gwinei Równikowej i Kamerunie.Przypuszcza się,że obcokrajowcy stanowią
przynajmniej 20% populacji w Gabonie.Gabon w przeszłości przyjął dwie fale
uchodźców z Republiki Konga.Pierwsza grupa,głównie przedstawiciele
rządu,przybyła do Gabonu w 1997 r.wraz z odejściem od rządu prezydenta Pascala
Lissouba;druga grupa,licząca około kilku tysięcy uchodźców,przybyła do 1999
roku w wyniku nieustannych walk w Kongo.Całkowita liczba imigrantów w Gabonie w
2000 roku wyniosła 250000 osób,wliczając w to 18000 uchodźców.W 2000 roku,ostateczne
saldo migracji wyniosło 4,3 na 1000 osób,to mniej niż od 7,9 na 1000 osób w
1990 roku.W ostatnich latach poziom migracji jest ujemny.Pod koniec 2008 roku
wyniósł -3,62 migrantów na 1000 osób.
Urbanizacja
W Gabonie znajduje się 33 miast i 3483 wsi i innych
miejscowości.Poziom urbanizacji wynosi 83%(2003 r.)Osadnictwo wiejskie jest
usytuowane wzdłuż dróg komunikacyjnych i rzek.
Miasta
Poniższa
tabelka przedstawia spis miast w Gabonie od największych:
Nr
Miasto Liczba mieszkańców 1993 2005 Prowincja
1.Libreville 419.596 578.156 Estuaire
1.Libreville 419.596 578.156 Estuaire
2.Port Gentil
79.225 109.163 Ogowe Nadmorskie
3.Franceville(Masuku)31.183 42.967 Górne Ogowe
4.Oyem 22.404 30.870 Woleu-Ntem
5.Moanda 21.882 30.151 Górne Ogowe
6.Mouila 16.307 22.469 Ngounié
7.Lambaréné 15.033 20.714 Środkowe Ogowe
8.Tchibanga 14.054 19.365 Nyanga
9.Koulamoutou 11.773 16.222 Ogowe-Lolo
10.Makokou 9.849 13.571 Ogowe-Ivindo
11.Bitam 7.473 10.297 Woleu-Ntem
12.Tsogni 7.226 9.957 Nyanga
13.Gamba 7.205 9.928 Ogowe Nadmorskie
14.Mounana 6.372 8.780 Górne Ogowe
15.Ntoum 6.219 8.569 Estuaire
16.Nkan 6.188 8.526 Estuaire
17.Lastoursville 6.053 8.340 Ogowe-Lolo
18.Okandja 5.193 7.155 Górne Ogowe
19.Ndendé 4.500 6.200 Ngounié
20.Booué 4.200 5.787 Ogowe-Ivindo
21.Fougamou 4.100 5.649 Ngounié
22.Ndjolé 3.700 5.098 Środkowe Ogowe
23.Mbigou 3.000 4.134 Ngounié
24.Mayumba 2.900 3.996 Nyanga
25.Mitzic 2.820 3.886 Woleu-Ntem
26.Mékambo 2.800 3.858 Ogowe-Ivindo
27.Lékoni 2.600 3.583 Górne Ogowe
28.Mimongo 2.400 3.307 Ngounié
29.Minvoul 2.100 2.894 Woleu-Ntem
30.Médouneu 1.400 1.929 Woleu-Ntem
31.Omboué 1.210 1.667 Ogowe Nadmorskie
32.Cocobeach 1.200 1.653 Estuaire
33.Kango 1.100 1.516 Estuaire
Edukacja
W Gabonie mieszka 1362000 osób,w tym 41% stanowią
osoby poniżej 15 roku życia.9,6% środków z budżetu przeznacza się na edukację.Okres
chodzenia do szkoły trwa 13 lat z klasy pierwszej do trzynastej.Nauka trwa w
języku francuskim.Piśmienność mieszkańców Gabonu wynosi 84,0%(73,7% u mężczyzn,53,3%
u kobiet).
Do
głównych stopnii tytułu baccalauréat są zaliczane:
·A1,skoncentrowany na języku francuskim,filozofii
i matematyce
·A2,skoncentrowany na języku francuskim i
języku obcym
·B,skoncentrowany na ekonomii
·C,skoncentrowany na matematyce i fizyce
·D,skoncentrowany na matematyce,fizyce,biologii
i naukach o Ziemi.
Uniwersytety
i uczelnie wyższe
·Uniwersytet Omara Bongo
·Politechnika we Franceville
·Szkoła Medyczna
·Centrum Międzynarodowych Badań
Medycznych we Franceville(Centre International de Recherches Médicales de
Franceville)
·Narodowa Szkoła Leśnictwa w Libreville
·Narodowa Szkoła Prawa(Ecole nationale de
magistrature)
·Wyższa Szkoła Edukacji
·Afrykański Instytut Informatyki(Institut
Africain d'Informatique)
·Narodowy
Instytut Biznesu(Institut national des sciences de gestion)
Kultura
Muzyka
Gabon jest afrykańskim krajem,gdzie muzyka jest mało
znana w porównaniu do innych krajów Czarnej Afryki jak Demokratyczna Republika
Konga i Kamerun.Kraj szczyci się wachlarzem stylów ludowych,tak bardzo jak
wykonawcy muzyki pop,jak wokalistka Patience Dabany(mieszkająca teraz w
USA).Albumy Dabany,nagrywane w Los Angeles,mają wyraziście gaboński klimat i
cieszą się popularnością we Frankojęzycznej Afryce.Inni muzycy obejmują gitarzystów
jak Georges Oyendze,La Rose Mbadou i Sylvain Avara oraz śpiewak Oliver N'Goma.Rock
i hip-hop z USA i Wielkiej Brytanii cieszą się popularnością w Gabonie,tak jak
rumba,makossa i soukous.Inni główni muzycy obejmują Pierre-Claver
Akendengue,"weteran"Mack Joss,Vickos Ekondo,znany jako"Król
Tandima".Annie Flore uczestniczyła w muzycznych
wydarzeniach,zaimprowizowała i zaplanowała,z wielkim wyborem muzyków z całego
świata,wliczając w to:Youssou N'dour(Senegal),Ray Léma(Demokratyczna Republika
Kongo),Lokua Kanza(DRK),La Baronne(Francja),Carlo Rizzo(Włochy),Cynthia
Scott(USA),Mario Chenart(Kanada),Solange Campagne(Kanada),Philip Peris(Australia)
i Qiu-Xia-He(Chiny).
Maski
Gabon również jest znany na całym świecie w sławne
maski,taki jak n'goltang(Fang).Każda grupa ma swój własny krąg masek użytych
dla rozmaitych powodów.Oni są głównie używane w tradycyjnych ceremoniach takich
jak ślub,narodziny i pogrzeby.Tradycyjne maski głównie są zrobione z rzadkich
gatunków drzew i innych cennych materiałów.
Sport
Sportowcy gabońscy nie odnosili większych sukcesów
na międzynarodowych zawodach sportowych i na olimpiadach.Reprezentanci Gabonu
startowali w siedmiu letnich igrzyskach olimpijskich i na nich nie zdobywali
żadnych medali.Najbardziej popularnym sportem w Gabonie jest piłka nożna.Największym
stadionem jest Stade Omar Bongo znajdującym się w Libreville.Gabon wraz z
Gwineą Równikową organizuje Puchar Narodów Afryki w 2012 roku.
Radiofonia
i telewizja
W Gabonie działają dwie główne stacje radiowe.Stacja
państwowa,Radiodiffusion Télévision Gabonaise(RTG),obsługuje dwie główne
sieci krajową sieć w jęz.francuskim i prowincjonalną sieć w języku francuskim i
w językach grup etnicznych.Być może najpopularniejsza prywatna stacja w Gabonie(i
jedna z wielu krótkofalowych radiostacji)Afrique Numero Un,działa na FM w
Libreville a także nadaje przez krótkofalówkę.Afrique Numero Un również ma
stacje przekaźnikowe w głównie francuskojęzycznych afrykańskich krajach.Radio
France Internationale ma stacje przekaźnikowe w Gabonie.Inne prywatne stacje
również obsługują w Gabonie,jednak są skoncentrowane przeważnie na obszarze
miasta Libreville.W Gabonie działają cztery kanały telewizyjne.Jak też wiele dawnych
francuskich kolonii,Gabon używa SECAM-K standard.Jednakże,RTG jest jedyną
stacją telewizyjną obsługującą na obszarze całego Gabonu.Dodatkowo dwa kanały
telewizyjne działają na obszarze Libreville.
Warunki
socjalne
Zasiłki dla osób starych i dla kalekich są dostępne
dla wszystkich pracowników i są sfinansowane ze składek od pracowników i
pracodawców.Rodzinny zasiłek jest dostępny dla wszystkich otrzymujących pensję
pracowników z dziećmi poniżej 16 lat.Pracownicy rolni i rolnicy nie są objęci
tymi programami.Kobiety,pomimo tego,że mają prawną ochronę i uczestniczą w
biznesie i polityce,są dyskryminowane w wielu obszarach.Wielożeństwo jest nadal
powszechne i prawa kobiet w poligamicznych związkach są ograniczone.Nadużycie siły
wobec kobiet w domach jest powszechne,głównie w wiejskich obszarach.Warunki w
gabońskich więzieniach są ciężkie i zagrażają życiu.
Służba
zdrowia
Medyczna infrastruktura Gabonu jest uważana z jedną
z najlepszych na Czarnej Afryce.Większość usług zdrowotnych jest publicznych,ale
istnieją również prywatne instytucje,z których najlepszy jest szpital założony
w 1913 roku w Lambaréné przez Alberta Schweitzera.Do 1985 roku w Gabonie
działało 28 szpitali,87 centrów medycznych i 312 przychodni.W 1999 roku na 1000
osób przypadało 0,2 lekarza i 3,2 łóżek szpitalnych.Od 1985 do 1995,90%
populacji miało dostęp do opieki zdrowotnej.W 2000 roku 70% populacji miało
dostęp do bezpiecznej wody pitnej i 21% miało odpowiednie warunki sanitarne.
Siły
zbrojne
Gabon ma małe,zawodowe wojsko o liczebności ok.5000
żołnierzy,podzielonych na wojsko lądowe,marynarkę wojenną,lotnictwo
wojskowe(Gabońskie Siły Powietrzne),żandarmerię i państwową policję.Gabońskie
siły są ukierunkowane do obrony kraju i nie zostały przystosowane do działań
ofensywnych.Dobrze wyszkolona i dobrze wyposażona gwardia o liczebności 1800
żołnierzy dostarcza ochrony prezydentowi.Wydatki na wojsko wynoszą 2% PKB.
Znani
Gabończycy
·Jean-Baptiste Abessolo pisarz
·Jean-Hilaire Aubame polityk,były
prezydent Gabonu(tymczasowy)
·Omar Bongo były prezydent Gabonu(od 1967
do 2009 roku)
·Daniel
Cousin piłkarz Hull City
·Georges
Aleka Damas twórca hymnu Gabonu
·Jean-Eyeghe
Ndong były premier
·Angèle Rawiri pisarka
Osoby
związane z Gabonem
·Jean-Rémy Bessieux misjonarz
chrześcijański
·Pierre Savorgnan de Brazza podróżnik
·Paul du Chaillu amerykański podróżnik
·Patience Dabany piosenkarka
·Félix Éboué administrator kolonialny
·Émile Gentil administrator kolonialny
·Albert Schweitzer niemiecki teolog
luterański,filozof,organista,muzykolog,lekarz
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz